به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، جذام با نام هانسن هم شناخته می‌شود که این اسم را از روی دانشمندی که بیماری را کشف کرد (گرهارد آرمور هانسن) گرفته‌اند. این بیماری به شدت عصب‌های دست و پا، پوست، جداره بینی و مجرای فوقانی تنفسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بیماری جذام چیست؟
جذام یک بیماری عفونی و پیش‌رونده است که بر اثر عامل باکتریایی مایکوباکتریوم لپره (Mycobacterium Leprae) ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند با ایجاد زخم‌های پوستی به عصب‌ها آسیب برساند و باعث تضعیف ماهیچه‌ها شود. از همین‌رو اگر این بیماری به موقع در افراد درمان نشود، بدشکلی و معلولیت شدید ایجاد می‌کند.
در حال حاضر این بیماری همچون گذشته واگیردار نیست. اگر شما با فرد مبتلا به لپرسی (جذام) تماس مستقیم و مکرر داشته باشید، به نحوی که در معرض قطرات بینی یا دهان او قرار بگیرید، احتمال انتقال بیماری جذام افزایش می‌یابد.
بیماری جذام در اثر چیست؟
باکتری مایکوباکتریوم لپره (Mycobacterium Leprae) علت اصلی بیماری جذام است که رشد کندی دارد. این باکتری با سرعت پایینی در بدن پخش می‌شود و سلول‌های ماکروفاژ که نقش مهمی در حمایت از سیستم عصبی بدن دارند را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
راه انتقال جذام
به دوره نهفتگی (مدت زمان ابتلا به بیماری تا نمایان شدن علائم آن) بیماریها، کومن می‌گویند. دوره طولانی کمون جذام که ممکن است به طور متوسط پنج تا ۲۰ سال طول بکشد، اجازه نمی‌دهد علت اصلی انتقال بیماری به بدن مشخص شود.
با این حال دانشمندان دستگاه تنفسی را شایع‌ترین راه انتقال لپرسی (جذام) می‌دانند. به طور کلی می‌توان گفت افرادی که تماس نزدیک، مکرر و طولانی‌مدت با فرد بیمار دارند، ممکن است از طریق راه‌های زیر به جذام مبتلا شوند:
- تنفس
- عطسه و خارج شدن ترشحات از بینی و دهان
- دستگاه گوارش
- سرفه و خارج شدن ترشحات از دهان
- تماس پوستی مستقیم با زخم‌های باز
- تماس با خاک، حشرات و محیط آلوده
علائم بیماری هانسن (جذام)
حدود سه تا ۵ سال پس از تماس با عامل بیماری هانسن، طول می‌کشد تا علائم آن ظاهر شوند. این مدت برای برخی افراد به حدود ۲۰ سال می‌رسد. به همین دلیل تشخیص زمان و مکان انتقال جذام برای متخصصان دشوار است.
عامل این بیماری می‌تواند علائم جذام را به چهار دسته متفاوت تقسیم کند که شامل موارد زیر هستند:
نشانه‌های پوستی جذام
- پوست خشک، ضخیم و سفت
- بی‌حس شدن پوست و تغییر رنگ در بخش‌هایی از آن
- ریزش نواحی پوستی دارای مو مانند مژه و ابرو
- رشد ضایعات پوستی
- ایجاد زخم‌های بدون درد در کف پا
- تورم یا بروز توده‌هایی در ناحیه لاله گوش
علائم عصبی جذام
- ضعف و فلج عضلانی در دست‌ها و پاها
- بی‌حس شدن نواحی آسیب‌دیده پوست
- اختلال در اعصاب مرتبط با چشم و احتمال خطر کوری
- تورم اعصاب نواحی نزدیک به گردن، آرنج و زانو
نشانه‌های غشای مخاطی جذام
- خونریزی در بینی
- گرفتگی و کیپ شدن ناحیه بینی
علائم جذام پیشرفته
- فلج نواحی دست و پا
- تغییر فرم در غضروف بینی
- برزو زخم‌های مزمن در کف پا (این زخم‌ها درمان نمی‌شوند)
- بروز عفونت در انگشتان دست و از بین رفتن نوک آن‌ها
- مشکلات چشمی
- ریزش ابرو
روش درمان بیماری جذام
در حال حاضر، این بیماری قابل درمان است و براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) باید درمان جذام به صورت رایگان در اختیار بیماران قرار بگیرد. پزشک برای درمان عفونت این بیماری، آنتی‌بیوتیک‌هایی همچون داپسون، ریفامپیسین و کلوفازیمین تجویز می‌کند که باید به مدت ۶ ماه تا یک سال مصرف شوند.
اگر فرد به جذام شدید مبتلا باشد، دوره درمان با آنتی‌بیوتیک طولانی‌تر می‌شود. با این حال، می‌توان گفت آنتی‌بیوتیک‌ها فقط عفونت ناشی از جذام را درمان می‌کنند و جلوی پیشرفت بیماری را می‌گیرند، اما بهبودبخش آسیب عصبی و عوارض ناشی از آن نیستند.
آیا می‌توان از جذام پیشگیری کرد؟
بهترین روش پیشگیری از جذام، عدم تماس نزدیک با قطرات تنفسی بینی و دهان مبتلایان به این بیماری است. همچنین جذام در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند آفریقا و آسیا شیوع بیشتری دارد؛ بنابراین هنگام مسافرت به این مناطق، اصول بهداشتی را رعایت کنید.
از طرفی برخی تحقیقات نشان داده‌اند، افراد دارای نقص ژنتیکی، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. بنابراین اگر شما هم از اختلال ژنتیکی رنج می‌برید، بهتر است از راهکارهای تقویت سیستم ایمنی استفاده کنید.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
