به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، ترایپوفوبیا (Trypophobia) یا ترس از سوراخ نوعی فوبیای سوراخ یا حفره است که فرد با دیدن تعداد زیادی سوراخ یا حفره ریز منظم یا نامنظم دچار حس ترس یا انزجار می‌شود. گل آفتابگردان، کندوی زنبورعسل، اسفنج و میوه‌های دانه‌دار می‌توانند باعث ایجاد فوبیای سوراخ شوند. ترایپوفوبیا نوعی اختلال اضطرابی به‌شمار می‌آید؛ بیشتر مبتلایان آن درواقع از سوراخ و حفره نمی‌ترسند. مواجهه درمانی کمک می‌کند که فرد مبتلا بتواند واکنش و حالت تدافعی نسبت به این الگوها را کنترل نماید.
در ادامه این مطلب با ما باشید تا با ترایپوفوبیا، علائم و عوارض و شیوه‌های درمان ترس از سوراخ بیشتر آشنا شوید.
ترایپوفوبیا چیست؟
ترایپوفوبیا نوعی اختلال اضطرابی و از انواع فوبیا است که باعث فوبیای سوراخ می‌شود. فرد مبتلا دچار حالت بیزاری یا دافعه نسبت به اشیایی مانند کندوی زنبور و اسفنج می‌شود که الگوهای تکراری یا خوشه‌هایی از سوراخ و حفره‌های کوچک دارند. درواقع، حس نفرت و انزجار از این شکل‌ها و حفره‌ها بیشتر است تا ترس از سوراخ.
علائم ترایپوفوبیا
فرد مبتلا به فوبیای سوراخ، وقتی به شی یا سطحی با سوراخ‌های زیاد و ریز حفره‌مانند نگاه می‌کند، دچار حس ناراحتی و انزجار می‌شود. هرچند که اصطلاح فوبیا بیشتر در رابطه با اختلال و بیماری‌های ناشی از ترس به کار می‌رود؛ نشانه اصلی ترایپوفوبیا، حس نفرت و انزجار است نه ترس. حتی ممکن است با فکر کردن به چیزی با این ظاهر هم دچار حس ناراحتی، تنفر یا اضطراب شوند. برای مثال حتی با فکر کردن به توت فرنگی هم حالشان بد می‌شود.
از علائم ترایپوفوبیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مورمور شدن، لرز یا حس خزش روی پوست
- حالت تهوع
- تعریق
- ضربان قلب شدید
- سرگیجه یا سبکی سر
- احساس ناراحتی در چشم‌ها ازجمله فشار چشمی، اعوجاج یا توهم
- احساس ناراحتی عمومی
- میل شدید به فرار از آن تصویر یا شی
- حسی شبیه حملات پانیک
- لرزش
ترس از سوراخ های منظم
فرقی نمی‌کند که سوراخ‌ها منظم باشند یا الگوهای نامنظم ریز و درشت؛ در هر صورت، فرد مبتلا از مشاهده و مواجهه با این الگوها احساس ناراحتی و بیزاری می‌کند.
ترس از سوراخ های نامنظم
ترایپوفوبیا نوعی از اختلالات اضطرابی ناشی از ترس از سوراخ‌های نامنظم است که مبتلایان به این بیماری از الگوها، برجستگی‌ها یا سوراخ‌های نامنظم متنفرند. این نفرت با ترس از سوراخ‌های نامنظم همراه است و هرچیزی که دارای حفره‌ها یا منافذ باشد، برای این افراد باعث فوبیای سوراخ می‌شود: از حشرات و پوست مار و مارمولک گرفته تا خزنده‌ها، کف کفش، پنیرهای حفره‌دار و گل آفتاب گردان و حتی منافذ پوست انسان.
علت ترایپوفوبیا
علت اصلی ابتلا به ترایپوفوبیا مشخص نیست و مطالعات زیادی هم در این زمینه انجام نشده است. عواملی مانند کندو زنبور، نایلون‌های حباب‌دار یا تخم میوه‌ها باعث تحریک ترس از سوراخ می‌شوند. برخی الگوهای خاص، برجستگی‌ها، حیواناتی که پوست طرح‌دار دارند یا تصاویر طرح‌دار هم می‌توانند باعث ایجاد واکنش‌های ترایپوفوبیایی شوند.
نظریه‌ای وجود دارد که مغز انسان به‌شکل خطرناکی، این خوشه‌های حفره‌ای را پردازش می‌کند. برای مثال، از نظر مغز، شکل حفره‌های ریز می‌تواند شبیه پوست مار سمی یا چشم رتیل باشد. یا اینکه حفره‌ها، فرد را یاد بیماری پوستی یا جوش پوستی بیندازند. تئوری دیگری که دانشمندان برای علت ترایپوفوبیا مطرح می‌کنند، این است که مغز، انرژی و اکسیژن بیشتری برای پردازش الگوهای حفره‌دار مصرف می‌کند، به‌همین دلیل باعث تحریک حس اضطراب و پریشانی در فرد خواهد شد. به‌علاوه اینکه، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) هم می‌تواند علت ایجاد فوبیای سوراخ باشد.
بیماری پوستی ترایپوفوبیا
در سال ۲۰۱۶ تصاویری در فضای مجازی منتشر شدند که اعضای مختلف بدن انسان را به‌شکل سوراخ نشان می‌دادند. تصاویری که ادعا می‌کردند در اثر گزش با نیش حشره قاتلی به‌نام حشره ترایپوفوبیا دچار این عارضه شدند. اما بیماری پوستی ترایپوفوبیا واقعیت ندارد و آن تصاویر صرفا با نرم‌افزارهای ویرایش تصویر درست شده بودند. ترس از سوراخ، نوعی اختلال ذهنی است و باعث ایجاد بیماری پوستی نمی‌شود.
حشره ترایپوفوبیا
براساس همان شایعه‌ای که در فضای مجازی درباره حشره ترایپوفوبیا مطرح شده بود، دست زدن به این حشره بدون دستکش باعث سوراخ شدن پوست دست می‌شود. هر چند که حشره ترایپوفوبیا در واقعیت وجود دارد و نوعی حشره آبی غول پیکر است و در آفریقای جنوبی، آمریکای شمالی و هند زندگی می‌کند؛ اما ایجاد عارضه پوستی ترایپوفوبیا وجود خارجی ندارد و هیچ ارتباطی هم بین حشره ترایپوفوبیا و فوبیای سوراخ دیده نمی‌شود.
تشخیص بیماری ترایپوفوبیا
از آنجایی که ترایپوفوبیا به‌عنوان اختلال تلقی نمی‌شود، معیار مشخصی هم برای تشخیص این بیماری در دسترس نیست. اصلی‌ترین راه برای تشخیص ترایپوفوبیا، مراجعه به روانپزشک یا روانشناس است. البته، تست ترایپوفوبیا آنلاین هم روشی برای تشخیص این حفره هراسی است که مشخص می‌کند به این عارضه دچار هستید یا خیر.
درمان ترایپوفوبیا
همانند سایر فوبیاها، بهترین راه برای درمان ترایپوفوبیا، مواجهه درمانی (شکلی از درمان رفتار شناختی) است که فرد به‌طور تدریجی در معرض محرک‌های ترس از سوراخ قرار می‌گیرد تا بتواند احساساتش را کنترل و مدیریت کند.
درحال حاضر هیچ درمانی برای فوبیای سوراخ وجود ندارد و صرفا باید راهی برای کنترل و مدیریت علائم پیدا کرد. در صورتی که اضطراب ناشی از فوبیای حفره باعث اختلال در زندگی روزمره شد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
متن انگلیسی:
With exposure therapy or other mental health treatment, you can gain control of your trypophobia triggers
ترجمه متن:
با مواجهه درمانی یا سایر روش‌های درمان سلامت روان، می‌توانید کنترل محرک‌های تریپوفوبیا را به دست آورید
درمان ترایپوفوبیا چقدر طول میکشد؟
این عارضه درمانی ندارد و صرفا بیمار باید نشانه‌ها و محرک‌های عامل اختلال در زندگی عادی را شناخته و مدیریت کند. طول مدت درمان فوبیای سوراخ هم بسته به وضعیت و شرایط فرد و واکنشش به مواجهه درمانی، متفاوت خواهد بود.
عوارض ترایپوفوبیا
از عوارض ترایپوفوبیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| عوارض | توضیحات |
|---|---|
| حس نفرت و انزجار یا ترس | واکنش‌های شدید احساسی نسبت به شکل‌هایی با حفره و سوراخ‌های ریز زیاد |
| افسردگی | کاهش سطح انرژی و علاقه، احساس غم و ناامیدی مداوم |
| اختلال در خواب یا بی‌خوابی | دشواری در به خواب رفتن یا بیدار شدن زودهنگام به طور مکرر |
| اختلال در روال معمول زندگی | مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره و حفظ تمرکز |
| تشدید استرس و تحریک‌پذیری | بالا رفتن سطح استرس به طور کلی و واکنش‌های تند به محرک‌ها |
| وحشت زدگی | حملات وحشت شدید و ناگهانی که می‌تواند به سرعت افزایش یابد. |
عوارض ترایپوفوبیا مردان
ترس از سوراخ در زنان بیشتر از مردان شایع است، اما عوارض آن در هر دو جنسیت تقریبا یکی هستند. از عوارض ترایپوفوبیا مردان می‌توان به حس نفرت، تعریق، تنگی نفس، تهوع، اضطراب یا خشکی دهان اشاره کرد.
عوارض ترایپوفوبیا زنان
شواهد علمی نشان می‌دهند که ترس از سوراخ در زنان شیوع، شدت و ماندگاری بیشتری دارد. در مواردی که بیماری شدت پیدا می‌کند، روی توانایی کار کردن فرد و حتی تحصیل و حضور در اجتماع هم تاثیر می‌گذارد.
از عوارض ترایپوفوبیا زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افسردگی
- استرس شدید
- تحریک پذیری
عوارض ترایپوفوبیا شدید
از عوارض ترایپوفوبیا شدید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلال در روال عادی زندگی و کار
- ترس شدید
- حالت تهوع
- خارش شدید
- لرزش
- حملات هراسی
- انزجار
پیشگیری از فوبیای سوراخ
درحال حاضر، هیچ راهی برای پیشگیری از ترایپوفوبیا وجود ندارد. با انجام تکنیک‌های ریلکسیشن یا روش‌های مدیتیشن می‌توان میزان واکنش و تحریک پذیری فرد را کاهش داد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
به نفرت یا ترس از شکل‌های حفره‌دار، ترایپوفوبیا می‌گویند. دیدن خوشه‌های حفره‌ای شکل در غذاها، گل‌ها یا اشیای روزمره مانند اسفنج‌ها باعث تحریک و ایجاد حس انزجار در فرد می‌شود. ترس از سوراخ به‌عنوان یک مشکل اضطرابی شناخته شده که روی کیفیت زندگی فرد تاثیر می‌گذارد.
اگر علائم این عارضه را دارید، از در میان گذاشتن مشکل خود با پزشک احساس خجالت نکنید. می‌توانید با کمک تست ترایپوفوبیا آنلاین، متوجه شوید که این عارضه در شما هست یا خیر. در صورت نیاز از پزشک بخواهید که شما را به دکتر روانشناس یا روانپزشک معرفی کند تا بتوانید راهکارهایی برای مدیریت و کنترل محرک‌ها بیدا کنید.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
