به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، محققان معتقدند که مسـیرهای انتقـال درد از اواسـط تـا اواخـر بـارداری در جنـین شـکل می‌گیرد. همچنـین شـیرخواران بـه دلیـل عـدم تکامل سیستم‌های مهاری و کوتاه بودن مسـیر درد، حساسیت و واکنش شـدیدتری نسـبت بـه کودکان بزرگ‌تر در مقابـل درد دارنـد. درد کنترل نشده در شـیرخواران در کوتاه‌مدت و درازمدت ســبب پاسخ‌های فیزیولوژیــک، هورمونی و رفتاری می‌شود کـه ممکـن اسـت صدمات جبران‌ناپذیری ایجاد کند. ازجمله این اثرات منفی می‌توان آپنه، آریتمی قلبـی، افـزایش فشار داخل مغزی، افزایش فشارخون، تضعیف سیسـتم ایمنـی و تـأخیر در تکامل سیستم عصبی و بهبود زخم را نـام بـرد.
به اعتقاد متخصصان، شایع‌ترین منبع درد تکـراری در کودکان که برای کنترل آن به‌طور معمـول مداخله‌ای صورت نمی‌گیرد، واکسیناسیون است. بااینکه واکسیناســیون به‌عنوان موفق‌ترین راهبرد بهداشت عمومی، سـالیانه از مرگ ۲ تا ۳ میلیـون نفـر در دنیـا جلـوگیری می‌کند و سـبب صرفه‌جویی در هزینه‌های مسـتقیم مراقبـت می‌شود، ولـی متأسـفانه والدین بـه دلایـل مختلـف واکسیناسـیون را بـا تأخیر انجام می‌دهند. یکی از موانع مهـم تزریـق واکسن، درد و اضطراب ناشی از آن اسـت. در ۲۵ درصد جمعیت این ترس تا دوره بزرگسالی ادامــه پیــدا می‌کند و در دو نفــر از هــر ســه بزرگسال که ترس از تزریق دارند، این احتمال وجــود دارد کــه فرزنــدان خــود را به‌موقع واکســینه نکننــد. لذا یافتن راه‌حلی برای این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است.
در این راستا، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در یک مطالعه پژوهشی جالب توجه، تأثیر وسیله‌ای به نام «شات بلاکر» را بر درد ناشی از تزریق واکسن در شیرخواران مورد بررسی قرار داده‌اند.
این مطالعه کارآزمایی بالینی بر روی ۸۰ شیرخوار مراجعه‌کننده به مرکز بهداشتی درمانی مهرشهر بیرجند انجام شده است. محققان برای گروه آزمون، ۲۰ ثانیه قبل از تزریق تا پایان تزریق، فشار در محل تزریق را به‌وسیله شات بلاکر انجام دادند، درحالی‌که برای گروه کنترل، تزریق واکسن به شیوه معمول و همیشگی انجام شد. سپس وضعیت درد در هر دو گروه با استفاده از مقیاس واکنش رفتاری درد بررسی شد.
نتایج این آزمایش‌ها نشان داد که میانگین شدت درد، مدت گریه نوزاد و همچنین زمان شروع گریه در گروه آزمون، کاهش قابل ملاحظه‌ای نسبت به گروه کنترل داشته است.
به گفته غزل افشاری، پژوهشگر گروه آموزشی پرستاری سلامت جامعه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند و همکارانش، «با توجه به تأثیر وسیله شات بلاکر بر کاهش شدت درد، مدت گریه و تأخیر در زمان شروع گریه نوزادان، استفاده از این وسیله ساده، ایمن و کم‌هزینه برای مدیریت درد واکسن پیشنهاد می‌شود».
شات بلاکر، وسیله‌ای بیضی‌شکل از جنس پلاستیک با ابعاد حدوداً ۵ تا ۷ سانتی مربع و با یـک سـطح ناهموار و با نقاط برجسته است که متناسب بـا محل تزریق براسـاس نظریـه کنتـرل دریچه‌ای درد طراحی شده است.
افشاری و همکارانش با توجه به نتایج حاصل از پژوهش خود اظهار کرده‌اند: «ما ضـمن تأکیـد بـر برگزاری دوره‌های آموزشی کنتـرل درد بـرای کارکنان سیستم بهداشـتی درمـانی به‌منظور رضایت و همکاری بیشتر والـدین بـرای انجـام واکسیناسیون، استفاده از روش‌های غیردارویی ساده، ایمن، سریع و مـؤثر نظیـر شات بلاکر را در مراکز بهداشتی درمانی پیشنهاد می‌کنیم».
این یافته‌ها در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در فصلنامه «حیات» متعلق به دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده‌اند.
