به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، تست یورودینامیک یا نوار عصب مثانه آزمایش تشخیصی است که بیماری‌های اثرگذار بر سیستم ادراری یا علت بروز علائمی مانند اختلال ادرار کردن، تکرر ادرار، بی اختیاری ادراری یا انسداد ادراری را شناسایی می‌کند. در بیشتر موارد این تست، میزان توانایی مثانه در کنترل، نگهداری و دفع ادرار را محاسبه می‌کند. برای بررسی علت مشکلات مجاری ادراری باید به پزشک متخصص و اورولوژیست مراجعه کنید تا براساس نتایج نوار عصب مثانه برنامه درمان را تجویز کند.
در ادامه این مطلب با ما همراه شوید تا با نوار عصب مثانه، کاربرد تست یورودینامیک و عوارض احتمالی آن بیشتر آشنا شوید.
نوار عصب مثانه چیست؟
نوار عصب مثانه نوعی تست تشخیصی است که مشکلات و بیماری‌های مثانه، اسفنکتر ادراری (عضله بین مثانه و مجرای ادرار) و مجاری ادراری یا همان دستگاه ادراری تحتانی را تشخیص می‌دهد. نوار عصب نشان می‌دهد که فرد تا چه میزان قابلیت نگهداری و دفع ادرار دارد.
تست یورودینامیک قابلیت محاسبه و سنجش موارد زیر را دارد:
- کارکرد عصبی و عضلانی مثانه
- فشاری که به مثانه و اندام‌های اطراف می‌آید.
- میزان و سرعت جریان ادراری
نتایج این آزمایش به اورولوژیست کمک می‌کنند تا بهترین روش درمان برای رفع علائم و نشانه‌های بیماری را اتخاذ کند.
انواع نوار عصب مثانه
جهت تشخیص و بررسی عملکرد مثانه و سیستم ادراری از چند نوع نوار عصب مثانه استفاده می‌شود:
| انواع نوار عصب مثانه | توضیحات |
|---|---|
| نوار عصب مثانه استاندارد (سیستومتروگرام استاندارد) | در این تست، از الکترودها برای ثبت فعالیت عصبی و فشار داخلی مثانه استفاده می‌شود. الکترودها در دیواره مثانه و نقاط دیگر مرتبط با سیستم ادراری قرار می‌گیرند. |
| نوار عصب مثانه آمبولاتوری (آمبولوگرام) | این نوع آزمایش برای تشخیص مشکلات مثانه در طول زمان استفاده می‌شود به طوری که فعالیت مثانه به مدت طولانی‌تری در طول روز و شب ثبت می‌شود. |
| نوار عصب مثانه ادراری | این تست، علاوه بر ثبت فعالیت عصبی و فشار داخلی مثانه، از الکترودها برای ثبت جریان ادرار هم استفاده می‌کند تا پزشک به تشخیص جامع و جزئی‌تری در مورد وضعیت عملکرد مثانه و سیستم ادراری بیمار برسد. |
نوار عصب مثانه به منظور تحلیل و بررسی عملکرد مثانه و سیستم ادراری به کار می‌رود. انتخاب نوع مناسب به نیازهای بالینی و تشخیصی بیمار و تشخیص پزشک معالج بستگی دارد.
براساس دسته‌بندی دیگری تست یورودینامیک به انواع زیر تقسیم می‌شود:
- اوروفلومتری
- سیستومتری
- مطالعه جریان فشار
- نمایه فشار مجرای ادرار
- الکترومیوگرافی
کاربرد نوار عصب مثانه (نوار عصب مثانه برای چیست؟)
پزشک با کمک تست اورودینامیک می‌تواند مشکلات و بیماری‌های مجاری ادراری تحتانی را شناسایی کند. مجاری ادراری همانند سیستم فاضلاب بدن است که ضایعات و مایعات اضافی را از بدن خارج می‌کند. بیشتر این آزمایش‌های نوار عصب مثانه، قابلیت مثانه در نگه داشتن و تخلیه ادرار را می‌سنجند. درواقع مثانه باید بتواند به راحتی دفع داشته باشد و تخلیه کامل شود.
از کاربردهای نوار عصب مثانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشخیص ناتوانی مثانه در تخلیه ادرار و علت بی اختیاری ادرار در زنان و مردان
- بررسی فشار داخلی مثانه در زمان‌های مختلف مانند حین پر شدن و تخلیه مثانه
- ارزیابی حجم ادرار و تشخیص مشکلاتی مانند بی‌قراری مثانه و ناتوانی در نگهداری ادرار
- ارزیابی عملکرد عصبی مثانه جهت تشخیص مشکلاتی مانند نفروپاتی ادراری و بیماری‌های عصبی مرتبط با مثانه
نوار عصب مثانه برای چه کسانی مناسب است؟
پزشک تست یورودینامیک را برای افرادی با مشکلات زیر تجویز می‌کند:
- بی اختیاری ادراری متوسط تا شدید
- ناهنجاری‌های ادراری مانند دلیل تکرر ادرار، احتباس ادرار، دشواری در شروع ادرار
- عفونت مکرر دستگاه ادراری (مجاری ادراری)
- مواردی که تشخیص دقیق بعد از سایر روش‌های تشخیصی میسر نباشد.
- بیمارانی که باید عمل جراحی بی اختیاری ادراری انجام بدهند.
- مردانی که دچار بزرگی پروستات هستند. برای بررسی علائم بزرگی پروستات این تست انجام می‌شود.
- زنانی که دچار افتادگی مثانه هستند یا به خاطر بی‌اختیاری ادراری عمل جراحی داشتند. برای بررسی علائم افتادگی مثانه در زنان این تست انجام می‌شود.
نوار عصب مثانه برای چه کسانی مناسب نیست؟
تست یورودینامیک لزوما آزمایشی مناسب همه نیست و در برخی شرایط نباید انجام شود:
- در صورت وجود عفونت فعال در مثانه
- وجود آسیب یا التهاب شدید در منطقه ادراری
- عدم توانایی در حفظ ادرار یا مشکلات جسمی جدی
- حساسیت نسبت به مواد استفاده شده در فرایند تست یورودینامیک مانند مواد ضد عفونی کننده یا مواد حاجب
نوار عصب مثانه چگونه است؟
ابتدا، بیمار باید در موقعیت مناسب در حالت نشسته یا خوابیده قرار بگیرد. سپس منطقه مثانه و مناطق مرتبط با سیستم ادراری به طور دقیق تمیز و ضدعفونی می‌شوند. پس از آماده‌سازی مناسب، الکترودها و سنسورها به دیواره مثانه و نقاط دیگری که نیاز به ثبت فعالیت عصبی و فشار داخلی دارند، به کمک ژل یا عایق مناسب به پوست متصل می‌شوند.
پس از نصب الکترودها، فعالیت عصبی مثانه مانند حجم ادرار، فشار داخلی مثانه، و زمان ادرار در طول زمان ثبت و ضبط می‌شود. در نهایت پزشک سیگنال‌های ثبت شده را تجزیه و تحلیل می‌کند و با بررسی ظرفیت مثانه، فعالیت عضلات مثانه، فشار داخلی مثانه و نحوه تخلیه ادرار به تشخیص دقیقی برای بیماری می‌رسد. فرآیند انجام نوار مثانه توسط پزشک متخصص یا تکنسین مجرب انجام می‌شود.
آمادگی برای انجام نوار عصب مثانه
بیشتر تست‌های یورودینامیک به آمادگی خاصی نیاز ندارند. البته گاهی ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که قبل از نوار عصب گرفتن، مایعات بنوشد تا مثانه پر باشد. اگر پرسش یا ابهامی درباره این آزمایش دارید یا داروی خاصی مصرف می‌کنید حتما پیش از انجام آزمایش با پزشک گفتگو کنید، شاید لازم باشد مصرف برخی داروها را متوقف نمایید.
اقدامات زیر کمک می‌کنند برای انجام تست یورودینامیک آمادگی بهتری داشته باشید:
- در بیشتر موارد بهتر است مثانه پر باشد (حتما از قبل در این مورد با پزشک متخصص مشورت کنید).
- حداقل تا ۲ ساعت قبل تست ادرار نکرده باشید.
- بهتر است از یک ساعت قبل نوار عصب مثانه شروع به نوشیدن آب کنید و تا لحظه شروع آزمایش ادامه دهید (حدود ۲ تا ۴ لیوان آب بنوشید).
- در فاصله یک یا دو روز قبل تست نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه، نوشابه، چای یا حتی شکلات میل نکنید. مصرف این خوراکی‌های حاوی کافئین تاثیر منفی روی نتیجه تست می‌گذارد.
- بهتر است روز قبل از آزمایش اجابت مزاج داشته باشید تا در طول آزمایش به مشکل برنخورید. در صورتی که حین آزمایش، دفع مدفوع داشته باشید باید تست را متوقف کرد.
- در صورتی که داروهای اکسی بوتینین، تولترودین، سولیفناسین، تامسولوسین و بتانکول برای مثانه مصرف می‌کنید، باید قبل نوار عصب مثانه مصرف آن‌ها متوقف شود.
- پزشک برای جلوگیری از عفونت گاهی قبل یا بعد تست، آنتی بیوتیک تجویز می‌کند که حتما باید طبق دستور مصرف کنید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
نوار عصب مثانه یا تست یورودینامیک یک تست تشخیصی برای ارزیابی عملکرد مثانه و سیستم ادراری است که فعالیت عصبی مثانه، حجم ادرار، فشار داخلی مثانه و زمان تخلیه ادرار را بررسی می‌کند. الکترودهایی که روی پوست قرار می‌گیرند، سیگنال‌های الکتریکی مربوط به فعالیت عصبی مثانه را ثبت می‌کند.
سپس با پر کردن مثانه به طور متوالی و تخلیه آن، حجم ادرار، فشار داخلی مثانه و زمان تخلیه ادرار ثبت می‌شود. دکتر اورولوژیست این نتایج را تحلیل و تفسیر می‌کند. تست نوار عصب مثانه می‌تواند در تشخیص و مانیتورینگ بیماری‌های مربوط به مثانه و سیستم ادراری مانند ناتوانی مثانه، نفروپاتی ادراری، تنگی ادراری، سندرم مثانه بی‌قرار و مشکلات دیگر مفید باشد. با مراجعه به پزشک و انجام تست، می‌توانید کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
