به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، تروما (ضربه روحی و روانی) نتیجه رویدادهای ناراحت‌کننده و استرس‌زایی است که احساس امنیت شما را از بین می‌برد و باعث می‌شود احساس خطر و درماندگی کنید. ترومای روانی می‌تواند شما را درگیر احساسات ناراحت‌کننده، خاطرات و اضطراب کند، احساساتی که از بین نمی‌روند. همچنین می‌تواند باعث بی‌حسی، قطع ارتباط و عدم اعتماد به دیگران شود.
هر موقعیتی که شما را تحت فشار قرار دهد و منزوی کند، می‌تواند منجر به ترومای روحی شود، حتی اگر صدمه جسمی نداشته باشد. در ترومای روحی شرایط فیزیکی آسیب‌زا‌بودن یک رویداد را تعیین نمی‌کند، بلکه تجربه احساسی و ذهنی شما از آن رویداد اهمیت دارد. هرچه احساس ترس و درماندگی بیشتری داشته باشید، بیشتر دچار آسیب می‌شوید.
اصطلاح تروما درواقع از یک واژه یونانی به معنی زخم نشات گرفت استه و آن را می‌توان به عنوان آسیب روانی درک کرد. اگر مکانیسم‌های محافظتی روانی در اثر یک تجربه آسیب‌زا اتفاق بیوفتد، تروما می‌تواند رخ دهد. رویدادهایی مانند تصادفات جدی، بیماری‌ها و بلایای طبیعی، تجاوزها، خشونت روانی و جسمی، خشونت‌های جنسی و همچنین تجربیات تلخ از دست‌دادن عموماً آسیب‌زا هستند.
به طور عامیانه، اصطلاح تروما اغلب در رابطه با انواع حوادث دردناک استفاده می‌شود تا نشان دهد که آن حادثه فشار روانی خاصی برای شخص مربوطه داشته است.
علت تروما روحی
ترومای روحی می‌تواند دلایل گستردهای داشته باشد ازجمله:
- حوادث ناگهانی مانند تصادف، جراحت یا حمله خشونت آمیز، به ویژه اگر در کودکی به صورت غیرمنتظره اتفاق افتاده باشد.
- استرس مداوم و بی وقفه، مانند زندگی در محله ای جنایتکار، مقابله با بیماری تهدید کننده زندگی یا تجربه حوادث ناگوار که به طور مکرر رخ می‌دهد، مانند قلدری، خشونت خانگی یا بی توجهی در دوران کودکی.
- دلایلی که معمولاً نادیده گرفته می‌شوند، مانند جراحی (به ویژه در ۳ سال اول زندگی)، مرگ ناگهانی یکی از نزدیکان، قطع رابطه مهم یا تجربه تحقیرآمیز یا ناامیدکننده، به ویژه اگر فردی عمداً ظالم باشد.
کنار آمدن با آسیب‌های یک بلای طبیعی یا دست ساز می‌تواند چالش‌های منحصر به فردی را ایجاد کند حتی اگر شما مستقیماً در این رویداد شرکت نداشته باشید. در واقع، بعید است که هر یک از ما قربانی مستقیم حمله تروریستی، سقوط هواپیما یا تیراندازی جمعی باشیم، ولی همه ما مرتباً توسط تصاویر هولناک در رسانه‌های اجتماعی و منابع خبری افرادی که بمباران می‌شوند، بمباران می‌شویم. مشاهده مکرر این تصاویر می‌تواند بر سیستم عصبی شما غلبه کرده و استرس آسیب زا ایجاد کند. علت ترومای روحی هرچه که باشد چه دیروز باشد و چه سال‌ها پیش اتفاق افتاده باشد، می‌توانید تغییرات درمانی را ایجاد کرده و به زندگی خود ادامه دهید.
علائم ترومای روحی و روانی
همه ما به طرق مختلف به تروما واکنش نشان می‌دهیم و طیف گستردهای از واکنش‌های جسمی و احساسی را تجربه می‌کنیم. هیچ راه درست یا غلطی برای فکر کردن، احساس کردن یا پاسخ دادن وجود ندارد، بنابراین واکنش‌های خود یا دیگران را قضاوت نکنید. پاسخ‌های شما واکنش‌های عادی به رویدادهای غیر عادی است.
علائم عاطفی و روانی تروما
علائم ضربه از خفیف تا شدید متغیر است. عوامل زیادی تعیین می‌کنند که چگونه یک رویداد آسیب زا بر فرد تأثیر می‌گذارد.
علائم روانی و روحی تروما عبارت‌اند از:
- شوک، انکار یا ناباوری
- گیجی، مشکل در تمرکز
- عصبانیت، تحریک پذیری، نوسانات خلقی
- اضطراب و ترس
- احساس گناه، احساس شرم، سرزنش خود
- کناره‌گیری از دیگران
- احساس ناراحتی یا ناامیدی
- احساس قطع ارتباط یا بی حسی.
همچنین ممکن است افراد دیگر مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و مشکلات سوء مصرف مواد را تجربه کنند.
انواع تروما
- ضربه حاد: این ناشی از یک رویداد تنش زا یا خطرناک است.
- ترومای مزمن: این ناشی از قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت در برابر رویدادهای بسیار استرس زا است. به عنوان مثال می‌توان موارد کودک آزاری، قلدری یا خشونت خانگی را نام برد.
- ترومای پیچیده: این ناشی از قرار گرفتن در معرض چندین رویداد آسیب زا است.
- ترومای ثانویه یا ترومای جانبی: شکل دیگری از ضربه است. در این نوع ضربه روحی، فرد علائم تروما را از طریق تماس نزدیک با فردی که یک رویداد آسیب زا را تجربه کرده است، نشان می‌دهد.
اعضای خانواده، متخصصان بهداشت روانی و سایر افرادی که از کسانی که یک رویداد آسیب زا را تجربه کرده‌اند مراقبت می‌کنند، در معرض آسیب‌های جانبی قرار دارند. علائم اغلب نشان دهنده علائم PTSD است.
درمان تروما
به منظور بهبودی از آسیب‌های روانی و عاطفی، باید احساسات و خاطرات ناخوشایندی را که مدت‌ها از آنها اجتناب کرده‌اید برطرف کنید، انرژی خفه شده «مبارزه یا فرار» را تخلیه کنید، تنظیم احساسات قوی را یاد بگیرید و توانایی خود را بازسازی کنید. برای اعتماد به دیگران، متخصص تروما ممکن است از انواع روش‌های درمانی مختلف در درمان شما استفاده کند.
- تجربه سوماتیک (Somatic experiencing): تجربه جسمانی بر احساسات جسمانی تمرکز دارد تا افکار و خاطرات مربوط به حادثه آسیب زا. در تجربه سوماتیک با تمرکز روی آنچه در بدن شما اتفاق می‌افتد، می‌توانید از طریق لرزش، گریه انرژی ناشی از تروما را آزاد کنید.
- درمان شناختی – رفتاری (Cognitive-behavioral therapy): درمان شناختی-رفتاری به شما کمک می‌کند تا افکار و احساسات خود را در مورد یک ضربه پردازش و ارزیابی کنید.
- EMDR روش حساسیت زدایی و پردازش دوباره حرکات چشم (EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)): شامل عناصری از درمان شناختی رفتاری با حرکات چشم یا سایر اشکال تحریک موزون است که می‌تواند خاطرات آسیب زا را فریز کند.
چه مواردی به درمان تروما می‌تواند کمک کند؟
- ورزش کنید
- منزوی نشوید
- در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنید
- دوستان جدید پیدا کنید
- سیستم عصبی خود را تنظیم کنید
- تنفس آگاهانه
- مراقب سلامتی خود باشید
- به اندازه کافی بخوابید
- از رژیم غذایی متعادل استفاده کنید
- استرس را کاهش دهید
تسریر مراقب سلامتی شماست!
