بیماری سالک یا لیشمانیوز چیست؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، بیماری سالک یا لیشمانیوز یک بیماری ناقل است که توسط پشه خاکی منتقل و توسط تک یاخته‌های داخل سلولی از جنس لیشمانیا ایجاد می‌شود. عفونت در انسان توسط حدود ۲۱ گونه از ۳۰ گونه که پستانداران را آلوده می‌کنند ایجاد می‌شود.

بیماری سالک چیست؟

لیشمانیوز یک بیماری انگلی است که به طور کلی در سراسر دنیا در بخش‌هایی از مناطق گرمسیری، نیمه گرمسیری و جنوب اروپا دیده می‌شود. اما این بدان معنی نیست که در کشور ما ایران وجود ندارد! بیماری لیشمانیوز یا سالک در اثر نیش پشه خاکی آلوده منتقل می‌شود. انواع مختلفی از لیشمانیوز وجود دارد. شایع‌ترین شکل آن لیشمانیوز جلدی یا پوستی بوده که باعث زخم‌های پوستی می‌شود.

لیشمانیوز احشایی هم نوع دیگری از این بیماری بوده چندین اندام داخلی (معمولاً طحال، کبد و مغز استخوان) را درگیر می‌کند. البته در ادامه ما به معرفی جامع هر یک از انواع بیماری سالک به طور جامع‌تر پرداخته‌ایم؛ این تنها اشاره‌ای به بعضی از انواع این بیماری بود.

عامل بیماری سالک چیست؟

بیماری سالک با لیشمانیوز توسط گزش یک انگل تک یاخته به نام لیشمانیا ایجاد می‌شود. بیش از ۹۰ گونه پشه خاکی برای انتقال انگل لیشمانیا شناخته شده است. این بیماری در برخی کشورها از جمله ایران، عراق و روسیه رایج است. در ایران هم بسیاری از افراد از آن به عنوان یک بیماری رایج در استان‌هایی مانند اصفهان و فارس یاد می‌کنند.

علائم بیماری سالک

برخی از افراد مبتلا به سالک عفونت خاموش و بدون هیچ علامت یا نشانه‌ای دارند. افراد با عفونت پنهان معمولاً تب، کاهش وزن، بزرگ شدن (تورم) طحال و کبد را تجربه می‌کنند. در چنین افرادی نتیجه  آزمایش خون غیرطبیعی خواهد بود. چنین افرادی ممکن است شمارش خون پایینی داشته باشند؛ از جمله پایین بودن گلبول‌های قرمز خون (کم خونی)، گلبول‌های سفید پایین (لکوپنی) و تعداد پلاکت پایین (ترومبوسیتوپنی).

علل بیماری سالک

انگل‌های لیشمانیا که باعث بیماری لیشمانیوز می‌شوند، در انسان‌ها و حیواناتی از جمله سگ، گربه، پوسوم، جوندگان و روباه زندگی می‌کنند. این انگل‌ها در شرایط مختلفی ممکن است پوست انسان را گزیده و باعث به جا گذاشتن اثراتی شود.

راه درمان بیماری سالک

روش‌های مختلفی برای درمان سالک وجود دارد که برخی از آن‌ها را در ادامه بیان کرده و توضیح داده‌ایم.

این روش‌های درمانی عبارتند از:

۱. دارو برای سالک

آمفوتریسین B به عنوان راه درمان دارویی برای لیشمانیوز جلدی و مخاطی استفاده می‌شود. فرمولاسیون لیپیدی آمفوتریسین B معمولاً بهتر از آمفوتریسین B معمولی تحمل است. این دارو تنها داروی مورد تایید سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان لیشمانیوز است. آمپول سالک آمفوتریسین B لیپوزومی داخل وریدی (L-AmB) برای VL و میلتفوسین خوراکی برای CL، ML، و VL است که توسط گونه‌های خاص ایجاد می‌شود.

در برخی موارد هم داروهای زیر به عنوان راه درمانی دارویی مناسب این بیماری تجویز می‌شود:

• آمفوتریسین
• میلتفوسین
• آنتی مووان های پنج ظرفیتی، مانند استیبوگلوکونات سدیم
• پارومومایسین

۲. درمان خانگی سالک

درمان خانگی معروفی که برای سالک‌ وجود دارد استفاده از شیره فلوس است. استفاده از آن به این صورت است که فلوس را می‌شکنید و مغز آن را که شامل هسته و شیره است در آب خیس می‌کنید. سپس هسته را جدا و شیره آن را که در آب قابل حل است گرفته و با حرارت ملایم میجوشانید تا غلیظ شود. بعد از آن که به شکل پماد در آمد روی زخم می‌زنید. این روش درمان خانگی سالک نیاز به تکرار دارد تا به مرور شاهد اثرات آن باشید.

عوارض بیماری سالک

عوارض بیماری سالک بسته به نوع آن متفاوت است.

به صورت کلی برخی از عوارض این بیماری عبارتند از:

• خونریزی
• کشنده بودن
• تغییر شکل پوست
• اثرات متعدد روی اندام‌های داخلی و سیستم ایمنی بدن
• افزایش خطر ابتلا به اچ آی وی

راه پیشگیری از ابتلا به بیماری سالک

برای پیشگیری از لیشمانیوز در حال حاضر هیچگونه واکسنی موجود نیست. به همین منظور رعایت اقدامات حفاظت فردی برای به حداقل رساندن خطر قرارگیری در معرض نیش پشه خاکی توصیه می‌شود.

تسریر مراقب سلامتی شماست!