به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، کلاستروفوبیا یا تنگنا هراسی یک اختلال اضطرابی است که باعث ترس از فضای بسته می‌شود. اگر وقتی در یک مکان تنگ مانند آسانسور یا اتاق شلوغ هستید بسیار عصبی یا ناراحت می شوید، ممکن است دچار کلاستروفوبیا باشید.
برخی از افراد هنگامی‌که در هر نوع فضای بسته‌ای قرار می‌گیرند، علائم کلاستروفوبیا را نشان می‌دهند. برخی هم تنها زمانی متوجه مشکل می‌شوند که در فضاهای تنگ و معینی مانند داخل دستگاه MRI قرار می‌گیرند. کلاستروفوبیا یکی از شایع‌ترین هراس‌ها است. اگر کلاستروفوبیا را تجربه می‌کنید ممکن است احساس کنید که دچار حمله پانیک شده‌اید، اگرچه کلاستروفوبیا یک وضعیت پانیک نیست.
علائم و نشانه‌های کلاسترفوبیا (ترس از فضای بسته)
ترس از فضای بسته برای هر کسی متفاوت است. این اضطراب می‌تواند از یک حمله عصبی خفیف تا یک حمله پانیک تمام عیار متغیر باشد. برای اینکه پزشکان اضطراب را به عنوان یک فوبیا تشخیص دهند، باید آن فوبیا آنقدر جدی باشد که بر توانایی شما برای داشتن یک زندگی عادی تأثیر بگذارد.
قرار گرفتن در داخل یک فضای بسته می‌تواند باعث بروز علائم زیر شود:
- تنگی نفس
- افزایش ضربان قلب
- تعریق
- لرزش
- احساس ترس شدید یا وحشت
- مضطرب شدن شدید
- حالت تهوع
- سرگیجه
- دهان خشک
- گرگرفتگی
- تهویه بیش از حد
- سفتی یا درد قفسه سینه
- احساس ضعف یا سبکی سر
- سردرگمی یا عدم تمرکز
- سردرد
- بی حسی
- احساس خفگی
- اصرار به استفاده از دستشویی
- ترس از آسیب یا بیماری.
علل ابتلا به کلاستروفوبیا (تنگنا هراسی)
تنگنا هراسی یا ترس از فضای بسته همان چیزی است که روانشناسان آن را ” فوبیای خاص” می‌نامند. این ترس از اشیا، افراد یا فعالیت‌های خاص است.
کلاستروفوبیا جزء شاخه‌ای از فوبیا است که انواع مختلفی دارد. به عنوان مثال ترس از سوزن و ارتفاع دو فوبیای خاص دیگر است. اگر شما یکی از آنها را دارید، آمیگدال شما (مناطق مغزی که در پاسخ به ترس دخیل هستند) بیش فعال هستند. ژن‌های شما ممکن است در ایجاد کلاستروفوبیا نقش داشته باشند.
محققان نقصی در ژنی به نام GPM۶A پیدا کرده‌اند که گمان می‌رود ممکن است باعث ایجاد کلاستروفوبیا شود. اگر یکی از والدین شما دچار کلاستروفوبیا (تنگنا هراسی) باشد، احتمال اینکه شما هم به آن مبتلا شوید، وجود دارد.
گاهی اوقات فرد پس از یک رویداد آسیب‌زا در دوران کودکی دچار کلاستروفوبیا می‌شود، مانند:
- قلدری
- تجربه‌ی سوء استفاده
- گیر‌افتادن در مکان تنگ مانند آسانسور.
درمان کلاستروفوبیا
۱. درمان از طریق مواجهه
در این درمان به تدریج شما را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهند که شما را می‌ترساند تا به شما کمک کند به ترس خود غلبه کنید. در ابتدا، ممکن است فقط به عکس یک فضای تنگ نگاه کنید. سپس با کمک درمانگر خود، سعی می‌کنید در یک فضای تنگ قرار بگیرید. ایده این درمان این است که هرچه بیشتر در معرض چیزی باشید که شما را می‌ترساند، کمتر از آن خواهید ترسید.
۲. درمان شناختی رفتاری (CBT)
این درمان یک نوع گفتگودرمانی است که در آن شما به صورت فرد با یک روانشناس ملاقات می‌کنید. شما در مورد افکار منفی که باعث ترس شما می‌شوند صحبت می‌کنید و راه‌های غلبه بر آنها را می‌آموزید. با یادگیری تغییر افکار خود، می‌توانید یاد بگیرید که چگونه واکنش خود را نسبت به این شرایط تغییر دهید. شما ممکن است درمان CBT به تنهایی انجام شود یا اینکه همراه با مواجهه درمانی انجام شود.
۳. درمان رفتاری هیجانی منطقی (REBT)
درمان رفتاری هیجانی منطقی یاREBT یک شکل از درمان CBT است، با این تفاوت که عمل‌‌محور است و بر زمان حال تمرکز می‌کند. REBT به نگرش‌ها، احساسات و رفتارهای ناسالم می پردازد. این درمان شامل اعتراضات غیرمنطقی است تا به مردم در ایجاد جایگزین‌های واقع‌بینانه و سالم کمک کند.
۴. واقعیت مجازی (VR)
این روش درمان از شبیه‌سازی‌های کامپیوتری فضاهای تنگ مانند آسانسور یا دستگاه های MRI استفاده می‌کند. تجربه یک فضای محدود در دنیای مجازی می‌تواند به شما کمک کند تا ترس خود را در محیطی که احساس امنیت را از شما می‌گیرد، برطرف کنید.
۵. آرامش و تجسم
درمانگران تکنیک‌های مختلف آرامش و تجسم را برای استفاده در شرایط کلاستروفوبیک به بیمار آموزش می‌دهند. تکنیک‌ها ممکن است شامل تمریناتی مانند شمارش معکوس از ۱۰ یا تصویرسازی یک فضای امن باشد. این تکنیک‌ها به آرامش اعصاب شما کمک کرده و وحشت شما را کاهش می‌دهند.
۶. دارو درمانی
اگر درمان‌های ذکر شده کارساز نباشد، دکتر شما می‌تواند دارو‌های ضداضطراب یا ضدافسردگی تجویز کند. هنگام تلاش برای غلبه بر فوبیا، پشتیبانی بسیار مهم است. با شریک زندگی خود، سایر اعضای خانواده و دوستان صحبت کنید. حتی می‌توانید از آنها بخواهید تا با شما در جلسات درمانی همراه شوند.
نکاتی برای مدیریت و پیشگیری از کلاستروفوبیا
بسیاری از افراد مبتلا به کلاستروفوبیا از حضور در فضاهایی که باعث ایجاد این بیماری می‌شود اجتناب می‌کنند. اما ممکن است این راه‌حل در طولانی‌مدت خوب نباشد، زیرا در نهایت ممکن است در موقعیتی ترسناک اما اجتناب‌ناپذیر قرار بگیرید.
در اینجا چند راه برای مقابله با حمله پانیک وجود دارد:
- به آرامی و عمیق نفس بکشید و در هر نفس تا سه بشمارید.
- بر روی چیزی ایمن تمرکز کنید، مانند گذشتن زمان از روی ساعت خود.
- بارها و بارها به خود یادآوری کنید که ترس و اضطراب شما از بین می‌رود.
- با تکرار این که این ترس غیرمنطقی است، آنچه را که باعث حمله شما می‌شود به چالش بکشید.
- روی یک مکان یا لحظه‌ای که آرامش را برای شما به ارمغان می‌آورد تجسم کنید و تمرکز کنید.
همچنین مهم است که در هنگام وقوع حمله مقاومت نکنید. ممکن است بخواهید حمله را متوقف کنید، اما اگر نتوانید آن را متوقف کنید، ممکن است اضطراب شما افزایش یابد و حمله را بدتر کند.
در عوض بپذیرید که حمله هراس در حال رخ‌دادن است. به خود یادآوری کنید که تجربه این احساسات خوب است، به خود اطمینان دهید که این حمله زندگی شما را تهدید نمی‌کند نیست و به یاد داشته باشید که آن حمله هم از بین می‌رود.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
