به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، آمفتامین بعد از حشیش و شیشه، پرمصرف‌ترین مخدر محرک به‌خصوص در میان جوانان است. متأسفانه امروزه آمفتامین به طرق مختلف و غیرقانونی با قیمتی ارزان و به آسانی در دسترس است. همین مسئله یکی از عوامل افزایش استفاده از این محرک اعتیادآور است.
جوانان و حتی نوجوانان گاهی به وسوسه دوستان یا به‌دلیل عدم آگاهی از عوارض استفاده از این دارو، فقط برای خوش‌گذرانی و تفریح از آن استفاده می‌کنند. متأسفانه این جوانان نمی‌دانند که آمفتامین یکی از جدی‌ترین مواد مخدر و به‌شدت اعتیادآور است.
آمفتامین چیست؟
آمفتامین (گرفته‌شده از آلفا متیل فنتیل‌آمین) یک محرک سیستم عصبی مرکزی (CNS) است. آمفتامین و داروهای مشتق‌شده از آن به‌عنوان دارو و با تجویز روانپزشک یا پزشک در معالجه اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه (ADHD) و درمان چاقی استفاده می‌شود. این دارو جزء کلاس فنتیلامین است.
آمفتامین‌ها بعد از حشیش رایج‌ترین مخدر غیرقانونی مصرفی در جهان هستند. آمفتامین‌ها در سال ۱۸۸۷ ساخته شدند، اما از دهه سی میلادی به‌عنوان رفع‌کننده گرفتگی بینی استفاده می‌شدند.
علائم مصرف آمفتامین شامل بی‌خوابی، افزایش تمرکز، کاهش خستگی و کاهش اشتها است. این دارو مشتقات زیادی هم دارد که عملکردی شبیه هم دارند ولی قدرت اثر آنها می‌تواند متفاوتی باشد، مانند دگزامفتامین و مت امفتامین یا همان «شیشه!»
درست است که آمفتامین‌ها مصرف دارویی هم دارند اما به‌هیچ‌عنوان نباید از آنها به‌صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک استفاده کرد. در مواردی که آمفتامین‌ها به‌عنوان مخدر و روانگردان مصرف می‌شوند، باعث بروز اعتیاد در فرد مصرف‌کننده می‌شوند.
اشکال مختلف آمفتامین
چندین نوع مخدر خیابانی مشتق‌شده از آمفتامین وجود دارد که مهمترین آنها عبارت‌اند از:
- متامفتامین
- کاتینون
- افدرین
- اکستازی.
داروهای دارای آمفتامین
همان‌زور که گفتیم آمفتامین‌ها مصرف پزشکی هم دارند.
داروهای آمفتامینی موجود که کاربرد پزشکی دارند عبارت‌اند از:
- دکستروآمفتامین
- متیل فنیدیت (ریتالین)
- قرص متامفتامین
- آدرال
- مدافینیل.
برخی داروهای شبه‌آمفتامین که فروش بدون نسخه آنها ممنوع و غیرقانونی است عبارت‌اند از:
- افدرین
- فنیل پروپانولامین
- پسودوافدرین (برای ساخت شیشه استفاده می‌شود).
روش مصرف آمفتامین
آمفتامین‌ها سریعا وارد جریان خون می‌شوند و در عرض یک ساعت اثرات خود را نشان می‌دهند، در این میان تفاوتی ندارد که به‌شکل پودر، قرص یا غیره باشند. مصرف آمفتامین بیشتر به‌صورت بلعیدنی و استنشاقی است. اثر آمفتامین معمول ۱۲ ساعتباقی می‌ماند، اما گاهی ممکن است تا ۳ روز علائم استفاده از این مخدر در فرد وجود داشته باشد.
خصوصیات بالینی و علائم مصرف آمفتامین
همان‌طور که گفتیم علائم مصرف آمفتامین شامل بی‌خوابی، افزایش تمرکز، کاهش خستگی و کاهش اشتها است. آمفتامین‌ها موجب آزادسازی کاتکولامین‌ها (دوپامین و اپی نفرین) و سروتونین در بدن می‌شوند که نقش بسزایی در ایجاد حالت سرخوشی و توهم دارد. نئشگی با این مواد باعث بی‌خوابی می شود، در حالی‌که محرومیت از مواد (حالت خماری) باعث پرخوابی و کابوس می شود. مصرف آمفتامین‌ها اثرات زیادی روی عروق مغزی و گوارشی دارد و اگر در دوزهای بالا استفاده شود، باعث تشنج اغما و مرگ می شود.
برخی از این علائم مصف آمفتامین‌ها عبارت‌اند از:
- کاهش وزن
- گشادی مردمک
- سراسیمگی یا کندی روانی –حرکتی
- تاکی کاردی
- تعرق یا لرز
- بی‌خوابی
- توهم و هذیان
- تحریک پذیری
- اختلال قضاوت
- رفتار جنسی بالقوه خطرناک و تکانشی
- پرخاشگری و افزایش فشارخون.
عوارض جانبی اعتیاد به آمفتامین
آمفتامین با مهار آنزیم مونوآمین اکسیداز و جلوگیری از جذب مجدد کاتکول آمین‌ها (دوپامین، نوراپی نفرین) باعث افزایش فعالیت این مواد و افزایش فعالیت مغزی و کاهش خواب‌آلودگی می‌شود.
حتی مصرف داروهای حاوی آمتافمین هم عوارض زیادی دارد که از جمله آن می‌توان موارد زیر را نام برد:
- تأثیر بر دستگاه عصبی: حالات بی‌قراری، بی‌خوابی، سرگیجه، سردرد، بی‌حوصلگی
- تأثیر بر دستگاه گوارشی: بی اشتهایی، خشکی دهان، کاهش وزن
- تأثیر بر دستگاه قلبی – عروقی: افزایش فشارخون، افزایش فشار داخل چشم، ناتوانی و افت یا افزایش میل جنسی.
آمفتامین با چه داروهایی تداخل دارد؟
همان‌طور که گفتیم آمفتامین و مشتقات آن با داروهای زیادی تداخل دارند.
برخی از این داروها عبارت‌اند از:
- داروهای ضد افسردگی مانند: فلوکستین، سرترالین، آمی تریپتیلین و غیره.
- داروهای مخدر صنعتی مانند: متادون، ترامادول و غیره.
- مهارکننده‌های MAO مانند: ایزوکربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو
- داروهای مسکن مانند: ایبوپروفن و استامینوفن.
- داروهای آرام بخش مانند: سیتالوپرام، دیازپام، اگزازپام، کاپتوپریل، آتنولول، آملودیپین، آسبوتولول.
- داروهای ضد آلرژی مانند: استازولامید، اکریواستین، آلفنتانیل، آلفازوسین، آلماسیلات.
- برخی داروهای بیماری‌های قلبی و زمینه‌ای مانند: آلوگلوتامول، آلپرنولول، هیدروکسید آلومینیوم ، آمیودارون، آموکساپین.
- داروهای حاوی بتا بلاکرها مانند: آستمیزول، بیزوپرولول، برومو دیفن هیدرامین، بروم فنیرامین مالئات، ریتالین.
آمفتامین در پزشکی برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
آمفتامین یک ماده محرک قدرتمند است سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار می دهد. آمفتامین‌ها گیرنده‌های موجود در مغز را فعال می‌کنند. فعالیت تعدادی از انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند نوراپی نفرین و دوپامین را افزایش می‌دهند. در حقیقت دوپامین با پدیده لذت، حرکت و توجه در ارتباط مستقیم است.
در حال حاضر از انواع قرص آمفتامین بیشتر برای درمان کمبود توجه و همچنین در موارد کمتری برای افسردگی استفاده می‌شود. در گذشته از این ماده محرک برای درمان اعتیاد به مواد مخدر و کمک به کاهش وزن استفاده می‌شد که در حال حاضر به دلیل عوارض جانبی و قدرت وابستگی آن، از این دارو کمتر استفاده می‌شود.
اگر انواع قرص آمفتامین بر اساس نسخه و تجویز پزشک مورد استفاده قرار گیرد، بی‌خطر و مؤثر است. قرص آمفتامین می تواند موجب سرخوشی و کاهش اشتها در فرد گردد. همین امر کاهش وزن را به‌دنبال دارد. اما نکته مهم این است که استفاده از محرک ها خارج از زمینه‌های پزشکی می‌تواند عوارض جانبی جدی برای افراد ایجاد کند.
بهتر است بدانید:
- انواع قرص آمفتامین محرک سیستم عصبی مرکزی افراد هستند.
- موارد استفاده آنها برای بیش فعالی و کمبود توجه می باشد.
- عوارض جانبی آمفتامین شامل بی‌قراری، آکنه و تاری دید است.
- عوارض جانبی دیگر شامل تشنج، مشکلات قلبی و روان‌پریشی است.
- این داروها بسیار اعتیادآور هستند.
۱. درمان افسردگی با آمفتامین
از دهه ۱۹۳۰ میلادی، آمفتامین برای درمان اختلالات عاطفی، اختلال وسواس و اسکیزوفرنی استفاده می‌شد. با این حال بعد از دهه‌‌ی ۱۹۵۰ و با افزایش نگرانی در مورد عوارض جانبی و اعتیاد به آمفتامین، این دارو با داروهای ضدافسردگی و غیر مخدر و محرک دیگر جایگزین شد.
در موارد نادری انواع قرص آمفتامین در کنار داروهای ضد افسردگی برای درمان برخی از انواع اختلالات شخصیت مانند افسردگی استفاده می‌شود، اما تنها در صورتی‌که فرد به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد.
۲. نارکولپسی
نارکولپسی (Narcolepsy) یا حمله‌ی خواب یک اختلال عصبی است که بر کنترل خواب و بیداری تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به نارکولپسی تجربه خواب‌آلودگی روزانه و دوره‌های متناوب و غیرقابل کنترل خوابیدن در طول روز را تجربه می‌کنند. این حملات ناگهانی خواب ممکن است در طول هر نوع فعالیت و در هر زمان از روز رخ دهد. یکی از موراد مصرف مشتقات آمفتامین برای درمان نارکوپسی است.
۳. درمان چاقی
در دهه ۱۹۳۰ از آمفتامین برای مهار اشتها استفاده می‌شد. آمفتامین‌ها قابلیت باعث بی‌اشتهایی فرد و در نتیجه لاغری می‌شوند. بعد از آگاهی بیشتر در مورد اعتیاد و عوارض مصرف آمفتامین‌ها، مصرف آن برای لاغری متوقف شد. در حال حاضر جامعه پزشکی استفاده از قرص آمفتامین و مشتقات آن را برای کاهش وزن توصیه نمی‌کنند.
۴. اختلال کمبود توجه و بیش فعالی
ADHD با بیش فعالی، تحریک پذیری، عدم ثبات خلقی، مشکلات توجه، عدم سازماندهی و رفتارهای تکانشی مشخص می‌شود. این اختلال اغلب در کودکان مشاهده می‌شود اما می‌تواند تا سنین بزرگسالی هم ادامه پیدا کند. یکی از مشتقات آمفتامین به نام داروی ریتالین بعضی از این علائم را معکوس می‌کند و رشد مغز و رشد عصبی در کودکان مبتلا به ADHD را بهبود می‌بخشد.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
