به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، تحریک پذیری به افزایش حساسیت یا تمایل به آزرده شدن، ناامیدی یا واکنش نشان‌دادن سریع بعد از هر اتفاقی اشاره دارد. افراد تحریک‌پذیر ممکن است در پاسخ به محرک‌های خاص، واکنش‌های عاطفی و ناراحتی یا احساس بی‌قراری شدیدی داشته باشند. این اختلال می‌توانند پاسخ طبیعی انسان در موقعیت‌های خاص باشد. اما در مواردی، مسائل دیگری مانند استرس، اضطراب، افسردگی یا برخی بیماری‌های پزشکی هم باعث بروز آن می‌شوند.
تحریک پذیری چیست؟
خلق تحریک پذیر به انگلیسی Irritable mood، به عنوان یک حالت عاطفی انسان، به معنی کاهش آستانه تحمل یا مدیریت محرک‌ها و موقعیت هایی است که معمولا جزئی یا قابل کنترل تلقی می‌شوند. در واقع، فرد تحریک‌پذیر، نمی‌تواند طوری که در زمان آرامش به اتفاقات اطراف خود پاسخ می‌دهد، عمل کند. به همین دلیل دچار پرخاشگری یا گریه ناگهانی می‌شود. محققان علت اصلی تحریک پذیری بالا را استرس، اضطراب یا قرار گرفتن در شرایط بحرانی و بیماری جسمی می‌دانند.
علائم همراه با تحریک پذیری چیست؟
برخی موارد احساسات تحریک پذیری فرد ممکن است همراه با برخی از علائم دیگر باشد. برای مثال این علائم ممکن است شاکل تعریق، تپش قلب، تنفس سریع، گیجی یا عصبانیت باشد. اگر اختلالات هورمونی باعث تحریک‌پذیری فرد شود علائمی از جمله تب، سردرد، گرگرفتگی، دوره‌های قاعدگی نامنظم، کاهش میل جنسی، ریزش مو نیز ممکن است در کنار آن وجود داشته باشد.
تحریک پذیری روده
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع است که انتهای معده و روده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم روده عصبی شامل گرفتگی، درد شکم، نفخ، گاز و اسهال یا یبوست یا هر دو است. برای درمان تحریک پذیری روده، می‌توان از نوشیدن مایعات فراوان و خوردن غذاهای پرفیبر کمک گرفت.
تحریک پذیری در دوران قاعدگی
علائم سندروم پیش از قاعدگی و تغییرات هورمونی در چرخه قاعدگی (نوسانات سطح استروژن و پروژسترون) بر خلق و خوی زنان تأثیر می‌گذارد و احساسات منفی مانند عصبانیت و تحریک پذیری را افزایش می‌دهد.
علت تحریک پذیری زیاد چیست؟ (علل روانی و جسمی)
برخی از علل روانی تحریک پذیری شامل این موارد می‌شوند:
- اختلالات دوقطبی
- اسکیزوفرنی
- اوتیسم
- قند خون پایین
- عفونت و سوت کشیدن گوش
- دندان درد
- دیابت
- آنفولانزا
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- پرکاری تیروئید
- دیابت
درمان تحریک پذیری یا بی قراری چیست؟
پزشک براساس علت تحریک پذیری درمان اختصاصی پیشنهاد می‌کند. بهترین روش برای درمان، درمان علت زمینه‌ای است. اگر تشخیص پزشک مشکلات مربوط به روان مانند اختلال شخصیت دو قطبی باشد بیمار را به متخصص ارجاع می‌دهند. دارو و همچنین درمان با مشاوره و صحبت کردن اغلب با درمان اختلالات خلقی مانند افسردگی، ترکیب می‌شوند.
اگر تحریک پذیری بیمار به علت محرومیت از الکل، کافئین، نیکوتین یا سایر مواد باشد، پزشک ممکن است ترکیبی از درمان با صحبت کردن و دارو را پیشنهاد دهد. این دو همراه با هم می‌تواند تمایل بیمار را کنترل کنند. اگر علت بیماری اختلالات هورمونی باشد، پزشک ممکن است درمان جایگزینی هورمون را پیشنهاد کند.
این درمان برای همه مناسب نیست و هیچ‌وقت نباید مکمل‌های هورمونی را بدون تجویز پزشک مصرف کرد. انتخاب درمان مناسب و تجویز داروهایی مانند داروی تری فلوپرازین را به متخصص واگذار کنید. اگر علت عفونت باشد پزشک می‌تواند با تجویز آنتی بیوتیک به رفع آن کمک کند. پزشک ممکن است تغییر سبک زندگی را برای کمک به کنترل خلق بیمار پیشنهاد کند. برای مثال ممکن است بیمار را برای تنظیم رژیم غذایی، ورزش منظم، عادات خواب و روش‌های مدیریت استرس، تشویق کند.
روش های مقابله و پیشگیری از تحریک پذیری چه هستند؟
مقابله با تحریک پذیری و جلوگیری از آن شامل ترکیبی از روش‌های مراقبت از خود، تغییر سبک زندگی و حمایت از اطرافیان در مواقع ضروری است. چند رویکرد موثر شامل موارد زیر هستند:
- مدیریت استرس: تکنیک‌های کاهش استرس مانند تمرین‌های تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا یا مشغول شدن به سرگرمی‌هایی که باعث آرامش می‌شوند
- استراحت و خواب کافی: خواب باکیفیت با حفظ یک برنامه خواب ثابت، ایجاد آرامش قبل از خواب و تهیه یک محیط خواب راحت
- انتخاب سبک زندگی سالم: رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم کنید و جلوگیری از مصرف بیش از حد الکل یا کافئین
- مدیریت زمان: اولویت‌بندی وظایف و برنامه‌ریزی برای اهداف واقع بینانه
- حمایت اجتماعی: ارتباط با دوستان، خانواده یا گروه‌های حمایت کننده
تسریر مراقب سلامتی شماست!
