به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، زندگی نباتی حالتی است که فرد بیدار است اما نشانه‌های هوشیاری ندارد و فقط چشم‌هایش باز است و همانند افراد عادی در فواصل زمانی منظم می‌خوابد و از خواب بیدار می‌شود. واکنش‌های اولیه مانند چشمک زدن یا بستن چشم‌ها در اثر شنیدن صدای بلند یا کشیدن دست‌ها در اثر فشار یا ضربه را دارد، اما نمی‌تواند کارهای فکری یا آگاهانه را انجام دهد.
زندگی نباتی چیست؟
زندگی نباتی (vegetative state) حالتی است که فرد بیدار است اما نشانه‌ای از هوشیاری ندارد. این وضعیت نوعی از بیماری های مغز و اعصاب است. فرد در این حالت چشم‌هایش باز است، مانند همه در فاصله‌های زمانی منظم می‌خوابد و بیدار می‌شود، رفلکس طبیعی به صدا و نور یا فشار دارد، ضربان قلب یا تنفس عادی بدون کمک به دستگاه اتفاق می‌افتد؛ اما هیچ واکنش و پاسخ معناداری به محرک‌ها ندارد، یعنی نمی‌تواند با چشمانش شی را دنبال کند یا به صداها واکنش نشان دهد. به‌علاوه اینکه در حالت زندگی نباتی، فرد هیچ نشانه‌ای از تجربه احساسات ندارد.
زندگی نباتی چگونه است؟
بیمار در زندگی نباتی فاقد هوشیاری و آگاهی است و توانایی صحبت، پاسخ به دستورات، حرکت ارادی یا اجتناب از محرک‌های دردناک را ندارد. اگر فرد بیشتر از ۴ هفته در این حالت بماند، به آن زندگی نباتی مستمر می‌گویند و اگر بیمار در اثر آسیب مغزی غیرترومایی، بیشتر از ۶ هفته در این حالت بماند یا در اثر آسیب مغزی ترومایی، بیش از ۱۲ هفته زندگی نباتی داشته باشد، به آن زندگی نباتی پایدار می‌گویند. امکان بازگشت در زندگی نباتی پایدار تقریبا بعید است اما غیرممکن نیست.
علائم زندگی نباتی
فقدان هوشیاری، مهم‌ترین نشانه زندگی نباتی است. افراد در این شرایط هیچ نشانه‌ای از هوشیاری و آگاهی ندارند؛ یعنی نه می‌توانند حرف بزنند، نه واکنشی نشان بدهند یا حرکت ارادی داشته باشند و نه قابلیت این را دارند که از محرک‌های خطرناک دوری کنند. البته بیمار در این حالت تمام کارکردهای جسمی معمول مانند ضربان قلب و تنفس را دارد، مثل آدم‌های سالم می‌خوابد و بیدار می‌شود، ممکن است توانایی جویدن یا قورت دادن غذا داشته باشد.
برخی بیماران می‌توانند صداهایی از خود تولید کنند اما توانایی تکلم ندارند. چشم‌هایشان در بیداری باز است و ممکن است به برخی محرک‌های ناگهانی اطراف واکنش داشته باشند.
افرادی که زندگی نباتی دارند چه محدودیت هایی دارند؟
از محدودیت‌های افرادی که زندگی نباتی دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توانایی انجام کارهای آگاهانه یا هدفمند و ارادی را ندارند.
- قادر به صحبت و تکلم نیستند.
- نمی‌توانند از دستورات پیروی کنند.
- توانایی انجام حرکات ارادی ندارند.
- قادر به واکنش به محرک‌های دردناک نیستند.
علت بروز حالت زندگی نباتی
وقتی به طور کامل فهمیدیم که زندگی نباتی چیست حالا باید بگوییم که علت اصلی بروز حالت زندگی نباتی، آسیب شدید مغزی در اثر صدمه و جراحت سر یا اختلال ناشی از نرسیدن اکسیژن کافی به مغز است مانند ایست قلبی یا تنفسی. در چنین شرایطی که مغز آسیب می‌بینید، فرد به حالت بیهوشی بیدار می‌رود که توانایی تکلم و انجام کارهای ارادی را از دست می‌دهد.
مراقبت های لازم در زندگی نباتی
افرادی که دچار زندگی نباتی هستند به مراقبت بیشتری نیاز دارند؛ چرا که توانایی حرکت و انجام کارهای ارادی مانند غذا خوردن، حرکت دادن دست و پاها، دفع ادرار و مدفوع و راه رفتن از آن‌ها سلب شده است.
مراقبت‌های لازم در زندگی نباتی عبارتند از:
- تغذیه با لوله در بیمارانی که قادر به جویدن یا قورت دادن نیستند.
- جابجا کردن بیمار روی تخت برای جلوگیری از زخم بستر
- استفاده از سوند یا پوشک برای دفع ادرار و مدفوع
- کمک به تنفس بیمار با تخلیه مخاط از مجاری تنفسی یا تمیز کردن لوله تراکئوستومی در بیمارانی که با لوله نفس می‌کشند.
- مراقبت از عضلات با فیزیوتراپی و ماساژ
- استفاده از تجهیزات خاص مانند ویلچیر یا تخت‌های مخصوص برای حفظ وضعیت بدن، کاهش گرفتگی و کشیدگی عضلانی و جلوگیری از زخم بستر
- درمان عفونت‌های مجاری ادراری یا ذات‌الریه
- درمان سایر بیماری‌ها مانند تب و تشنج
تسریر مراقب سلامتی شماست!
