لب شکری چیست و چگونه درمان می‌شود؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، لب شکری یا شکاف لب که در انگلیسی به آن «cleft lip» یا «Harelip» می‌گویند، معمولا در مرحله تشکیل جنینی در دوران بارداری اتفاق می‌افتد و می‌تواند به عوامل ژنتیکی یا محیطی برگردد. شکاف لب می‌تواند یک بریدگی کوچک در قسمت رنگی لب باشد (تک لب شکری) یا اینکه لب بالا کاملا جدا باشد و شکاف تا بینی ادامه پیدا کند. لب شکری ممکن است لثه‌ها را هم تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه در نوزادان پسر بیشتر از دختران دیده می‌شود.

علائم لب شکری

لب شکری از روی ظاهر نوزاد کاملا مشخص است و برخی علائم آن عبارتند از:

• شکاف کوچک در لب بالا (تک لب شکری) یا شکاف لب تا بینی

• شکاف در ناحیه حاشیه دهان

• تغییر در شکل و ظاهر لب و نیز ناحیه حاشیه دهان

• مشکلات در گفتار و تلفظ برخی صداها

• دشواری در مکیدن و جویدن و مشکلات تغذیه

‏علت لب شکری

به‌نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و ارثی و فاکتورهای محیطی و تغذیه مادر و داروهایی که در بارداری مصرف می‌کند، علت لب شکری باشند. شکاف دهان زمانی روی می‌دهد که ساختار تشکیل‌دهنده لب بالا یا کام حین رشد جنین در رحم مادر به هم متصل نمی‌شوند. علت اصلی لب شکری شدن بعضی بچه‌ها در برخی موارد مشخص نیست و ربطی ندارد که مادر باید چه کارهایی در حاملگی انجام می‌داد یا از چه کارهایی پرهیز می‌کرد. در موارد معدودی، شکاف لب به‌خاطر علل زیر ایجاد می‌شود:

علل احتمالی لب شکری شدن نوزاد

درمان لب شکری

درمان لب شکری شامل جراحی اصلاحی و درمان‌های تکمیلی می‌شود. هدف از درمان لب شکری، بهبود ظاهر لب و حاشیه دهان، بهبود عملکرد زبان و گفتار، و ارتقای کیفیت زندگی فرد مبتلا است. روش‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شوند:

• جراحی اصلاحی و ترمیمی زیبایی

• درمان‌های گفتاری و تمرین‌های ویژه

• مشاوره روانشناختی و راهنمایی در مورد تغذیه

• پشتیبانی اجتماعی از طریق گروه‌های حمایتی، روانشناسی و مشاوره

لب شکری و عمل جراحی (عمل زیبایی لب شکری)

یکی از روش‌های درمان شکاف لب، عمل جراحی زیبایی است که متخصص زیبایی قسمت شکاف‌دار لب را به‌هم می‌دوزد. ممکن است نوزاد بعد از عمل زیبایی لب شکری، واکنش‌های آلرژیک نشان دهد که در آن صورت، پزشک داروهای ضدحساسیت تجویز می‌کند. برای جلوگیری از مالش بخیه‌ها و دست‌کاری در ناحیه جراحی، لباس ویژه‌ای تن نوزاد یا کودک می‌پوشانند. اگر بخیه‌ها قابل جذب باشند، که چند روز بعد خودبه‌خود جذب بدن می‌شوند؛ در غیر این صورت بعد از ۵ تا ۷ روز باید توسط پزشک کشیده شوند. در طول عمل جراحی و مدت کوتاهی پس از آن، کودک از طریق یک کاتتر وریدی (IV) تغذیه می‌شود تا زمانی که بتواند از طریق دهان غذا بخورد.

لب شکری بعد از عمل

یک تا دو روز پس از جراحی لب شکری، کودک ممکن است کمی درد داشته باشد که با استفاده از داروهای مسکن بدون آسپرین کنترل می‌شود. همچنین، ممکن است پزشک داروهایی برای استفاده در خانه تجویز کند. ناحیه اطراف دهان کودک، یک تا دو هفته بعد جراحی متورم خواهد بود. برخی کودکان در دوره نقاهت بعد عمل، بی‌تابی شدید دارند اما بیشتر کودکان حدود یک هفته بعد عمل، به روال و رفتار طبیعی و عادی زندگی برمی‌گردند.

در طول دوره بازیابی، ممکن است حرکت لب محدود شود که معمولا موقتی است و به مرور زمان بهبود می‌یابد. اگر بخیه‌ها جذبی نباشند، چند روز بعد پزشک باید بخیه‌ها را بکشد. جای زخم بخیه‌ها معمولا ترمیم یافته و باقی نمی‌ماند. اما در کودکانی که شکاف عمیق و وسیع دارند، ممکن است جای بخیه بعد از عمل باقی بماند. در این موارد، می‌توان از لیزردرمانی برای رفع اسکار زخم استفاده کرد.

جلوگیری از لب شکری شدن جنین

باتوجه به اینکه علت اصلی لب شکری شدن جنین نامعلوم است، طبیعتا راه‌های جلوگیری از ایجاد شکاف لب و کام هم زیاد مشخص نیستند. یکی از راه‌های اصلی جلوگیری، مصرف فولیک اسید است. فولیک اسید، ویتامین ضروری برای رشد و سلامت سلول‌های بدن محسوب می‌شود که مصرف آن قبل و در ماه‌های اول بارداری، می‌تواند از لب شکری شدن جنین و نواقص مادرزادی جلوگیری کند. با انجام اقدامات زیر، می‌توان از لب شکری شدن جنین تا حدی جلوگیری کرد:

• حفظ سلامت عمومی بدن، مراقبت های قبل از بارداری و در طول بارداری

• پرهیز از مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلی و سیگار

• تغذیه مناسب، مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی مورد توصیه پزشک

• رعایت بهداشت دهان و دندان

• مشاوره ژنتیکی اگر خانواده شما سابقه لب شکری دارد.

• مراجعه به پزشک متخصص قبل بارداری و در طول آن

تسریر مراقب سلامتی شماست!