به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، فتق نوعی بیماری است که در آن یک عضو یا بافت چربی از طریق یک نقطه ضعیف یا سوراخ در عضله اطراف یا بافت همبند بیرون زده باشد. این اتفاق می‌تواند منجر به برآمدگی یا تورم قابل مشاهده در ناحیه آسیب دیده شود. فتق معمولا در نواحی شکم یا کشاله ران رخ می‌دهد، اما می تواند در سایر قسمت‌های بدن نیز ایجاد شده و باعث ناراحتی، درد یا علائم دیگر شوند.
بیماری فتق چیست؟
بیماری فتق زمانی رخ می‌دهد یک عضو بدن از طریق سوراخی در عضله یا بافتی که آن را در جایگاهش نگه‌داشته، خارج شود. به‌عنوان‌مثال، روده‌ها ممکن است از یک ناحیه‌ی ضعیف شده در دیواره‌ی شکم بیرون بزند. فتق برحسب مکان آن انواع مختلفی دارد اما بیشتر در ناحیه‌ی شکم شایع هستند، اما می‌توانند در قسمت بالایی ران، ناف و مناطق کشاله‌ی ران نیز ظاهر شوند.
علائم فتق چیست؟
شایع‌ترین علائم بیماری فتق اینگوئینال، برآمدگی یا توده در منطقه است. در مورد فتق اینگوئینال، ممکن است یک توده در دو طرف استخوان شرمگاهی خود (جایی که کشاله‌ی ران و ران به هم می‌رسند) احساس کنید. بیشتر در حالت ایستاده، خم شدن و یا سرفه در هنگام لمس، فتق را احساس می‌کنید.
سایر موارد عبارتند از:
- درد یا ناراحتی در منطقه‌ی آسیب‌دیده (معمولا قسمت پایین شکم)، به‌ویژه در هنگام خم شدن، سرفه یا بلند کردن اجسام
- احساس ضعف، فشار و یا سنگینی در شکم
- احساس سوزش، داغ شدن، یا درد در محل برآمدگی
- ریفلاکس اسید: زمانی که اسید معده به عقب، به داخل مری حرکت می‌کند و باعث احساس سوزش سر دل می‌شود.
- درد قفسه‌ی سینه
- اختلال بلع
اگر کودکتان فتق دارد، ممکن است فقط زمانی که گریه می‌کند برآمدگی را احساس کنید. برآمدگی معمولا تنها علامت فتق نافی است. در برخی موارد، فتق هیچ نشانه‌ای ندارند. حتی شما ممکن است هیچ اطلاعی از وجود آن نداشته باشید و طی معاینه‌ی فیزیکی یا پزشکی معمول برای یک مشکل غیر مرتبط با فتق، از آن آگاه شوید.
علل و نشانه های فتق چیست؟ (چرا فتق ایجاد می شود؟)
فتق به علت ترکیبی از ضعف عضلات و فشار ایجاد می‌شود. بسته به علت آن، فتق ممکن است به‌سرعت یا طی یک دوره‌ی طولانی ایجادشده و پیشرفت کند.
علت بیماری فتق و علل رایج ضعف عضلات عبارتند از:
- ناتوانی دربسته شدن کامل دیواره‌ی شکم در رحم که یک نقص مادرزادی است.
- سن
- سرفه‌ی مزمن
- ضعف عضلانی ناشی از آسیب یا جراحی
عواملی که بدن را تحت‌فشار قرار می‌دهند و ممکن است باعث فتق شوند، (به‌خصوص اگر عضلات ضعیف باشند) عبارتند از:
- بارداری: بر شکم فشار وارد می‌کند.
- یبوست: باعث ایجاد فشار در هنگام حرکت روده‌ها می‌شود.
- بلند کردن اجسام با وزن سنگین
- وجود مایع در شکم یا آسیت
- افزایش وزن ناگهانی
- جراحی قبلی (در منطقه‌ای که اکنون دچار فتق شده)
- سرفه یا عطسه‌ی مداوم
عوامل خطر ایجاد فتق
عوامل افزایش خطر ابتلا به فتق عبارتند از:
- سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی فتق
- اضافه‌وزن یا چاقی
- سرفه‌ی مزمن
- یبوست مزمن
- سیگار کشیدن که می‌تواند موجب سرفه‌ی مزمن شود.
- شرایطی مانند فیبروز کیستیک نیز می‌تواند به‌طور غیرمستقیم خطر ابتلا به فتق را افزایش دهد. فیبروز کیستیک عملکرد ریه‌ها را کاهش می‌دهد و باعث سرفه‌ی مزمن می‌شود.
روش درمان بیماری فتق چگونه است؟
علاج بیماری فتق بستگی به‌اندازه‌ی فتق و شدت علائم دارد.
گزینه‌های درمان فتق شامل: نظارت برای عوارض احتمالی، تغییر سبک زندگی، دارو یا جراحی است:
- تغییر سبک زندگی
- تغییرات غذایی اغلب می‌تواند علائم فتق هیاتال را درمان کند، اما فتق را از بین نمی‌برد.
- اجتناب از وعده‌های غذایی حجیم یا سنگین
- نخوابیدن و دراز نکشیدن و خم نشدن پس از یک وعده غذایی
- حفظ وزن در محدوده‌ی مناسب
عوارض بیماری فتق چیست؟
در صورت عدم درمان، فتق بزرگ‌تر و دردناک‌تر می‌شود. بخشی از روده می‌تواند در دیواره‌ی شکم به دام بیافتد و باعث انسداد روده، درد شدید، تهوع یا یبوست شود. فتق درمان‌نشده می‌تواند فشار زیادی بر روی بافت‌های اطراف ایجاد کند و باعث تورم و درد ناحیه‌ی اطراف شود.
اگر بخشی از روده که به دام افتاده است، خون کافی دریافت نکند اختناق و خفگی رخ می‌دهد و منجر به مرگ یا عفونت بافت روده می‌شود. فتقی که دچار خفگی شده باشد، تهدیدکننده‌ی حیات است و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد.
روش پیشگیری از بیماری فتق چیست؟
نمی‌توان همیشه از ضعف عضلانی که باعث ایجاد فتق می‌شود جلوگیری کرد اما می‌توان میزان فشار روی بدن را کاهش داد. این کار ممکن است در جلوگیری از ایجاد یا بدتر شدن فتق، کمک کند.
نکات پیشگیرانه عبارتند از:
- ترک سیگار
- مراجعه به پزشک در زمان بیماری، برای جلوگیری از ایجاد سرفه‌ی مداوم
- حفظ وزن بدنی سالم
- اجتناب از زور زدن در هنگام دفع مدفوع یا ادرار کردن
- اجتناب از بلند کردن اجسامی که برایتان بیش‌ازحد سنگین هستند.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
