به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، مصرف انواع این دارو برای درمان عفونت‌های باکتریایی، از جمله شانکروئید، اندوکاردیت، سالمونلوز، شیگلوز، سوزاک، مننژیت و بیماری‌های دیگر توصیه می‌شود. این دارو معمولاً به صورت داخل وریدی یا عضلانی تجویز می‌شود.
داروی سفتریاکسون در چه مواردی تجویز می‌شود؟ برای درمان عفونت‌های باکتریایی باید از انواع آنتی‌بیوتیک‌های موثری که وجود دارد استفاده کرد. انتخاب نوع آنتی‌بیوتیک بر اساس تشخیص پزشک و نوع عفونت متفاوت است. آنها می‌توانند شامل داروهای خوراکی، کپسول‌ها و آمپول‌های تزریقی باشند. یکی از انواع آنتی‌بیوتیک‌های پر استفاده‌ای که از آن در درمان طیف گسترده‌ای از عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود، سفتریاکسون است.
در این مقاله بیشتر با این دارو و موارد مصرف آن آشنا می‌شویم.
آمپول سفتریاکسون چیست؟
سفتریاکسون (sef try AX one) عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها را درمان می‌کند. سفتریاکسون یک آنتی‌بیوتیک سفالوسپورینی نسل سوم با طیف وسیع است. این دارو می‌تواند از رشد باکتری‌های عامل عفونت در بخش‌های مختلف بدن از جمله عفونت دستگاه تناسلی یا گلو جلوگیری کند.
سفتریاکسون نسبت به مابقی سفالوسپورین‌ها نیمه‌عمر بسیار طولانی‌تری دارد و نفوذپذیری آن هم بالاتر است. همچنین نسبت به سفالوسپورین‌های نسل اول یا دوم قدرت بالاتری در مقابله با باکتری‌های گرم منفی دارد، اما در برابر استافیلوکوکوس اورئوس حساس به متی سیلین کارایی بالایی ندارد. سفتریاکسون به دلیل فعالیت خوب آن در برابر انتروباکتریاسه‌های مقاوم به چند دارو، مشخصات و اثرات جانبی نسبتاً ایمن و نیمه‌عمر طولانی آن که امکان دوز روزانه دو بار در روز را آسان می‌کند، یک ضد میکروب رایج است.
اسامی رایج دارو:
- ویال سفتریاکسون لقمان ۱ گرم
- ویال سفتراکس ۱ گرم
- ویال سفتراکس ۲ گرم
- ویال سفتریانا ۱ گرم
- ویال سفتریانا ۲ گرم
- ویال سفتریانا ۲۵۰ میلی گرم
- ویال سفتریانا ۵۰۰ میلی گرم
- ویال سفتریاکسون-اکسیر ۱ گرم
- ویال سفتریاکسون-اکسیر ۵۰۰ میلی گرم
- ویال دارتریاکسون ۱ گرم
- ویال سفتریاکسون ژن ۱ گرم
- ویال سفتریاژن ۵۰۰ میلی گرم
- ویال سفتراکس ۵۰۰ میلی گرم
- ویال آفاکسون ۱ گرم
- ویال سفتریاکسون آفا شیمی ۲ گرم
- پودر قابل تزریق روسفین ۲ گرم
- پودر قابل تزریق عضلانی روسه فین ۱ گرم
- پودر قابل تزریق وریدی روسفین ۵۰۰ میلی گرم
- پودر قابل تزریق عضلانی روسه فین ۵۰۰ میلی گرم
نحوه مصرف سفتریاکسون
این دارو طبق دستور پزشک معمولاً یک یا دو بار در روز از طریق تزریق در عضله یا ورید تجویز می‌شود. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. در حین استفاده از این دارو مایعات زیادی بنوشید مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری به شما بدهد.
قرص سفتریاکسون
سفتریاکسون فاقد فرم خوراکی و قرص است و مصرف آن فقط به‌صورت تزریقی است.
تزریق آمپول سفتریاکسون
آمپول سفتریاکسون برای تزریق به دو فرم محلول تزریقی یا پودر برای تزریق در دوزهای مختلف در دسترس است. تزریق آن باید به‌صورت عضلانی یا در صورت تشخیص پزشک به‌صورت وریدی یا تزریق در سرم انجام شود.
موارد مصرف سفتریاکسون (آمپول سفتریاکسون برای چیست؟)
سفتریاکسون برای درمان عفونت‌ها (تنفسی، پوست، بافت نرم، UTI، گوش و حلق و بینی) ناشی از ارگانیسم‌های حساس استفاده می‌شود. به‌صورت معمول این دارو می‌تواند روی باکتری‌های هوازی گرم مثبت و عفونت‌های ناشی از برخی باکتری‌های گرم منفی تاثیر داشته باشد.
نکته مهم در خصوص موارد مصرف این دارو این است که اگرچه سفتریاکسون و سایر سفالوسپورین‌های نسل سوم در درمان طیف گسترده‌ای از عفونت‌های باکتریایی مؤثر هستند، اما معمولاً برای مواردی که درمان آن سخت‌تر است، استفاده می‌شوند.
مهم‌ترین عفونت‌هایی که با این آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود شامل موارد زیر است:
- آبسه مغزی باکتریایی
- اندوکاردیت باکتریایی (عفونت قلب)
- مننژیت باکتریایی (التهاب بافت‌های اطراف مغز و نخاع)
- اوتیت میانی باکتریایی (عفونت گوش میانی)
- سپسیس باکتریایی (واکنش شدید سیستم ایمنی به عفونت)
- عفونت باکتریایی پوست
- عفونت‌های باکتریایی دستگاه ادراری
- عفونت استخوان و مفاصل
- پنومونی اکتسابی از جامعه
- اپیدیدیمیت (التهاب رگ داخل بیضه)
- اپی گلوتیت (التهاب نای)
- سوزاک (یک عفونت مقاربتی باکتریایی)
- عفونت باکتریایی بیمارستانی
- عفونت‌های داخل شکمی
- عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی
- نوروبورلیوز لایم (یک عارضه عصبی بیماری لایم)
- بیماری التهابی لگن
- تب حصبه
سفتریاکسون همچنین گاهی قبل از جراحی برای کاهش خطر عفونت بعد از عمل استفاده می‌شود. به این پروفیلاکسی قبل از عمل می‌گویند.
دوز مصرفی سفتریاکسون
دوز مصرفی بر اساس نوع عفونت، شدت آن، میزان پاسخ‌گویی بیمار به درمان، سن و مواردی از این دست تعیین می‌شود. این دارو در دوزهای ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرمی یا یک و دو گرمی موجود است. در تزریق عضلانی سفتریاکسون دو دوز ۲۵۰ میلی گرمی یا ۵۰۰ میلی گرمی مد نظر است. محلول داخل وریدی سفتریاکسون با غلظت ۱۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر تهیه می‌شود. دوز توصیه شده می‌تواند بسته به سن و نوع عفونت تحت درمان متفاوت باشد.
در کودکان برای عفونت‌های جدی غیر از مننژیت، دوز توصیه شده روزانه ۵۰ تا ۷۵ میلی گرم بر کیلوگرم (mg/kg) محاسبه می‌شود و در دو دوز مساوی با فاصله ۱۲ ساعت تجویز می‌گردد. کل دوز روزانه نباید بیش از ۲ گرم در روز باشد. برای مننژیت باکتریایی، دوز توصیه شده روزانه ۱۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم محاسبه می‌شود و در دو دوز مساوی با فاصله ۱۲ ساعت تجویز می‌شود. روزانه نباید بیش از ۴ گرم مصرف شود. برای اوتیت میانی باکتریایی، باید یک تزریق عضلانی با دوز ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم انجام شود.
دوز توصیه شده سفتریاکسون برای بزرگسالان بین ۲۵۰ میلی‌گرم تا ۲ گرم در روز است که به‌صورت یک دوز یا دو دوز مساوی تقسیم شده با فاصله ۱۲ ساعت تجویز می‌شود. در صورت نیاز روزانه تا ۴ گرم قابل استفاده است.
عوارض جانبی مصرف سفتریاکسون
مانند همه داروها، سفتریاکسون ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. عوارض جانبی رایج سفتریاکسون مشابه سایر آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی یا داخل وریدی است. سفتریاکسون در همه افراد علائم ایجاد نمی‌کند، اما به احتمال زیاد در دوزهای بالاتر ممکن است یکسری عوارض را به دنبال داشته باشد.
عوارض جانبی که حداقل ۱% از بیماران را تحت تاثیر قرار می‌دهد شامل موارد زیر است:
- درد و قرمزی در محل تزریق
- گرمی، سفت شدن و برجستگی پوست پس از مصرف داخل وریدی
- اسهال، از خفیف تا شدید
- بثورات پوستی (معمولاً با نواحی صاف و قرمز پوست که با برجستگی‌های ریز پوشیده شده است.)
- تعداد غیرطبیعی گلبول‌های سفید خون، اغلب ائوزینوفیلی (ائوزینوفیل بالا) و لکوپنی (لکوسیت کم)
- تعداد غیرطبیعی گلبول‌های قرمز، در درجه اول ترومبوسیتوز (پلاکت بیش از حد)
عوارض جانبی کمتر شایع عبارتند از سردرد، سرگیجه، خارش، تب، حالت تهوع، استفراغ، التهاب واژن (واژینیت) و برفک دهان (کاندیدیاز). کودکان گاهی اوقات ممکن است به دلیل تولید بیش از حد صفرا دچار سنگ کیسه صفرا شوند. عوارض جانبی عصبی شامل انسفالوپاتی و تشنج است.
در موارد نادر، سفتریاکسون ممکن است یک واکنش دارویی شدید و بالقوه تهدیدکننده زندگی به نام سندرم استیونز-جانسون (SJS) یا نکرولیز اپیدرمی سمی (TEN) ایجاد کند. هر دو با ایجاد تاول و لایه‌برداری سریع و گسترده پوست مشخص می‌شوند. SJS و TEN معمولاً با علائمی شبیه آنفولانزا از جمله تب بالا، گلودرد، مشکل در بلع، سرفه، بدن درد و قرمزی و تورم چشم شروع می‌شوند.
آیا آمپول سفتریاکسون کشنده است؟
در برخی موارد اگر SJS و TEN به‌صورت اورژانسی درمان نشوند می‌توانند باعث کم‌آبی شدید بدن، سپسیس، شوک، ذات‌الریه، نارسایی اندام‌های متعدد و مرگ شوند. برخی از افراد هم نسبت به این دارو حساسیت نشان می‌دهند و واکنش‌های حساسیتی شدید از جمله شوک سپتیک می‌تواند جان بیماران را به خطر بیندازد. به همین دلیل دارو باید حتماً در بیمارستان‌ها و توسط افراد دارای صلاحیت تجویز شود.
موارد احتیاط و منع مصرف آمپول سفتریاکسون
در درجه اول این دارو برای کسانی که سابقه حساسیت به سفتریاکسون یا داروهای مشابه آن (مانند پنی‌سیلین‌ها یا سایر سفالوسپورین‌ها) را دارند ممنوع است. افرادی با سابقه آلرژی نیز باید در خصوص مصرف دارو احتیاط کنند.
سایر موارد منع مصرف شامل موارد زیر می‌شود:
- افرادی با سابقه بیماری کیسه صفرا
- بیماران کلیوی
- بیماران کبدی
- افرادی که بیماری‌های معده و روده مانند کولیت دارند.
- نوزادان نارس یا نوزادان زیر یک ماه
- بارداری و شیردهی
تداخل دارویی آمپول سفتریاکسون
به دلیل خطر رسوب کلسیم سفتریاکسون در کیسه صفرا این دارو نباید با هیچ یک از محلول‌های حاوی کلسیم از جمله استات کلسیم، کلرید کلسیم یا کلسیم گلوکونات مصرف شود.
همچنین سفتریاکسون ممکن است با یک سری از داروهای زیر هم تداخل داشته باشد:
- آمساکرین، یک داروی شیمی درمانی است که برای درمان برخی از انواع لنفوم استفاده می‌شود.
- آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزید، از جمله جنتاک (جنتامایسین) و توبرکس (توبرامایسین)
- دیفلوکان (فلوکونازول)، یک داروی ضدقارچ
- وانکوسین (وانکومایسین)، یک آنتی‌بیوتیک گلیکوپپتید
- انواع داروهای گیاهی
اطلاعات دارویی سفتریاکسون
در جدول زیر می‌توانید اطلاعات دارویی آمپول سفتریاکسون را مشاهده کنید.
| اسامی رایج دارو | عوارض جانبی | تداخلات دارویی |
|---|---|---|
| ویال سفتراکس ۱ گرم | قرمزی | تداخل با محلول‌های حاوی کلسیم، ونکومایسین و آمینوگلیکوزیدها |
| ویال سفتریانا ۲ گرم | سردرد و سرگیجه | آمساکرین |
| ویال سفتریانا ۵۰۰ میلی گرم | درد در محل تزریق | دیفلوکان |
| ویال سفتریاکسون-اکسیر ۵۰۰ میلی گرم | واکنش‌های حساسیتی | وانکوسین |
| ویال سفتریاژن ۵۰۰ میلی گرم | شوک سپتیک | انواع داروهای گیاهی |
| ویال آفاکسون ۱ گرم | – | – |
| پودر قابل تزریق عضلانی روسه فین ۱ گرم | – | – |
| پودر قابل تزریق وریدی روسفین ۵۰۰ میلی گرم | – | – |
| پودر قابل تزریق عضلانی روسه فین ۵۰۰ میلی گرم | – | – |
| پودر قابل تزریق روسفین ۲ گرم | – | – |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
سفتریاکسون یک آنتی‌بیوتیک تزریقی از دسته سفالوسپورین‌های نسل سوم است که می‌توان از آن برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌های باکتریایی (باکتری‌های گرم مثبت و برخی از گرم منفی‌ها) استفاده کرد. با این حال دوز مصرفی و نوع مصرف آن باید تنها توسط پزشک تعیین شود و نباید این دارو را بدون مشورت با پزشک مصرف کرد.
در صورتی که بعد از تزریق سفتریاکسون هر نوع عارضه جانبی را مشاهده کردید باید حتماً به پزشک اطلاع دهید، چرا که در برخی از افراد باسابقه آلرژی دارویی، امکان بروز مشکلات جدی و تهدیدکننده زندگی وجود دارد. قبل از تزریق دارو حتماً در خصوص سوابق پزشکی یا هر نوع حساسیت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
