به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، هیستریک (Hysterical) اصطلاحی است که اغلب برای توصیف رفتارهای غیرمعقول با بار عاطفی استفاده می‌شود و بیش از حد یا خارج از کنترل خواهد بود. درواقع وقتی کسی به گونه‌ای پاسخ دهد که نسبت به موقعیت احساسی نامتناسب به‌نظر برسد، اغلب به‌عنوان رفتار هیستریک (Hysterical behavior) شناخته می‌شود.
در گذشته اعتقاد بر این بود که منشا رفتار هیستریکی بیماری هیسترون به معنی حرکت رحم است. از همین‌رو آن را یک بیماری زنانه می‌دانستند و پایه بیماری‌های روانپزشکی قرار می‌دادند. اما مطالعات اخیر نشان داده امروزه با بهبود استانداردهای اجتماعی و اقتصادی این رفتار کاهش قابل توجهی پیدا کرده یا در صورت بروز با سایر بیماری‌های زمینه‌ای سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی مرتبط است.
انواع هیستری
رفتار هیستریک به‌طور کلی به ۲ دسته تقسیم می‌شود:
- اختلال هیستریک اولیه: به دلیل اختلال شخصیت اساسی ایجاد می‌شود.
- اختلال هیستریک ثانویه: ناشی از اختلالات روانی زمینه‌ای مانند اضطراب و افسردگی است.
علائم رفتار هیستریک را بشناسید!
یک فرد مبتلا به اختلال هیستری می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم فیزیکی را به‌دلیل اختلالات زمینه‌ای مانند اضطراب و استرس تجربه کند.
علائم فرد هیستریک شامل موارد زیر است:
اختلالات حسی
افراد در این حالت دچار حساسیت مفرط، از دست دادن کامل با بخشی از حس خود می‌شوند. در موارد دیگر ممکن است هیستری باعث آسیب رساندن به سایر اندام‌های حسی مانند کوری، کاهش شنوایی و از دست دادن چشایی یا بویایی شود.
اختلالات حرکتی
این نشانه‌ها شامل فلج کامل، تشنج یا لرزش هستند. در صورت حاد بودن رفتار هیستریک فرد می‌تواند دچار سکسه، استفراغ، گریه، خنده هیستریکی یا از دست دادن موقت تکلم شود.
اختلالات روانی
این علائم همان واکنش‌های تجزیه‌ای هستند که به‌عنوان حمله هیستریک شناخته می‌شوند. اغلب افراد دچار فراموشی موقت خواهند شد و در خواب راه می‌روند. برخی از آن‌ها برای مدت کوتاهی دچار اختلال چند شخصیتی می‌شوند.
علت بروز رفتار هیستریک
دلایلی مختلفی برای ایجاد این اختلال در نظر می‌گیرند. در گذشته اعتقاد بر این بود که رفتار هیستریکی در اثر حرکات رحم در زنان ایجاد می‌شود، اما مطالعات اخیر گزارش داده‌اند که اختلالات تجزیه‌ای می‌توانند در نتیجه ضربه جسمی، عاطفی یا جنسی بروز پیدا کنند که در طول سال‌های رشد کودک رخ داده است. همچنین می‌تواند در نتیجه سوء استفاده در دوران کودکی یا بی‌توجهی والدین ایجاد شود.
حمله هیستریک چیست؟
این حالت در روانشناسی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد تجربه‌های ناگهانی و شدید اضطراب، نگرانی، ترس یا عصبانیت دارد. این حملات به شکل‌های متنوعی بروز پیدا می‌کنند که معمولا با علائم جسمی و عاطفی شدید ناسازگار با محیط همراه هستند.
علائم حمله هیستریک عبارتند از:
- سرگیجه
- لرزش بدن
- تپش قلب
- تنگی نفس
- تعریق شدید
- تهوع و استفراغ
- درد قفسه سینه
- احساس سردرگمی
- بیش از حد سردی یا گرمی
- ترس از مرگ یا فراموش شدن
- تغییر در الگوی خواب و خوراک
روش تشخیص اختلال هیستری
فرد مبتلا به این نوع اختلال باید مجموعه‌ای علائم که به رفتار هیستریک نسبت داده می‌شود را برای مدت حداقل ۲ ماه تجربه کند.
آن‌ها عبارتند از:
- اختلال تبدیلی/Conversion disorder (اختلال علائم عصبی عملکردی)
- اختلال اضطراب بیماری/Illness anxiety disorder (ترس از بیماری بدون علائم خاصی)
- فراموشی تجزیه‌ای/Dissociative amnesia (فراموشی اطلاعات شخصی و برخی رویدادها)
- اختلال ساختگی/Factitious disorder (وانمود کردن فرد به بیماری و مدارک پزشکی جعلی)
- فوگ تجزیه‌ای/Dissociative fugue (فراموشی اطلاعات شخصی با تغییر مکان فیزیکی و ایجاد هویت جدید)
- اختلالات هویت تجزیه‌ای/Dissociative identity disorder (داشتن دو یا چند شخصیت متمایز از یکدیگر)
درمان هیستریک چگونه است؟
درمان این رفتار با هدف کنترل علائم و نوسانات خلقی انجام می‌شود و شامل انواع روش‌های روان درمانی است.
رویکردهای رایج عبارتند از:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT)
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
- حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR)
- درمان مبتنی بر ذهن آگاهی
گاهی اوقات می‌توان از درمان دارویی برای کنترل علائم جسمی این اختلال استفاده کرد.
برخی از داروهای رایج مورد استفاده در درمان هیستریک عبارتند از:
- آمی‌تریپتیلین (Amitriptyline)
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
روش پیشگیری از رفتار هیستریک
آن‌ها عبارتند از:
- تمرین ذهن آگاهی با تمرکز بر روی زمان حال به جای دیروز یا فردا
- تمرینات تنفسی یا انجام دم و بازدم صحیح جهت کنترل اضطراب
- برنامه خواب و استراحت کافی بدن برای مقابله با احساسات درونی و مشکلات بیرونی
- نوشتن احساسات بر روی کاغذ به شکل منابع استرس با رنگ سیاه و سپس پاره کردن کاغذ
- انجام فعالیت بدنی منظم مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری برای تقویت سلامت روان و ارتقا سلامت جسم
تسریر مراقب سلامتی شماست!
