به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی در جوامع مختلف و در بین تمامی اختلالات روانپزشکی، نسبت شیوع بالاتری دارند و به دلیل داشتن علائم مشترک جدی، به راحتی قابل تشخیص نیستند. در اغلب موارد، افراد غیر متخصص نشانه‌های این ۲ بیماری را یکسان می‌دانند؛ در حالی که فرق بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی برای متخصصان سلامت روان تا حدی مشهود است.
با وجود اینکه بیماری اسکیزوفرنی در رتبه هشتم بیماری‌های ناتوان‌کننده گروه سنی ۱۵ تا ۴۴ سال قرار دارد و حدود ۲۰ درصد از مبتلایان به این بیماری، علائم بالینی مشابه با اختلال دوقطبی دارند، اما روانپزشکان بین علائم اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی تفاوت‌هایی قائل هستند و معتقدند پروسه تشخیص و درمان این ۲ اختلال کاملا با یکدیگر متفاوت است.
به طور کلی می‌توان در تعریف اختلال دوقطبی گفت، حال روحی فرد مبتلا به این بیماری به شکل متضاد دچار نوسانات افسردگی یا سرخوشی می‌شود. بدین معنی که یک حمله افسردگی تجربه می‌کنند و پس از یک دوره طبیعی ممکن است دچار یک حمله سرخوشی یا آشفتگی شوند. اما بیماری اسکیزوفرنی که حادترین اختلال سایکوتیک به‌شمار می‌آ‌ید، در تفکر، احساسات، رفتار، عملکرد اجتماعی و شغلی فرد اختلال ایجاد می‌کند.
تفاوت علائم بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی چیست؟
مهم‌ترین فرق بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی شامل اثرات متفاوتی است که در مغز ایجاد می‌کنند. در واقع، اختلال دوقطبی بر جسم سفید زیر قشری، گره‌های هیپوکامپ، لوب آهیانه‌ای، آمیگدال، لوب پیشانی و مخچه مغز اثر می‌گذارد. اما اثرگذاری بیماری اسکیزوفرنی که از آن به عنوان سرطان خاموش یاد می‌کنند، بر ماده سفید مغز (مسئول انتقال سیگنال‌های الکتریکی مغز) است و آن را دچار تغییر می‌کند؛ در نتیجه ماده خاکستری مغز افراد مبتلا به این بیماری نسبت به اشخاص عادی کمتر می‌شود.
یکی دیگر از فرق‌های مهم بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی در سنین درگیرکننده است. معمولا سن شروع اختلال دوقطبی می‌تواند از کودکی تا اوایل بزرگسالی متغیر باشد، اما بیماری اسکیزوفرنی در کودکی دیده نمی‌شود و متخصصان سلامت روان، سن آغاز این اختلال را در محدوده ۱۶ تا ۳۰ سالگی می‌دانند.
از دیگر فرق‌های اختلال دوقطبی با اسکیزوفرنی، می‌توان به علائم متفاوت آن‌ها اشاره کرد که شامل موارد زیر هستند:
علائم بیماری دوقطبی
شیوع این بیماری نسبت به اسکیزوفرنی بیشتر است و حدود ۲.۲ درصد جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دوره‌های مختلفی از احساسات شدید را تجربه می‌کنند که شامل سه قسمت اصلی است:
- دوره شیدایی: فرد در این دوره به شدت خوشحال، سرحال و شاد است و انرژی فوق‌العاده‌ای دارد.
- اپیزودهای هیپومانیک: این دوره به اپیزود شیدایی شبیه است، اما معمولا با شدت کمتری بروز پیدا می‌کند.
- دوره افسردگی: حالات مبتلایان به اختلال دوقطبی در این دوره به افراد مبتلا به افسردگی شدید مشابه است. در این دوره افراد به شدت احساس افسردگی می‌کنند و دیگر به انجام فعالیتی که قبلا از آن لذت می‌بردند، هیچ علاقه‌ای ندارند.
سایر تغییرات رفتاری که می‌توانند نشان‌دهنده اختلال دوقطبی باشند، عبارت‌اند از:
- بیش‌فعالی
- خستگی
- بی‌قراری
- هذیان‌گویی ناشی از هیجان بالا
- احساس گناه و بی‌ارزش بودن
- تحریک‌پذیری
- زودرنجی
- افزایش میل جنسی (در مواردی تنوع‌طلبی جنسی)
- تغییر در اشتها
- پرخاشگری و خشونت رفتاری
- مشکل در تمرکز
- احساس غرور کاذب
- تکانشگری و اعتمادبه‌نفس بسیار بالا در دوره شیدایی
- افکار خودکشی و آسیب به خود در دوره افسردگی
- علائم روان‌پریشی مانند توهم یا هذیان
- گریه کردن مداوم
- احساس سرخوشی غیر معمول
- احساس غم بیش از حد
- ضعف حافظه مخصوصا حافظه کلامی (کاهش قدرت ذخیره‌سازی و بازیابی اطلاعات)
علائم بیماری اسکیزوفرنی
این بیماری در یک درصد جمعیت جهان مشاهده می‌شود و احتمال ارتکاب جرم در افراد مبتلا به آن بالاست. از طرفی، اکثر مبتلایان به بیماری اسکیزوفرنی مستعد مصرف مواد مخدر هستند.
مهم‌ترین نشانه بیماری اسکیزوفرنی با عنوان علائم مثبت و منفی معرفی می‌شود. بدین معنی که، فرد مبتلا به اسکیزوفرنی به دلیل داشتن یک احساس منفی مثل بدخلقی، خود را از نتیجه و هدف مثبت (معاشرت با دوستان) محروم می‌کند. در واقع، منظور از مثبت و منفی بودن یک نشانه، خوب یا بد بودن آن نیست؛ بلکه به توصیف یک رفتار با قابلیت افزودن یا حذف آن اشاره دارد. به عنوان مثال، فرد مبتلا به اسکیزوفرنی از ورود به اجتماع کناره‌گیری می‌کند؛ در نتیجه تعاملات اجتماعی او حذف می‌شوند.
فرق تشخیص بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی
علائم اختلال دوقطبی و بیماری اسکیزوفرنی، علاوه بر شباهت‌هایی که با همدیگر دارند، با سایر اختلالات روانی هم دارای وجه اشتراک هستند. از همین‌رو تشخیص این بیماری‌های روانی گاهی برای متخصصان سلامت روان هم با چالش همراه است.
روانپزشکان معتقدند بیماری اسکیزوفرنی می‌تواند ناشی از نقص ژنتیکی باشد. به همین دلیل روند تشخیص بیماری طی مصاحبه بالینی آغاز می‌شود که عموما شامل بررسی گذشته، عامل وراثت، محیط، حوادث پیرامون فرد و آنالیزهای رفتاری است.
برای تشخیص اختلال دوقطبی، ابتدا باید نوع آن مشخص شود. روانپزشکان برای تشخیص این اختلال به یک سری فاکتورهای مهم توجه می‌کنند که شامل نوع اختلال دوقطبی (دوقطبی نوع یک، دوقطبی نوع ۲ و دوقطبی با تناوب سریع) است.
راهنمای مراجعه به پزشک
اغلب بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی مشکلات خود را به دلیل خجالت کشیدن و ترس از طرد شدن بازگو نمی‌کنند. این در حالی است که اگر اختلالات روانی در مراحل اولیه شناسایی شوند، احتمال شدت علائم و عوارض ناشی از آن کاهش می‌یابد.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
