به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، پاهای پرانتزی شاید برای بعضی از مبتلایان به این بیماری موضوع ناراحت کننده و حتی آزار دهنده‌ای باشد. اگر در راه رفتن مشکل دارید یا از فرم پاهای خود خجالت می‌کشید، حتما این مقاله را بخوانید؛ شاید پس از خواندن آن با افزایش آگاهی درباره این بیماری از دغدغه شما کمی کاسته شود.
پاهای پرانتزی چیست؟
بیماری بلانت که به نام تیبیا وارا هم شناخته می‌شود، یک ناهنجاری اکتسابی ژنوواروس در کودکان است که به دلیل اختلال در رشد طبیعی غضروف در متافیز داخلی پروگزیمال ساق پا ایجاد می‌شود. این وضعیت به دلیل نیروهای فشاری بیش از حد در قسمت داخلی فیزیک تیبیا پروگزیمال به وجود می‌آید که منجر به تغییر شکل استخوان انکندرال می‌گردد و گاهی درد استخوان ساق پا است.
این بیماری زانو و ساق پا می‌تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد و به دو شکل نوزادی و نوجوانی ایجاد شود. ممکن است این بیماری با افزایش سن تشدید یابد. شکل نوزادی یا زودرس معمولاً دو طرفه است، معمولاً در کودکان بین ۱ تا ۵ سالگی ظاهر می‌شود و پس از شروع راه رفتن تشدید می‌شود. شکل نوجوانی هم در مراحل بعدی ظاهر شده و ممکن است به صورت یک طرفه یا دوطرفه باشد.
درجات پای پرانتزی
متخصصان برای تشخیص پای پرانتزی در کودکان به اندازه گیری‌های زاویه خاصی روی می‌آورند. زوایای مختلفی مانند زاویه لوین-درنان برای ارزیابی فاصله بین درشت نی و صفحه رشد بالایی استفاده می‌شود. زاویه بیش از ۱۱ درجه به طور معمول ابتلا به این بیماری را نشان می‌دهد.
در ادامه برخی از زوایای مختلف تشخیص بیماری بلانت ذکر شده است:
- زاویه متافیزال-دیافیزال (MDA) می‌تواند پیشرفت بیماری را پیش بینی کند.
- زاویه بیش از ۱۶ درجه با خطر ۹۵٪ پیشرفت و تغییر شکل همراه است.
- زاویه بین ۱۱ تا ۱۶ درجه مستلزم بررسی دقیق پیشرفت بالقوه تیبیا وارا است.
متن انگلیسی:
Many babies are born with slightly bowed legs from being in the small space of the womb. This usually straightens out by the time kids are ۲ years old as they grow and walk
ترجمه متن:
بسیاری از نوزادان به دلیل قرار گرفتن در فضای کوچک رحم با پاهای کمی خمیده به دنیا می‌آیند. این مشکل معمولاً زمانی که بچه‌ها ۲ ساله شده و در حالی که رشد می‌کنند و راه می‌روند، مشخص می‌شود
علائم پاهای پرانتزی
بارزترین علامت بیماری بلانت، خم شدن ساق پا در زیر زانو است. این حالت در کودکان معمولاً دردناک نیست، اما می‌تواند بر ظاهر و نحوه راه رفتن آن‌ها تأثیر بگذارد. اما برای نوجوانان و بزرگسالان ممکن است باعث زانو درد شود که با فعالیت بدتر هم خواهد شد.
در این بیماری استخوان درشت نی معمولاً چرخش و همچنین خمیده می‌شود. در صورت عدم درمان به موقع، بیماری بلانت می‌تواند منجر به آرتریت مفصل زانو و مشکل در راه رفتن شود.
علت پای پرانتزی
علت دقیق بیماری پای پرانتزی ناشناخته است. کودکان مبتلا به بیماری بلانت معمولاً به شکل زودرس (قبل از ۱۲ ماهگی) شروع به راه رفتن می‌کنند و اغلب اضافه وزن دارند. بیماری بلانت نوجوانان هم ممکن است با افزایش سریع وزن یا چاقی مرتبط باشد. همچنین اعتقاد بر این است که در ابتلا به این بیماری، ژنتیک هم تاثیرگذار است.
راه های تشخیص پاهای پرانتزی
بیماری بلانت با معاینه فیزیکی و تصویربرداری اشعه ایکس تشخیص داده می‌شود. اگر مشکوک به بیماری بلانت باشید، متخصص ارتوپدی رادیوگرافی را تجویز می‌کند. اشعه ایکس ممکن است تغییر شکل در استخوان و ناهنجاری‌هایی را که در صفحه رشد وجود دارند نشان دهد.
از کجا بفهمیم پای نوزاد مشکل دارد؟ پزشک اطفال برای تشخیص این مشکل می‌تواند تصویربرداری را تجویز کند. بررسی علائم ظاهری در نوزادان مشکل است.
متن انگلیسی:
Mild bone changes can be hard to spot in kids younger than ۲ because their bowed legs might be the type that are normal and straighten on their own. It’s easier for doctors to diagnose Blount disease in kids after age ۲
ترجمه متن:
تشخیص تغییرات خفیف استخوانی در کودکان کمتر از ۲ سال دشوار است؛ زیرا خمیدگی پاهای آن‌ها ممکن است از نوع طبیعی باشد و به خودی خود صاف شود. تشخیص بیماری بلانت در کودکان بعد از ۲ سالگی برای پزشکان آسان‌تر است
آیا پای پرانتزی درمان دارد؟
درمان پای پرانتزی از استفاده از بریس تا عمل‌های جراحی متفاوت بوده و به سن و شدت بیماری بستگی دارد. گزینه‌های درمانی دیگر هم شامل ارتزهای زانو، مچ پا و حرکات اصلاحی است.
راه های درمان پاهای پرانتزی
برای درمان پای پرانتزی می‌توان از روش‌های مختلفی کمک گرفت.
برخی از این روش‌ها را در ادامه به شکل مفصل‌تر توضیح داده‌ایم:
۱. حرکات اصلاحی پای پرانتزی
حرکات اصلاحی می‌توانند برای بهبود وضعیت پای پرانتزی مناسب باشند.
در ادامه این حرکات را بیشتر توضیح داده‌ایم:
حرکات کششی پای پرانتزی
فیزیوتراپیست ممکن است زانوها را بکشد و خم و راست کند. این تکنیک عملی مفاصل را تشویق می‌کند تا به تدریج در محدوده طبیعی خود حرکت کنند.
حرکات تقویتی پای پرانتزی
حرکات تقویتی زیادی هستند که به بهبود شرایط پای پرانتزی کمک می‌کنند. ادامه این مطلب را بخوانید تا کمی بیشتر با این حرکات تقویتی آشنا شوید.
اصلاح پای پرانتزی با کش
بعضی تمریناتی که به کمک کش انجام می‌شوند تا حد مطلوبی به بهبود شرایط پای پرانتزی کمک خواهند کرد. اغلب اوقات فیزیوتراپ‌ها این تمرینات را برای بیمار توضیح و آموزش می‌دهند.
۲. درمان پای پرانتزی با دستگاه
دستگاه‌های فیزیوتراپی که زیر نظر متخصصین این زمینه به بیمار معرفی شده و نحوه کار با آن‌ها آموزش داده می‌شود، می‌توانند به بهبود شرایط پای پرانتزی کمک کنند.
۳. درمان پای پرانتزی با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی نقش مهمی در مدیریت پای پرانتزی دارد. فیزیوتراپی تقویت دامنه حرکتی فعالیت‌های عملکردی را آسان کرده و می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت ناهنجاری‌های ثانویه کمک کند.
اما سوال اصلی این است که در طول جلسات فیزیوتراپی چه می‌شود؟
- آموزش نحوه استفاده از ارتز به بیمار
- آموزش راه رفتن با وسایل کمکی
- حفظ و بهبود دامنه حرکتی
- تقویت و کشش پاها برای رفع عدم تعادل در راه رفتن و عضلات
- تقویت لگن برای کمک به موقعیت ساق پا
- آموزش تمرکز روی استقامت (ضعیف بودن عضلات لگن و مرکزی می‌تواند منجر به بدشکلی زانو شود.)
- ورزش برای کاهش وزن (با کمک گرفتن از متخصص تغذیه چرا که چاقی به عنوان عامل بیماری شناخته می‌شود.)
۴. زانوبند برای پای پرانتزی
استفاده از زانوبند معمولاً اولین راه درمانی است که برای مبتلایان به علائم خفیف تا متوسط بیماری پای پرانتزی توصیه می‌شود. زانوبند از ران تا انگشتان پای کودک را پشتیبانی می‌کند. مدت استفاده از آن به مدت چند ماه، به جز هنگام حمام کردن، روز و شب است.
۵. مصرف ویتامین D
از آنجایی که ویتامین D برای ساخت و سلامت استخوان مورد نیاز است مصرف آن در درمان پای پرانتزی بی تاثیر نخواهد بود.
۶. عمل پای پرانتزی
اگر استفاده از بریس نتیجه مطلوبی به همراه نداشته باشد، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. کودکانی که ناهنجاری‌های شدید دارند و افرادی که کاندید بریس نیستند هم ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. چندین عمل جراحی برای درمان بیماری پای پرانتزی وجود دارد از جمله استئوتومی و همی اپی فیزیودز.
استئوتومی روشی است شامل برش و تنظیم مجدد استخوان برای قرار دادن آن در وضعیت طبیعی‌تر است. این نوع جراحی معمولاً بلافاصله سبب تغییر شکل می‌شود.
از طرف دیگر جراحی همی اپی فیزیودز، تغییر شکل را در طول زمان اصلاح می‌کند. این عمل شامل قرار دادن صفحات یا منگنه‌ها در یک طرف صفحه رشد برای متوقف کردن رشد در آن سمت است. پزشک صفحه رشد استخوان را به سمت راست هدایت می‌کند در حالی که سمت دیگر به رشد خود ادامه می‌دهد.
۷. درمان پای پرانتزی در کودکان
از آنجایی که استخوان‌ها، مفاصل و تاندون‌های نوزاد بسیار انعطاف‌پذیر هستند، درمان پاچنبری معمولاً در هفته اول یا دو هفته پس از تولد آغاز می‌شود. هدف از درمان این مشکل بهبود ظاهر و عملکرد پای کودک قبل از یادگیری راه رفتن است. به این امید که از ناتوانی‌های طولانی مدت جلوگیری شود.
گزینه‌های درمانی پای پرانتزی کودکان عبارتند از:
- روش پونستی
- عمل جراحی
۸. درمان پای پرانتزی در نوجوانان
هرچه سن کمتر باشد تاثیرات روش‌های درمانی روی فرد بیشتر خواهد بود. در سنین نوجوانی از روش‌های درمانی مختلفی چون آتل، بریس، گچ گرفتن پاها و عمل جراحی برای بهبود فرم پاها کمک گرفته می‌شود.
۹. درمان پای پرانتزی در جوانان
جوانی با نوجوانی و بزرگواری چندان تفاوتی ندارد. روش‌های درمانی انجام شده در این سنین هم با مواردی که برای نوجوانی گفته شد و در بزرگسالی هم انجام می‌شود تفاوت زیادی ندارد. در جوانان هم به کمک بریس، آتل و گچ به بهبود شرایط پاهای پرانتزی کمک می‌کنند. در شرایط حادتر هم (مثلا در موارد با اضافه وزن زیاد) عمل جراحی روش درمانی مناسب‌تری خواهد بود.
۱۰. درمان پای پرانتزی در بزرگسالان
به جز استفاده از آتل، بریس یا گچ گرفتن پاها البته زیر نظر یک متخصص، چندین عمل جراحی هم برای درمان پای پرانتزی وجود دارد؛ از جمله استئوتومی و همی اپی فیزیودز. جراحی اول که استئوتومی نام دارد روشی شامل برش و تنظیم مجدد استخوان برای قرار دادن آن در وضعیت طبیعی‌تر است. این نوع جراحی معمولاً برای تغییر شکل و مشاهده نتیجه زودهنگام عمل انتخاب می‌شود.
همچنین روش همی اپی فیزیودز است که تغییر شکل را در طول زمان اصلاح می‌کند. در این روش صفحات یا منگنه‌هایی را در یک طرف صفحه رشد برای متوقف کردن رشد در آن سمت استفاده می‌کنند. در این صورت صفحه رشد استخوان را به سمت راست‌تر هدایت می‌کند در حالی که سمت دیگر در حال ادامه رشد خود است.
۱۱. روش جدید درمان پای پرانتزی
یکی از جدیدترین روش‌های درمان پای پرانتزی در حال حاضر و در سراسر دنیا انجام عمل جراحی استئوتومی است. این عمل تاثیر زیادی در بهبود فرم پاها خواهد داشت.
بهترین سن برای درمان پای پرانتزی
بهترین سن برای درمان پای پرانتزی سنین نوزادی تا ۳ سالگی است. در این سنین استخوان در حال رشد بوده و راحت‌تر می‌توان گزینه‌های درمانی را بررسی کرد.
درمان پای پرانتزی چقدر طول میکشد؟
با توجه به نوع روش درمان انتخابی، بهبودی چیزی بین ۳ تا ۱۲ ماه طول میکشد.
عوارض پای پرانتزی
عدم درمان بیماری بلانت ممکن است منجر به تغییر شکل پیشرونده پاها شود. این وضعیت ممکن است منجر به تفاوت در طول پاها شود که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به ناتوانی هم گردد. بد نیست این نکته را هم بدانید که بیماری پای پرانتزی ممکن است پس از جراحی مجددا عود کند؛ به خصوص در کودکان کم سن‌تر.
راه های پیشگیری از ابتلا به پاهای پرانتزی
هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از ابتلا به بیماری پای پرانتزی وجود ندارد، اما می‌توانید برای تقویت استخوان‌ها و اطمینان از این موضوع اقدامات زیر را انجام دهید:
- رعایت و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل
- تمرینات ورزشی منظم
- مصرف ویتامین D و کلسیم
- متناسب نگه داشتن وزن
تفاوت پای پرانتزی و زانوی پرانتزی
در جدول زیر تفاوت پای پرانتزی و زانوی پرانتزی را مشاهده می‌کنیم:
| پای پرانتزی | زانوی پرانتزی |
|---|---|
| در پای پرانتزی، زانوها به بیرون خم شده و فضای بین مچ پا کاهش می‌یابد. | در زانوی پرانتزی، پا از قسمت زانو خم شده است. |
| احساس درد در بیشتر قسمت‌های پا | احساس درد، تورم، قرمزی و حرارت بالا در ناحیه زانوی پرانتزی |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
داشتن برنامه‌ای جامع و درست برای مقابله با پاهای پرانتزی بسیار مهم است. این برنامه شامل تشخیص زودهنگام، درمان سریع و هماهنگی بین تیم پزشکی برای بهبود شرایط بیماری است. متخصصان باید برای شناسایی عوامل خطر مهم مانند چاقی در تشدید این بیماری آماده باشند. از سوی فرد بیمار و اطرافیان هم مراجعه به موقع به پزشک متخصص برای شروع دوره درمان موضوعی مهم است.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
