به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، از میـان حـوادثی کــه سـلامتی و حیـات انسان را به خطر می‌اندازند، سـوانح سـوختگی از سخت‌ترین آنها به شـمار مـی‌آیـد و درمـان سوختگی‌ها چالش بسیاری را برای فـرد مبـتلا، خانواده و درمانگران به همراه دارد. آمارها نشان می‌دهد کـه سـوختگی‌هـا چهـارمین رتبه آسیب در سراسر جهان را شامل می‌شود.
در ایران سوختگی‌ها یکـی از علـل مهم ایجـاد ناتوانی، از کارافتادگی و مرگ و میر است. براساس آمارهای کشوری، سـوختگی‌ها پنج درصد از سوانح و حوادث ثبت شده، ششمین علت مـرگ و یکی از علل مهم مصدومیت در کشـور مـا بـه شمار می‌آیند.
در پژوهشی که توسط رضا دریابیگی، مهرداد عبدالله‌زاده و سعید شفیعی از محققان دانشـکده پرســتاری و مامـایی، دانشــگاه آزاد اسلامی واحـد اصـفهان (خوراسگان) انجام شد، مقایسه تأثیر پماد سنجد تلخ و سولفادیازین نقره بر مدت زمان ترمیم زخم سوختگی به‌صورت یک کارآزمایی بالینی تصادفی سه سوکور مورد بررسی قرار گرفت.
در این کارآزمایی بالینی سه سوکور که در درمانگاه سوانح سوختگی امام موسی کاظم اصفهان انجام گرفته است، ۵۵ نفر تعداد از بیمارانی که دارای زخم‌های سوختگی درجه دو با وسعت ۱ تـا۱۰ درصد بودنـد، بـه روش نمونـه‌گیری در دسـترس انتخـاب شدند و بـا تخصـیص تصـادفی بلوکه‌بندی شده چهارتایی در دو گروه سنجد تلخ و سولفادیازین نقره قرار گرفتند. گـروه سـنجد تلـخ بـا پماد سنجد تلخ و گروه سولفادیازین نقره با پماد سولفادیازین نقره ۱ درصد به‌طور روزانه و تا زمـان تـرمیم کامل زخم سوختگی پانسمان شدند. مـدت زمـان تـرمیم زخـم در هـر دو گـروه بـه وسـیله چـک لیسـت استاندارد ترمیم زخم سوختگی مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نـرمافـزار SPSS نسخه ۲۰ انجام شد.
نتایج آزمون‌های آماری نشان داد کـه بـین دو گروه سنجد تلخ و سولفادیازین نقـره تفـاوت معنادار آمـاری در متغیرهای سـن، جـنس، قـد، وزن، وضعیت تأهل، شاخص توده بدنی، درصـد ســـوختگی، ناحیــه دچـار ســـوختگی، عامـل سوختگی، مدت زمان وقوع سوختگی تا مراجعـه به مرکز درمانی، مصرف دخانیات و شغل وجود نداشته است.
یافته‌های این مطالعه نشان داد که سـرعت ترمیم زخم سوختگی درجه دو با پانسمان پماد سنجد تلخ نسبت به پماد سولفادیازین نقـره ۱ درصد بیشتر بوده است. این پژوهشگران به نتایج مطالعـه‌ای کـه توسـط Chandra و همکـاران انجـام شد، اشاره کردند و می‌گویند: نتایج بیـانگر آن است که اسیدهای چرب موجود در سـنجد تلـخ با رساندن مواد مغذی مورد نیـاز بـرای تـرمیم بافت‌های آسیب دیده باعث تسریع روند تـرمیم زخم می‌شود. پژوهشگران در کشورهای لهستان و چین در مطالعات خود می‌گویند کــه ســنجد تلــخ دارای ترکیبــات ویتــامین E، ویتامین C و آنتـیاکسـیدان قـوی اسـت و ایـن ترکیبات از عوامل مؤثر در سرعت بخشیدن بـه فرآیند بهبودی زخم است. دیگر پژوهش‌هـای انجـام یافتـه نیـز بیـانگر آن است که مواد معـدنی ماننـد کلسـیم موجـود در سنجد تلخ در سرعت بخشیدن به فرآیند تـرمیم زخم مؤثر است.
گرچـه برخـی از مطالعات انجام گرفته در زمینه تأثیر سنجد تلـخ بــر فرآینــد تــرمیم زخـم بــرروی نمونــه‌هــای غیرانسانی انجام گرفته است و در تعمـیم نتـایج به بالین باید مطالعات بیشتری صـورت گیـرد، اما نتایج اینگونـه پـژوهش‌هـا بـر مـؤثر بـودن ترکیبات موجــود در ســنجد تلــخ در ســرعت بخشیدن به رونـد تـرمیم زخـم و کـاهش دوره التیام زخم دلالت دارد.
یکــی از نقــاط قــوت پــژوهش حاضــر استانداردسازی و استفاده از پمـاد سـنجد تلـخ ۴۰ درصد و در نتیجه قابل مقایسه بودن نتایج آن بـا مطالعات گوناگون است. همچنین با توجه به این که هیچگونه عارضـه جـانبی در ارتبـاط بـا پماد سنجد تلخ در طی مراحل پژوهش مشـاهده نشد، استفاده بـالینی از پمـاد سـنجد تلـخ در درمــان ســوختگی‌هــای ســطحی و درجــه دو می‌تواند پیشنهاد شود. با توجه به نتایج مطالعه و کاهش زمان ترمیم زخـم سـوختگی، اسـتفاده جایگزین از پماد سنجد تلخ توسط تـیم مراقبـت می‌تواند بـار مراقبـت از بیمـاران بـا سـوختگی درجه دو را کاهش دهد.
از محـــدودیت‌هـــای پـــژوهش اینکه پژوهشگر قـادر بـه کنتـرل بسـیاری از عوامـل تأثیرگذار بر فرآیند ترمیم زخم همچون استرس و عادات غذایی افراد نبود. گرچه کوشش شد تا آموزش لازم در خصوص تأثیر این عوامـل بـه شرکتکنندگان داده شود. همچنین از آن جا کـه عوامل مـؤثر بـر تـرمیم زخـم در افـراد بسـیار متفــاوت اســت، پیشــنهاد مــی‌شــود مطالعــه‌ای طراحی شود تا پانسمان زخم سوختگی در یـک فــرد بــا دو روش پمــاد ســنجد تلــخ و پمــاد سولفادیازین نقـره ۱ درصد انجـام گیـرد و نتـایج دو پانسمان برروی همان فرد با هم مقایسه شود.
به گزارش ایسنا، نتایج این پژوهش در شماره ۱، دوره ۲۷ مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران (حیات) منتشر شد.
