بیماری دیابت یا قند خون بالا چیست؟ علائم و درمان دیابت در چند گام

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، اگر شما هم جز افراد مبتلا به دیابت هستید یا پزشک احتمال ایجاد این بیماری را در بدن شما بالا می‌داند، باید درمورد علائم، نحوه پیشگیری و روش‌های کنترل دیابت اطلاعات کامل داشته باشید.

در این مطلب سعی می‌کنیم، در مورد دیابت، این بیماری خطرناک اما قابل‌کنترل به طور مفصل توضیح دهیم و روش‌های موثر در درمان این بیماری را عنوان کنیم.

ظاهر‌شدن هر یک از علائم دیابت می‌تواند یک زنگ خطر محسوب شود. پس اگر نشانه‌ای از این بیماری در بدن شما وجود دارد، حتما به دکتر غدد و متابولیسم یا دکتر داخلی مراجعه کنید.

دیابت چیست؟ (دیابت چیست به زبان ساده)

دیابت چیست به زبان ساده! هنگامی که قند موجود در خون شما زیادتر از حد طبیعی باشد، خون شما شیرین‌تر از حالت عادی است! پس بیماری قند گرفته‌اید. دیابت نوعی بیماری متابولیکی (مربوط به متابولیسم بدن) و یکی از شایع ترین بیماری های غدد است که با سطح قند خون بالا (گلوکز) همراه است و به دنبال نقص در ترشح انسولین یا عملکرد آن یا هر دو ایجاد می‌شود. سطح بالای گلوکز خون (هیپرگلیسمی) می‌تواند منجر به مشکلات جدی در سلامت شود.

در واقع انسولین هورمونی است که از غدد پانکراس که واقع در پشت و زیر معده است ترشح می‌شود. پانکراس انسولین را به جریان خون منتقل می‌کند. انسولین در گردش باعث می‌شود، که قند وارد سلول‌های بدن شده و مقدار قند موجود در خون را کاهش می‌دهد. همانطور که میزان قند خون شما کاهش می‌یابد، ترشح انسولین از پانکراس نیز کم می‌شود.

از طرفی دیگر گلوکز (قند خون) برای سلامت شما حیاتی است، در واقع گلوکز ماده مغذی ضروری است که انرژی لازم برای عملکرد مناسب سلول‌های بدن را فراهم می‌کند. گلوکز همچنین منبع اصلی سوخت مغز شما نیز است.

هنگامی که قند خون افزایش می‌یابد (به عنوان مثال، پس از غذا خوردن)، انسولین از پانکراس آزاد می‌شود تا سطح گلوکز را با انتقال به سلول‌های بدن کاهش دهد. در بیماران دیابتی، عدم تولید کافی یا عدم پاسخ به انسولین موجب هیپرگلیسمی می‌شود. این بیماری مزمن است، بدین معنی که اگر چه می‌توان آن را کنترل کرد، اما تمام عمر با فرد همراه است.

انواع دیابت کدامند؟

انواع مختلف این بیماری می‌تواند رخ دهد و کنترل و درمان آن بستگی به نوع دیابت دارد. دیابت مزمن و طولانی‌مدت شامل نوع ۱ و نوع ۲ است. شرایط بالقوه برگشت‌پذیر دیابت نیز شامل مرحله پیش دیابت است؛ یعنی زمانی‌که سطح قند خون شما بالاتر از حد طبیعی است، اما به اندازه‌ای بالا نیست که به عنوان دیابت محسوب شود.

دیگر نوع دیابت دیابت بارداری است که در دوران بارداری رخ می‌دهد، اما بعد از تولد نوزاد ممکن است از بین برود. علت دیابت در انواع آن مختلف بوده و هر شرایطی باعث ایجاد نوع خاصی از این بیماری می‌شود.

در ادامه علت ایجاد هر یک را توضیح می‌دهیم.

۳ نوع اصلی دیابت وجود دارد که ممکن است، افراد به آنها مبتلا شوند. این ۳ دسته عبارت‌اند از:

• دیابت نوع ۱
• دیابت نوع ۲
• دیابت بارداری

در ادامه با انواع دیابت و اصطلاحاتی که در این بیماری پر استفاده هستند آشنا می‌شوید. با ما همراه باشید.

۱. دیابت نوع یک چیست؟

این نوع بیماری می‌تواند در هر سنی ایجاد شود. اما بیشتر در کودکان و نوجوانان گزارش شده است. بدن فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ انسولین بسیار کمی تولید می‌کند. در مواقعی نیز بدن توانایی ساخت انسولین را ندارد. این بیماران برای کنترل سطح گلوکز خون به تزریق روزانه انسولین نیاز دارند.

این نوع دیابت که به‌عنوان دیابت نوجوانان نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که بدن نتواند انسولین تولید کند. در بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع ۱، سیستم ایمنی به اشتباه آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های التهابی تولید می‌کند که سبب آسیب رساندن به بافت بدن انسان می‌شوند. در افراد مبتلا به نوع ۱ بیماری، سلول‌های بتای پانکراس، که مسئول تولید انسولین هستند، توسط سیستم ایمنی ناخواسته مورد حمله قرار می‌گیرند و تخریب می‌شوند.

این امر باعث می‌شود که سطح انسولین خون شما کم شود یا اینکه انسولین تولید نشود. برخی از آنتی‌بادی‌هایی که در دیابت نوع ۱ دیده‌می‌شوند، شامل آنتی‌بادی‌های ضدسلولی، آنتی‌بادی ضد انسولین و آنتی‌بادی‌های ضد کلوتامین دکربوکسیلاز هستند. به نظر می‌رسد که دیابت نوع ۱ به دنبال ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود.

دیده‌شده که اضافه وزن در دیابت نوع ۱ یک تاثیری ندارد. دیابت نوع ۱ را دیابت وابسته به انسولین نیز می‌گویند به این معنی که فرد باید روزانه انسولین مصنوعی را دریافت کند تا زنده بماند.

عوامل خطر این بیماری عبارتند از:

• سابقه خانوادگی
• فاکتورهای محیطی
• بیماری‌های پانکراس و غدد داخلی بدن
• حضور پروتئین‌های سیستم ایمنی بدن (آنتی‌بادی‌ها)
• جغرافیا و محل زندگی

درمان دیابت نوع ۱ شامل تزریق انسولین یا استفاده از پمپ انسولین، چک قند خون و شمارش کربوهیدرات است.

آیا باردار شدن برای زنان مبتلا به دیابت خطرناک است؟

این باور بسیار غلط است. بیماران دیابتی می‌توانند یک حاملگی سالم و طبیعی داشته باشند. تنها لازم است که پیش از هر اقدامی قند خون کنترل شود. حدود ۳ تا ۶ ماه قبل از باردار شدن باید با پزشک خود مشورت کنید و دستورالعمل‌های لازم را دریافت کنید. برای داشتن یک بارداری سالم باید رژیم غذایی به‌خوبی رعایت شود تا میزان قند خون به خصوص میزان قند خون در دیابت نوع ۲ به حد مناسبی برسد.

متن انگلیسی:

«Type ۲ diabetes is the most common type. It is high blood sugar levels due to your body not making enough of a hormone called insulin, or what it makes not working properly — known as insulin resistance»

ترجمه فارسی:

«دیابت نوع ۲ شایع ترین نوع دیابت است. سطح قند خون بالا به این دلیل است که بدن شما به اندازه کافی هورمونی به نام انسولین تولید نمی‌کند، یا چیزی که باعث می‌شود به درستی کار نکند، که به عنوان مقاومت به انسولین شناخته می‌شود، دلیل بروز آن است»

۲. دیابت نوع دو چیست؟

این نوع در بزرگسالان بیشتر شایع است. حدود ۹۰% از کل موارد دیابت مربوط به این نوع است. در نوع ۲ بدن بیمار انسولین تولید می‌کند، اما نمی‌تواند از این انسولین به‌خوبی استفاده کند. اولین روش درمان برای دیابت نوع ۲ تغییر سبک زندگی است. باید فعالیت بدنی را در برنامه جای داد و رژیم غذایی سالم انتخاب کرد. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری پس از گذشت مدتی به داروهای خوراکی نیاز پیدا می‌کنند.

در مرحله پیش‌دیابتی (که می‌تواند به دیابت نوع ۲ منجر شود) و در دیابت نوع دو، سلول‌های شما به اثر انسولین مقاوم می‌شوند در واقع بر خلاف نوع ۱ در حالی‌که غده پانکراس هنوز انسولین را تولید می‌کند، سلول‌های بدن به طور موثری به آن پاسخ نمی‌دهند و به جای انتقال گلوکز به سلول‌هایی که به انرژی نیاز دارند، گلوکز در جریان خون شما باقی می‌ماند.

دلیل این نوع از بیماری نیز ناشناخته است، هرچند اعتقاد بر این است که عوامل ژنتیکی و محیطی نیز در ایجاد دیابت نوع دو نقش دارند. داشتن اضافه وزن به شدت با پیشرفت آن ارتباط دارد، با‌این‌حال همه افراد مبتلا به این بیماری دارای اضافه وزن نیستند.

عوامل افزایش خطر ابتلا در دیابت نوع ۲ شامل موارد زیر است:

• چاقی یا اضافه وزن
• عدم فعالیت و کم‌تحرکی
• سابقه خانوادگی
• نژاد
• افزایش سن
• سابقه ابتلا به دیابت بارداری
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCO)
• فشار خون بالا
• سطح غیرطبیعی کلسترول و تری‌گلیسرید

۳. پیش دیابت چیست؟

پیش دیابت حالتی است که در آن فرد مستعد ابتلا به دیابت است. معمولا کسانی که پدر یا مادرشان دیابت دارند و یا رژیم غذایی نامناسبی دارند، احتمالا در حالت پیش دیابت قرار دارند. قند خون این افراد بالا رفته‌است اما هنور به مرحله‌ای نرسیده‌است که بتوان گفت فرد مبتلا به دیابت است. پیش دیابت نیازمند مراقبت است تا به دیابت تبدیل نشود. بنابراین درمان پیش دیابت اهمیت زیادی دارد.

درمان مرحله پیش دیابتی

اگر شما در مرحله پیش دیابتی قرار دارید، انتخاب شیوه درست زندگی می‌تواند به کاهش سطح قند خون و بازگشت آن به سطح طبیعی و یا حداقل جلوگیری از افزایش سطح قند خون و تبدیل‌نشدن به دیابت نوع ۲ می‌شود.

• حفظ وزن متناسب از طریق ورزش و رژیم غذایی سالم می‌تواند کمک‌کننده باشد. انجام تمرینات ورزشی حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته و از دست‌دادن حدود ۷٪ وزن بدن شما ممکن است مانع ابتلا به دیابت شود یا آنکه ابتلا به دیابت را به تاخیر می‌اندازد.
• گاهی اوقات داروها (مانند متفورمین) در افرادی که در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند، از جمله زمانی که مرحله پیش دیابتی‌شان در حال بدتر شدن است یا اگر بیماری قلبی عروقی، بیماری کبد چربی یا سندرم تخمدان پلی کیستیک داشته‌باشند، می‌تواند مفید باشد.
• همچنین داروهای کنترل‌کننده کلسترول مانند استاتین‌ها و داروهای فشار خون بالا مورد نیاز است. پزشک شما ممکن است درمان آسپرین در دوزهای پایین را برای کمک به جلوگیری از بیماری قلبی عروقی و درمان پیش دیابت نیز تجویز کند.

فردی که در مرحله پره دیابتیک قرار دارد، اگر توصیه‌های پزشک خود را رعایت نکند، ممکن است به دیابت نوع ۲ مبتلا شود.

۴. دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری در دوره بارداری به دلیل افزایش قند خون ایجاد می‌شود و پس از زایمان نیز از بین می‌رود. اما این بیماری با عوارضی برای مادر و جنین همراه است. حتما باید برای تشخیص، کنترل و درمان علائم دیابت بارداری به دکتر زنان و زایمان یا دکتر غدد مراجعه کرد. زیرا این امکان وجود دارد که مادر یا کودک در آینده به دیابت نوع ۲ مبتلا شوند.

این نوع از مشکل قند خون در دوران بارداری ایجاد می‌شود. در واقع در طول بارداری، جفت هورمون‌هایی را تولید می‌کند تا بارداری را حفظ کند. این هورمون‌ها سلول‌های شما را به انسولین مقاوم‌تر می‌کنند. به طور معمول، پانکراس با تولید انسولین بیشتر به اندازه کافی برای غلبه بر این مقاومت پاسخ می‌دهد.

اما گاهی اوقات پانکراس نمی‌تواند این کار را به‌درستی انجام دهد. در این حالت گلوکز بسیار کمی به سلول‌های شما منتقل می‌شود و سطح آن در خون زیاد می‌شود و باعث بروز علائم دیابت بارداری می‌شود.

عوامل خطر برای این بیماری عبارتند از:

• زنان بالای ۲۵ سال
• سابقه خانوادگی یا شخصی
• داشتن اضافه وزن قبل از بارداری
• زنان سیاه، اسپانیایی، آمریکایی هندی یا آسیایی

آزمایش های دیابت حاملگی

پزشک شما عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری را در اوایل بارداری ارزیابی خواهد‌کرد، که شامل موارد زیر است:

• آزمایش قند خون: اگر در معرض خطر متوسط ابتلا به این بیماری هستید، احتمالا در طول ۳ ماهه دوم به طور معمول بین ۲۴ تا ۲۸ هفته بارداری، یک آزمایش غربالگری برای دیابت بارداری باید انجام دهید.
• تست اولیه چالش گلوکز: در این آزمایش شما محلول حاوی گلوکز، را خورده ۱ ساعت بعد سطح قند خونتان چک می‌شود. سطح قند خون زیر ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر معمولا در آزمایش چالش گلوکز طبیعی است و فرد مبتلا به دیابت نیست. اما اگر سطح قند خون شما بالاتر از حد طبیعی باشد، به این معنی است که شما در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستید.
• تست تحمل گلوکز: برای انجام این تست از شما خواسته می‌شود تا سراسر شب را چیزی نخورید و سطح قند خون ناشتای خود را صبح اندازه‌گیری کنید. سپس یک محلول حاوی گلوکز (که حاوی غلظت بالایی از گلوکز است) را خورده و سطح قند خون شما هر ۱ ساعت به مدت ۳ ساعت بررسی خواهد‌شد.

اگر حداقل ۲ نوبت قند خون بالاتر از مقادیر طبیعی باشد، شما مبتلا به دیابت حاملگی هستید.

کنترل سطح قند خون شما برای حفظ سلامت کودک و اجتناب از عوارض در هنگام زایمان ضروری است. علاوه‌بر حفظ رژیم غذایی سالم و ورزش، برنامه درمان شما ممکن است شامل کنترل قند خون و در برخی موارد استفاده از داروهای انسولین یا خوراکی باشد. اگر قند خون شما افزایش یابد، کودک شما ممکن است سطح بالایی از انسولین را آزاد کند که می‌تواند به قند خون پایین پس از تولد منجر شود.

متن انگلیسی:

«For either the two-step test or one-step test, eat your normal food in the days before your test»

ترجمه فارسی:

«برای تست دو مرحله‌ای یا تست یک مرحله‌ای، غذای معمولی خود را در روزهای قبل از آزمایش بخورید (ناشتا باشید)»

 

عوارض دیابت حاملگی برای نوزاد و عوارض دیابت بارداری برای مادر

اکثر زنان مبتلا به دیابت بارداری صاحب نوزادی سالم می‌شوند. با‌این‌حال، سطح قند خون بدون کنترل یا خوب کنترل‌نشده می‌تواند برای شما و نوزادتان مشکلاتی ایجاد کند. عوارضی در کودک شما ممکن است به علت این بیماری رخ دهد که در جدول زیر به آن اشاره کردیم.

عوارض دیابت بارداری در مادر نیز می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• پره اکلامپسی (مسمومیت حاملگی)
• ابتلا به دیابت در بارداری های بعدی
• عوارض مادر دیابتیک بعد از اتمام بارداری

مضرات دیابت حاملگی

۵. دیابت خاموش چیست؟

افرادی که احتمال ابتلا به دیابت در آنها زیاد است و در آستانه ابتلا به این بیماری قرار دارند، اصطلاحا به دیابت خاموش مبتلا هستند. دیابت خاموش همان اصطلاحی است که برای پیش دیابت در نظر گرفته می‌شود. بنابراین این حالت با پیش دیابت یکی است، تنها نام آنها متفاوت است. اگر به دیابت خاموش مبتلا باشید باید به متخصص غدد در دکترتو مراجعه کنید تا برای انجام اقدامات ضروری قدم مناسبی برداشته باشید.

۶. دیابت بی مزه چیست؟

دیابت بی مزه حالتی است که در آن هورمون ضد ادراری به اندازه‌ی کافی ساخته نمی‌شود. هنگامی که این اتفاق در بدن می‌افتد معمولا تعادل الکترولیت‌ها در بدن به هم می‌خورد و آب بدن دفع می‌شود. بدن به بی‌آبی دچار می‌شود و مشکلات سلامتی برای فرد ایجاد می‌شود.

۷. دیابت عصبی چیست؟

دیابت عصبی وجود خارجی ندارد و یک اصطلاحی است که به غلط بیماری تلقی می‌شود. هنگامی که شما اضطراب می‌گیرید و یا عصبی می‌شوید، قند خون شما بالا می‌رود. بنابراین این به اصطلاح می‌گویند که شخص علائم قند خون عصبی دارد. اما این درست نیست. بالا رفتن قند خون برای آماده کردن شما جهت حالت آماده باش بدن است.

۸. دیابت کودکان چیست؟

دیابت در کودکان زمینه را برای ابتلا به بیماری‌های دیگر مهیا می‌کند. یکی از آسیب‌هایی که دیابت به بدن می‌زند در بخش‌های قلبی و عروقی است. همچنین دیابت در دوران کودکی احتمال سکته و بیماری‌های قلبی را در بزرگسالی کودک افزایش می‌دهد.

۹. دیابت در نوجوانی چیست؟

دیابت در نوجوانان اخیرا بیش از پیش شایع شده‌است. طبق آماری که اخیرا از آمریکا به دست رسیده‌است، حدود ۲۱۰ هزار نفر از نوجوانان و افراد زیر ۲۰ سال به علائم دیابت در نوجوانان مبتلا هستند.

۱۰. دیابت در جوانی چیست؟

دیابت نوع ۱ یا دیابتی که در دوران جوانی فرد به آن مبتلا است، از بیماری‌های مزمن و اختلالات قند خون است. در این حالت پانکراس انسولین کمی می‌سازد و یا نمی‌تواند انسولین بسازد. می‌دانید که کار انسولین این است که قند خون را تنظیم کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، قند در خون باقی می‌ماند و به سلول‌ها نمی‌رسد و باعث دیابت می‌شود.

علائم دیابت چیست؟ (علائم قند خون بالاو مهمترین علائم دیابت)

قند خون بالا چه علائمی دارد؟ علائم قند خون بسته به میزان افزایش سطح قند خون شما متفاوت است. بعضی از افراد، به ویژه افرادی که مبتلا به دیابت نوع دو هستند و در مرحله پیش دیابتی هستند، ممکن است از ابتدا علایم دیابت را تجربه نکنند. اما در نوع ۱، علائم به سرعت بروز می‌کند و شدیدتر است.

زمانی که متوجه می‌شویم در میان اعضای خانواده یا دوستان شخصی به این بیماری مبتلا شده‌است، اولین سوال ما این است که چگونه بفهمیم دیابت داریم؟ برای پاسخ به این سوال باید با علائم دیابت و نشانه‌های آن در هر مرحله آشنا شویم.

جدول زیر به شما کمک می‌کند بهتر دیابت را بشناسید:

علائم دیابت در مردان

همان‌طور که می‌دانید علائمی که در مردان و زنان دیابتی دیده‌می‌شود، بین هر دو مشابه است اما برخی از علائم در یکی از جنس‌ها دیده‌می‌شود و به علت تفاوت در آناتومی آنهاست.

در ادامه به برخی از علائم اولیه دیابت در مردان اشاره کرده‌ایم:

• تشنگی بیشتر
• گرسنگی
• خشکی دهان
• تهوع و استفراغ
• تکرر ادرار
• خستگی مفرط
• تاری دید

علائم دیابت در زنان

اگر زن هستید و به دیابت مبتلا هستید، به علائمی که مردان دچار می‌شوند، مبتلا خواهید‌شد و بیشتر آنها را تجربه خواهید‌کرد اما برخی از علائم دیابت مختص خود زنان است به همین دلیل دچار عوارض دیابت در زنان می‌شوند.

برخی از علائم دیابت در زنان شامل موارد زیر هستند:

• یکی از علائمی که بیشتر در زنان مبتلا به دیابت دیده‌می‌شود، ابتلا به عفونت قارچی واژینال است. معمولا این عفونت‌ها که با علائم خارش و ترشحات چرکی و سفید و پنیری دیده‌می‌شود، به صورت مکرر اتفاق می‌افتند.
• عفونت ادراری در زنان بیشتر از مردان دیده‌می‌شود و این به علت نزدیکی مجاری ادراری و واژن به هم است.
• بیشتر خانم‌های مبتلا به دیابت اختلالات جنسی پیدا می‌کنند و معمولا از سکس لذت نمی‌برند.
• معمولا زنان و دخترانی که دیابتیک هستند احتمال ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک دارند. این افراد همچنین بیشتر در معرض چاقی هستند.

علائم دیابت در ادرار

معمولا کسانی که به بیماری دیابت مبتلا می‌شوند، برخی علائم مرتبط با ادرار از خود نشان می‌دهند:

• بسیاری از اشخاصی که به دیابت مبتلا هستند، معمولا بیش از اندازه ادرار می‌کنند.
• در ادرار بیشتر افراد دیابتی دفع گلوکز دیده‌می‌شود. معمولا کسانی که قند بالایی دارند، کلیه‌هایشان در بازجذب همه‌ی این قند ناتوان است و برخی از آن دفع می‌شود.
• بیشتر افرادی که به دیابت مبتلا هستند در خطر ابتلا به عفونت ادراری هستند.
• گاهی ممکن است که پروتئینوری یا دفع پروتئین در ادرار هم در افراد دیده‌شود.

علت دیابت چیست؟

همانطور که در مطالب پیشین ارائه دادیم، علت بیماری دیابت می‌تواند خودایمنی یا ناشی از سبک زندگی باشد. انواع دیابت را بررسی کردیم و علت‌های ایجاد آن را به شما معرفی کردیم. در ادامه برخی از دارها را معرفی کرده‌ایم که ممکن است قند خون را بالا ببرد.

برخی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی (Zyprexa، risperdal، Clozaril، Seroquel، Abilify، Geodon، لیتیوم) محرک های بتا-۲ (Proventil، Alupent، Serevent، Foradil، Brethine، Theo-Dur) کافئین و کورتیکواستروئیدها (پردنیزون، دکادرون، دپومدرول) می‌توانند باعث ایجاد علائم بالا رفتن قند خون به‌خصوص در بیماران دیابتی شوند. قبل از مصرف دارو بهتر است از مشاوره دارویی استفاده کنید که امکان دسترسی به آن در سایت دکترتو برای شما وجود دارد.

تشخیص دیابت چگونه انجام می شود؟

علائم دیابت نوع ۱ اغلب ناگهان ظاهر می‌شوند و اغلب به دلیل چک‌کردن سطح قند خون شناسایی می‌شود. اما از آنجایی که علایم سایر انواع آن و پیش دیابت بیشتر به صورت تدریجی ظاهر می‌شوند. بهتر است که افراد از نظر قند خون (که از طریق تشخیص خانگی دیابت یا تشخیص دیابت بدون آزمایش در آزمایشگاه و با استفاده از دستگاه تست قند خون در خانه هم امکان‌پذیر است) غربالگری شوند.

افراد زیر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند:

• شاخص توده بدنی بالای ۲۵ سال هستند (BMI>۲۵)
• افراد با سن بالاتر از ۴۵ سال

دو نکته مهم:

• هر زنی که دیابت بارداری داشته‌است، توصیه می‌شود که هر ۳ سال یک‌بار از نظر ابتلا به این بیماری غربالگری شود.
• هر فردی که در مرحله پیش دیابتی است توصیه می‌شود هر ساله از نظر سطح قند خون بررسی شود.

آزمایش دیابت و تست های تشخیصی

تست‌های مختلفی برای بررسی قند خون وجود دارد. افراد مبتلا به دیابت باید چکاپ های لازم برای افراد دیابتی یا آزمایش دیابت را مرتب انجام دهند. متخصص ممکن است باتوجه‌به شرایط بیمار هر کدام از تست‌ها را تجویز کند. 

• تست هموگلوبین A۱C: این آزمایش خون که نیاز به ناشتا بودن ندارد، میانگین قند خون شما را برای ۲ تا ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد. سطح هموگلوبین A۱C بالاتر از ۶.۵ (طی ۲ آزمایش جداگانه) نشان می‌دهد که شما قند خون دارید. همچنین اگر سطح هموگلوبین A۱C بین ۵.۷ تا ۶.۴ باشد بدین معنی است که در مرحله پیش دیابتی قرار دارید و اگر سطح هموگلوبین A۱C کمتر از ۵.۷ باشد طبیعی است.
• تست قند خون تصادفی: در آزمایش قند خون،  یک نمونه خون به صورت تصادفی و بدون در نظر‌گرفتن زمان آخرین وعده غذایی از شما گرفته‌می‌شود. اگر سطح قند خون شما ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد، مبتلا به قند خون هستید.
• تست قندخون ناشتا: در این آزمایش نمونه خون در صبح و به صورت ناشتا از شما گرفته‌می‌شود. سطح قند خون ناشتا کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر طبیعی است. میزان قند خون ناشتا از ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر نشان‌دهنده مرحله پیش دیابتی یا اختلال گلوکز ناشتا است. همچنین اگر میزان قند خون شما ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بالاتر (طی ۲ آزمایش جداگانه) باشد، بدین معنی است که مبتلا به دیابت هستید.
• تست تحمل گلوکز خوراکی: برای انجام این آزمایش، ابتدا سطح قند خون ناشتا شما اندازه‌گیری می‌شود. سپس یک مایع شیرین را می‌نوشید و سطح قند خون ۲ ساعت بعد اندازه‌گیری می‌شود. سطح قند خون کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر طبیعی و بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بعد از ۲ ساعت نشان‌دهنده دیابت و قند خون بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر نشان‌دهنده مرحله پیش دیابتی است.
• آزمایش ادرار: اگر پزشک مشکوک به دیابت نوع ۱ باشد، آزمایش ادرار را به شما توصیه خواهد‌کرد تا وجود کتون را در ادرار بررسی کند.

درمان دیابت چیست؟ (سریعترین راه درمان انواع دیابت)

با توجه به نوع دیابت شما، بررسی قند خون، انسولین و داروهای خوراکی ممکن است در درمان شما نقش داشته‌باشد. رعایت یک رژیم غذایی سالم، حفظ وزن سالم و شرکت در فعالیت‌های منظم نیز عوامل مهمی در مدیریت قند خون است. بخش مهمی از مدیریت دیابت (و همچنین سلامت کلی شما) حفظ وزن ایده ال از طریق رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی است.

به طور کلی درمان‌هایی که برای دیابت در نظر گرفته می‌شوند، به ترتیب شامل موارد زیر هستند:

• تغذیه سالم
• فعالیت بدنی
• چک کردن قند خون
• انسولین
• دارو‌های خوراکی
• قرص گلیمپرای
• قرص گلوکوفاژ
• قرص گلی کلازید
• پیوند پانکراس
• جراحی باریاتریک

همچنین روش‌های درمان خانگی یکی از مهم‌ترین موارد در کنترل علائم و بدتر شدن دیابت است. در واقع سریعترین راه درمان دیابت و کنترل علائم، رعایت رژیم غذایی و ورزش کردن در مراحل ابتدایی این بیماری است (به خصوص اگر بیماری خود ایمنی نباشد.)

بهترین رژیم غذایی دیابت چیست؟

مهم‌ترین اقدام در رژیم غذایی سالم، خوردن ۳ وعده غذا در روز و به‌صورت منظم است. در این‌صورت بدن از انسولین ساخته‌شده یا تزریق‌شده بهتر استفاده می‌کند. سعی کنید در برنامه غذایی خود از کربوهیدرات‌های سالم مانند میوه، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید. لبنیات کم‌چرب مانند شیر و پنیر نیز برای شما مفید است.

حداقل ۲ بار در هفته ماهی به‌خصوص ماهی سالمون بخورید. از چربی‌های خوب مانند آجیل و روغن زیتون استفاده کنید. تاحدامکان مصرف چربی‌های اشباع‌شده، چربی‌های ترانس، کلسترول و نمک را کاهش دهید.

عوارض دیابت چیست؟

عوارض طولانی‌مدت به تدریج افزایش می‌یابد. هرچه که بیماری قندخون شما طولانی‌تر باشد و کمتر تحت کنترل باشد خطر ایجاد عوارض در آن افزایش می‌یابد. در نهایت، عوارض دیابت ممکن است ناتوان‌کننده یا حتی تهدیدکننده زندگی باشد. عوارض احتمالی عبارت‌اند از:

۱. منبع درد در بیماران دیابتی چیست؟ (نوروپاتی دیابتی)

قند خون اضافی می‌تواند موجب آسیب به دیواره‌های رگ‌های خونی کوچک (مویرگ‌ها) که اعصاب شما را به خصوص در پاهای تغذیه می‌کنند، شود. به دنبال آن باعث سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی، سوزش یا درد شود که معمولا در انگشتان دست و پا شروع می‌شود و به تدریج گسترش می‌یابد.

اما نوروپاتی دیابتی چیست! تقریبا از هر ۴ فرد مبتلا به دیابت ۱ نفر از دردهای مزمن عصبی رنج می‌برد. دلیل این دردها قند خون بالا است و به آن‌ها دردهای عصبی نوروپاتی دیابت یا PDN گفته می‌شود. سوزش، تیرکشیدن و مورمور شدن از علائم چنین دردهایی است. همچنین دردهای حاد و پیش‌رونده همراه با حساسیت شدید در پاها و دست‌ها که می‌تواند در کل دست‌وپا گسترده شود. این دردها می‌تواند به شکل قابل‌توجهی تحرک را تحت تاثیر قرار دهد که در نتیجه باعث افزایش چاقی شده و وضعیت دیابت نوع ۲ را در یک چرخهٔ دائمی بدتر می‌کند.

در این شرایط اگر تحت درمان قرار نگیرید تمام حس اندام‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و آن را از دست بدهید. همچنین آسیب به اعصاب مربوط به هضم می‌تواند موجب تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست شود. برای مردان ممکن است منجر به اختلال در نعوظ شود.

۲. هیپر اسمولار هیپر گلیسمی (Hyperglycemic Hyperosmolar)

علائم و نشانه‌های این بیماری تهدید‌کننده حیات شامل قند خون بیش از ۶۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، خشکی دهان، تشنگی شدید، تب، خواب‌آلودگی، سردرگمی، از دست‌دادن بینایی و توهم است. این وضعیت در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ دیده می‌شوند. اگر علائم یا نشانه‌ای از این بیماری دارید، با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.

۳. افزایش کتون در ادرار (کتواسیدوز دیابتی)

اگر سلول‌های شما گرسنه باشد، بدن شما ممکن است شروع به شکستن و تجزیه چربی‌ها کند. این امر باعث تولید اسیدهای سمی به نام کتون می‌شود. در این صورت علائمی مانند از‌دست‌دادن اشتها، ضعف، استفراغ، تب، درد معده ممکن است در فرد دیده شود.

در این موارد شما باید ادرار خود از نظر وجود کتون بررسی کنید. اگر مقدار کتون بیش‌از‌حد در ادرار دارید، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید یا به اورژانس مراجعه کنید. کتواسیدوز دیابتی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ شایع‌تر است.

متن انگلیسی:

«The initial priority in the treatment of diabetic ketoacidosis is the restoration of extra-cellular fluid volume through the intravenous administration of a normal saline (۰.۹ percent sodium chloride) solution»

ترجمه فارسی:

«اولویت اولیه در درمان کتواسیدوز دیابتی، بازیابی حجم مایع خارج سلولی از طریق تجویز داخل وریدی محلول نرمال سالین (۰.۹ درصد کلرید سدیم) است»

۴. مشکلات پوستی و اختلال در شنوایی

قند خون بالا ممکن است شما را بیشتر در معرض مشکلات پوستی، از جمله عفونت‌های باکتریایی و قارچی قرار دهد. همچنین مشکلات شنوایی در افراد مبتلا به این بیماری شایع‌تر است.

۵. بیماری آلزایمر و افسردگی

دیابت نوع ۲ ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل مانند بیماری آلزایمر را افزایش دهد. هر چه کنترل قند خون شما ضعیف‌تر باشد، خطر ابتلا به آلزایمر نیز در شما افزایش می‌یابد. از طرفی علائم افسردگی در افراد مبتلا به نوع ۱ و نوع ۲ شایع است. افسردگی می‌تواند بر روی مدیریت دیابت تأثیر بگذارد.

۶. بیماری قلب و عروقی

این بیماری به طور چشمگیری خطر ابتلا به انواع مشکلات قلبی عروقی را افزایش می‌دهد، از جمله بیماری عروق کرونر همراه با درد قفسه سینه (آنژین)، حمله قلبی، سکته مغزی و تنگی شریان‌ها (آترواسکلروز). اگر مبتلا به دیابت هستید، احتمال ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی در شما بیشتر است.

۷. آسیب کلیه (نفروپاتی)

کلیه‌ها حاوی میلیون‌ها عدد رگ خونی کوچک (گلومرولی) هستند که خون شما را از مواد زائد تصفیه می‌کنند. بیماری قند خون می‌تواند به این سیستم تصفیه خونی ظریف آسیب برساند. آسیب شدید می‌تواند منجر به نارسایی کلیه یا بیماری برگشت‌ناپذیر کلیه شود که ممکن است نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه داشته‌باشید.

۸. آسیب چشم (رتینوپاتی)

این بیماری می‌تواند به عروق خونی شبکیه (رتینوپاتی دیابتی) آسیب برساند، که به طور بالقوه منجر به نابینایی می‌شود. قند خون همچنین خطر بیماری‌های جدی چشمی مانند آب مروارید و گلوکوم را افزایش می‌دهد.

۹. آسیب به پاها (زخم پای دیابتی)

آسیب عصبی در پا و یا جریان خون کم به پاها، خطر عوارض مختلف پا را افزایش می‌دهد. زخم پای دیابتی از جمله شایع‌ترین عوارض دیابت است. زخم‌ها و تاول‌های درمان‌نشده می‌تواند منجر به عفونت‌های جدی شده که اغلب به ندرت بهبود می‌یابد. در نهایت این عفونت‌ها منجر به قطع انگشت، پا یا قطع اندام می‌شود.

برای جلوگیری از آسیب به کف پا و انگشتان باید بیماران دیابتی از کفش راحت استفاده کنند. این بیماران به دلیل آسیب عصبی احتمال دارد، تاول یا زخم را کمتر احساس کنند. در بیماران دیابتی گردش خون در پاها ضعیف بوده و هر نوع زخمی دیر بهبود پیدا می‌کند. این افراد به دلیل نقص سیستم دفاعی به‌راحتی درگیر عفونت می‎شوند.

حتماً نیازی نیست که برای خرید کفش مخصوص بیماران دیابتی هزینه کنید. تنها سعی کنید کفش‌های راحت انتخاب کرده تا به انگشتان پا فشار وارد نشود. هر شب پاهای خود را به‌خوبی چک کنید تا مطمئن شوید زخم یا تاولی روی آن وجود ندارد.

۱۰. بیماری های دهان و لثه

از شایع‌ترین مشکلاتی که ممکن است یک فرد مبتلا به دیابت با آن دست‌و‌پنجه نرم کند، بیماری‌های پریودنتال است. همه‌ی افرادی که بهداشت دهان و دندان خود را رعایت نمی‌کنند در معرض ابتلا به بیماری‌های پریودنتال قرار دارند، اما افرادی که دیابت دارند، بیشتر احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. افراد مبتلا به دیابت سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و احتمال بهبودی آنها از عفونت‌ها و بیماری‌های مشابه کاهش پیدا می‌کند.

بنابراین اگر فرد به بهداشت دهان و دندان خود رسیدگی نکند، ممکن است که بر روی دندا‌ن‌های او پلاک تشکیل شود و این پلاک‌ها می‌توانند ایجاد التهاب و عفونت لثه بکنند. هنگامی‌که لثه آسیب ببیند، دندان‌ها و استخوان فک هم می‌توانند تحت تاثیر قرار بگیرند.

۱۱. کمای دیابتی

یکی از بدترین عوارضی که ممکن است دیابت برای شخص داشته‌باشد، کمای دیابتی است. کمای دیابتی چیست؟ این حالت همان کماست که فرد هوشیاری خود را از دست می‌دهد. اگر به دیابت مبتلا باشید و قند خون شما به طرز قابل توجهی بالا رود و یا پایین بیاید، به کمای دیابتی وارد می‌شوید و هوشیاری خود را از دست می‌دهید.

این حالت بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث مرگ هم بشود. در صورتیکه فرد به سرعت تحت اقدامات درمانی اورژانسی قرار بگیرد، می‌تواند از این واقعه نجات پیدا کند. اما اگر به این حالت رسیدگی نشود، کمای دیابتی می‌تواند تهدیدکننده‌ی حیات او باشد.

آیا پیشگیری از دیابت امکان پذیر است؟ (انواع دیابت و پیشگیری از آن)

از دیابت نوع ۱ نمی‌توان پیشگیری کرد. با‌این‌حال، انتخاب یک شیوه زندگی سالم می‌تواند از دیابت بارداری و نوع ۲ و همچنین کسانی که در مرحله پره دیابت هستند پیشگیری کند:

• غذاهایی با چربی و کالری کم و فیبر بیشتر را انتخاب کنید. سعی کنید که بیشتر میوه‌ها، سبزیجات و غلات را مصرف کنید.
• سعی کنید ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در روز داشته‌باشید. روزانه پیاده‌روی تند داشته‌باشید، دوچرخه‌سواری کنید. همچنین اگر نمی‌توانید در یک تمرین بلند تمرکز کنید، آن را به جلسات کوچکتر در طول روز تقسیم کنید.
• برای حفظ وزن خود در محدوده سالم، بر تغییرات دائمی در غذا خوردن و عادت‌های ورزشی خود تمرکز کنید.

پیشگیری از دیابت با شکلات

محققان توصیه می‌کنند که مصرف مقدار کمی شکلات هر روز به کاهش ریسک ابتلا به دیابت و حمله‌های قلبی کمک‌می‌کند. البته تعجبی نیست که به علت داشتن چربی و قند بالا در شکلات، مصرف زیاد آن می‌تواند به مشکلات سلامتی مانند پوسیدگی دندان و چاقی منتج شود.

اما مطالعات به طور فزاینده‌ای مصرف متعادل و مرتب شکلات به‌خصوص شکلات تلخ را به علت سودمندی قابل‌توجه برای بدن توصیه می‌کنند. شکلات تلخ بالاترین مقدار کاکائو را دارد که به معنی داشتن بالاترین سطح آنتی‌اکسیدان‌ها است که می‌تواند به جلوگیری از برخی آسیب‌های مولکولی کمک‌کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

بسیاری از افراد مبتلا به دیابت از بیماری خود بی اطلاع‌اند، به ویژه اینکه در مراحل اولیه بیماری که فرد نیز علائمی ندارد و از آن جا که هیچ روش قطعی به جز انجام آزمایش قند خون برای فهمیدن اینکه آیا شما مبتلا به دیابت هستید یا نه وجود ندارد، بهتر است در مواردی که مشکوک هستید به دکتر فوق تخصص غدد یا دکتر داخلی یا دکتر دیابت مراجعه کنید. برای داشتن بهترین رژیم دیابتی، از متخصص تغذیه نوبت بگیرید.

تسریر مراقب سلامتی شماست!