به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، خیس‌کردن تخت‌خواب یا شب ادراری کودک، در واقع ادرار‌کردن به صورت غیرارادی در خواب و در سنی که انتظار کنترل ادرار از کودک داریم، گفته‌می‌شود. خیس‌شدن تخت‌خواب و لباس و یک کودک خجالت‌زده، صحنه آشنا در بسیاری از خانه‌ها است با این وجود، شب ادراری اغلب بخشی از رشد کودک است.
به‌طور‌کلی، شب ادراری قبل از ۷ سالگی چندان نگران‌کننده نیست. در این سن، کودک شما ممکن است هنوز در حال تکامل کنترل شبانه مثانه باشد. اگر شب ادراری کودک ادامه یابد، باید با صبر و درک بیشتر به بررسی مشکل بپردازید. تغییر سبک زندگی، آموزش کنترل مثانه، هشدارهای رطوبت و برخی داروها ممکن است باعث کاهش تدریجی شب ادراری شوند.
البته این موضوع را به خاطر داشته‌باشید که شب ادراری تنها مختص کودکان نیست. گاهی بزرگسالان و نوجوانان هم به این مشکل مبتلا می‌شوند.
علائم شب ادراری چیست؟
اکثر بچه‌ها تا ۵ سالگی کنترل ادرار را یاد‌گرفته‌اند. اما تاریخ دقیقی برای توسعه کامل کنترل مثانه وجود ندارد. شب ادراری ممکن است در برخی کودکان ۵ تا ۷ ساله نیز به عنوان یک مشکل همچنان باقی‌بماند.
پس از ۷ سالگی، تعداد کمی از کودکان نیز هستند که هنوز جای خود را خیس میکنند.
دلایل شب ادراری کودکان
عوامل مختلفی ممکن است در ایجاد شب ادراری کودک نقش داشته‌باشند از جمله:
۱. مثانه کوچک
مثانه فرزند شما ممکن است به اندازه کافی بزرگ نشده‌باشد که بتواند ادرار تولید‌شده در شب را نگه‌دارد و موجب این عارضه در کودک شما می‌شود.
۲. ناتوانی در تشخیص مثانه پر
اگر عصب‌هایی که مثانه را کنترل میکنند بالغ نشده‌باشند، پر‌شدن مثانه نمی‌تواند کودک شما را بیدار کند، مخصوصا اگر فرزند شما یک خواب عمیق باشد.
۳. عدم تعادل هورمون
در دوران کودکی، بعضی از بچه‌ها هورمون ضدادراری (ADH) را به میزان کافی ندارند، این هورمون تولید ادرار را در شب کم می‌کند.
۴. عفونت مجاری ادراری
این عفونت می‌تواند کنترل ادرار را برای کودک دشوار می‌کند. علائم عفونت ادراری در کودکان شامل شب ادراری، تکرر ادرار، ادرار قرمز یا صورتی و درد در هنگام ادرار‌کردن است.
۵. آپنه خواب
گاهی اوقات این عارضه، نشانه‌ای از آپنه انسدادی خواب است که در آن تنفس کودک در طول خواب متوقف می‌شود و اغلب به علت لوزه‌ها و یا آدنوئیدهای التهابی یا بزرگ‌شده، ایجاد‌می‌شود. علائم دیگر آپنه خواب ممکن است شامل خروپف و خواب‌آلودگی روزانه باشد.
۶. دیابت
برای کودکی که معمولا قادر به کنترل ادرار خود در شب است، شب ادراری ممکن است اولین علامت دیابت در کودکان باشد. علائم دیگر ممکن است شامل دفع مقدار زیادی ادرار در یک زمان، افزایش میزان تشنگی، خستگی و کاهش وزن با وجود اشتهای خوب باشد.
۷. یبوست طولانی و مزمن
عضلاتی که برای کنترل ادرار و دفع مدفوع به کار می‌روند یکسان هستند. هنگامی‌که یبوست در کودکان طولانی و مزمن می‌شود، این عضلات ناکارآمد شده و کنترل ادرار را نیز مختل کرده و موجب شب ادراری می‌شوند.
۸. مشکل ساختاری در دستگاه ادراری یا سیستم عصبی
به ندرت، این عارضه مربوط به نقصی در سیستم عصبی یا سیستم ادراری کودک است.
آیا شب ادراری از عوارض داروهای دیگر است؟
برخی از داروها می‌توانند بر فعالیت مثانه تاثیر بگذارند و مثانه را تحریک‌کنند. داروهایی مانند قرص‌های خواب‌آور یا داروهای ضد‌روان‌پریشی می‌توانند چنین عوارضی داشته‌باشند.
داروهای زیر از این دست هستند:
- کلوزاپین
- ریسپریدون
عوارض شب ادراری چیست؟
شب ادراری بدون بیماری‌های زمینه‌ای، هیچ خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کند.
با‌این‌حال، شب ادراری می‌تواند مشکلاتی را برای بیمار مبتلا به آن ایجاد‌کند، از جمله:
- احساس گناه و خجالت، که می‌تواند منجر به کم‌‌شدن اعتمادبه‌نفس شود.
- از‌دست‌دادن فرصت‌هایی برای فعالیت‌های اجتماعی مانند رفتن به اردو برای کودک و مهمانی برای بزرگسالان
- ایجاد راش و دانه‌های پوستی در باسن و ناحیه تناسلی بیمار، به خصوص اگر فرد شما با لباس خیس خوابیده است.
درمان شب ادراری چیست؟
شب ادراری در اکثر کودکان خودبه‌خود برطرف می‌شود. اگر درمان مورد نیاز باشد، می‌توانید در مورد درمان شب ادراری کودکان و بهترین راه درمان با پزشک کودک خود مشورت کنید. اگر فرزند شما هر‌از‌چند‌گاهی و در شرایط و برخی موقعیت‌ها دچار شب ادراری می‌شود، تغییر سبک زندگی، مانند اجتناب از مصرف کافئین به طور کامل و محدودکردن مصرف مایعات در شب، می‌تواند کمک‌کننده باشد.
در بزرگسالان مسئله فرق می‌کند. اگر فرد مبتلا به شب ادراری در سنین سالمندی خود باشد، معمولا درمان برای شب ادراری وجود ندارد و می‌توان از روش‌های دیگر برای بهبود شرایط بیمار استفاده کرد. مثلا می‌توان با کمک پوشک شرایط را بهتر کرد. اما اگر در سنین سالمندی نباشد، باید به دنبال علت گشت و آن را درمان کرد. مثلا می‌توان شب ادراری را به علت انسداد مجاری ادراری دانست. در این صورت درمان با رفع انسداد است.
با‌این‌حال، اگر تغییرات شیوه زندگی موثر واقع نشد، پزشک می‌تواند با درمان‌های دیگر کمک‌کننده باشد. در صورت تشخیص، علل اساسی این بیماری مانند یبوست یا آپنه خواب، قبل از درمان‌های دیگر باید مورد توجه قرارگرفته و درمان شود. گزینه‌هایی برای درمان شب ادراری کودکان ممکن است شامل هشدار رطوبت و دارو باشد.
۱. داروی ضد شب ادراری
گاهی اوقات ترکیبی از داروها برای درمان شب ادراری موثرتر است. با این حال هیچ تضمینی وجود ندارد و داروها ممکن است مشکل را درمان‌نکنند. شب ادراری معمولا هنگامی که دارو متوقف می‌شود، به طور متناوب ادامه پیدا می‌کند، تا زمانی‌که کودک به سن خاصی برسد که این در کودکان مختلف متفاوت است.
۲. داروهای کاهنده تولید ادرار در شب
به عنوان آخرین راه حل، پزشک ممکن است برای یک دوره کوتاه مدت دارو مانند ربوکستین شما تجویز کند تا توقف شب ادراری ایجاد شود.
انواع خاصی از داروها شامل موارد زیر است:
دارو دسموپرسین (DDAVP) باعث کاهش تولید ادرار در شب می‌شود. اما نوشیدن بیش‌از‌حد مایع با دارو می‌تواند باعث مشکلات شود. همچنین اگر کودک شما دچار علائمی مانند تب، اسهال یا حالت تهوع است از مصرف دسموپسین، باید اجتناب کند. اطمینان حاصل کنید که به دقت دستورالعمل‌های استفاده از این دارو را دنبال می‌کنید. دسموپرسین به صورت قرص و خوراکی داده‌می‌شود و فقط برای کودکان بالای ۵ سال استفاده می‌شود. طبق گزارش اداره غذا و داروی آمریکا، فرمولاسیون اسپری دهانی دسموپرسین برای درمان شب ادراری به دلیل خطر عوارض جانبی جدی توصیه نمی‌شود.
۳. داروهای آرام کننده مثانه
اگر فرد مبتلا دارای مثانه‌ای کوچک است، مصرف داروی آنتی‌کولینرژیک مانند اکسی‌بوتینین (oxybutynin) می‌تواند به کاهش انقباضات مثانه و افزایش ظرفیت مثانه کمک‌کند. این دارو معمولا با داروهای دیگر استفاده می‌شود و به صورت کلی هنگامی توصیه می‌شود که فرد به داروهای دیگر پاسخ نداده‌است.
۴. راه های درمان شب ادراری در بزرگسالان
- در ابتدا ممکن است پزشک با ایجاد چند تغییر در برنامه روزانه و شبانه درمان را شروع‌کند. به عنوان مثال باید شخص در طول روز و شب در ساعات معینی به دستشویی برود.
- قبل از خواب از خوردن نوشیدنی‌های مختلف خودداری کرده و کافئین و الکل مصرف نکند. این مواد مثانه را تحریک میکنند.
- روش بعدی سیستم هشدار مرطوب شدن رختخواب است که به محض خیس‌شدن شروع به هشدار می‌کند.
- در صورت نتیجه‌بخش نبودن این موارد استفاده از دارو و جراحی پیشنهاد می‌شود.
۵. درمان گیاهی شب ادراری در بزرگسالان
در طب سنتی برای درمان شب ادراری برخی گیاهان توصیه شده‌است. یکی از آنها گیاه دم اسب است که سیستم ادراری را تنظیم می‌کند. یکی از ساده‌ترین و در دسترس‌ترین داروها دارچین است. دارچین بدن شخص را گرم نگه‌می‌دارد و از این طریق به کاهش شب ادراری کمک‌می‌کند. درمان شب ادراری با پیاز نیز در برخی متون طب سنتی پیشنهاد‌شده و می‌تواند موثر باشد.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
