به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، تاندون آشیل قوی‌ترین و بلندترین تاندون بدن است که در صورت التهاب یا پارگی باعث اختلال عملکردی در ساق پا می‌شود. این تاندون اهمیت بسیار زیادی در راه رفتن برای انجام فعالیت روزمره دارد. افراد زیادی به خصوص میانسالان با انجام فعالیت بدنی تفریحی دچار آسیب‌دیدگی در تاندون آشیل می‌شوند. درواقع پارگی تاندون آشیل پا را باید شایع‌ترین نوع آسیب‌دیدگی مرتبط با آشیل بدن دانست. این عارضه اغلب به صورت آسیب به بافت تاندون آشیل بروز پیدا می‌کند و در صورت آسیب‌های بیشتر به التهاب یا پارگی منجر می‌شود.
اگر شما هم در ساق پای خود احساس درد و گرفتگی مداوم دارید، در این مقاله همراه ما باشید تا بیشتر درباره تاندون آشیل پا و آسیب‌های مرتبط با آن صحبت کنیم.
تاندون آشیل چیست؟
تاندون آشیل به انگلیسی Achilles tendon نامیده می‌شود. این تاندون یک طناب فیبری قوی است که ماهیچه‌ها را در پشت ساق پا به استخوان پاشنه با اسم کالکانئوس (Calkayneeus) متصل می‌کند. به طور کلی بدون دارای ۲ تاندون آشیل است که در هر پا قرار دارند.
این تاندون قوی‌ترین و بلندترین تاندون بدن است که طول آن اغلب به طور متوسط حدود ۱۵ سانتی‌متر است اما در برخی افراد به ۲۶ سانتی‌متر هم می‌رسد. تاندون آشیل می‌تواند چیزی حدود چهار برابر وزن انسان را تحمل کند، اما برخی افراد به دلیل فشار وارده بر این تاندون آسیب‌های مختلفی مثل التهاب یا پارگی را تجربه می‌کنند.
تاندون آشیل چه می‌کند؟
این تاندون در بلند شدن پاشنه پا از روی زمین نقش مهمی دارد و در شرایط زیر به کمک شما می‌آید:
- بالا رفتن از پله
- پریدن از روی بلندی
- راه رفتن
- روی نوک پا ایستادن
- دویدن
تاندون آشیل کجاست و از چه بخش‌هایی تشکیل شده؟
محل قرار گرفتن این تاندون از وسط ساق پا شروع می‌شود و تا پاشنه پا امتداد می‌یابد. درواقع این ماهیچه‌های ساق پا، عضلات گاستروکنمیوس (عضله موثر در خم شدن زانو و مچ) پشت ساق پای شما را به پاشنه پا متصل می‌کنند.
تاندون‌آشیل از فیبرهای کلاژن قوی ساخته می‌شود و اطراف آن مانند سایر تاندون‌های بدن از سلول‌های پارانتون احاطه شده است. لایه پارانتون مسئولیت تامین جریان خون تاندون را برعهده دارد و به روان حرکت کردن آن کمک می‌کند.
در جدول زیر قسمت‌های مختلف تاندون آشیل را معرفی کرده‌ایم:
| تاندون بدون درج پا | بالاتر از ساق پا |
| تاندون میانی پا | باریک‌ترین بخش مچ پا یا قوزک |
| تاندون پیش درج پا | بالای پاشنه پا |
| تاندون درج شده پا | نقطه چسبنده آشیل به استخوان |
چه شرایط و اختلالاتی تاندون آشیل پا را تحت تاثیر قرار می‌دهند؟
به مجموعه مشکلات و ناراحتی‌هایی که برای تاندون آشیل پیش می‌آید، تاندونیت یا تاندینوپاتی آشیل می‌گویند. این مشکلات اغلب شامل احساس درد در پشت پاشنه یا پشت مچ پا هنگام دویدن یا راه رفتن هستند.
اختلالاتی که این مشکلات را ایجاد می‌کنند، شامل موارد زیر می‌شوند:
التهاب تاندون آشیل
زمانی که این تاندون در معرض فشار شدید و مداوم قرار بگیرد، دچار التهاب می‌شود. التهاب در ناحیه بورس پشت پا بروز پیدا می‌کند، از همین‌رو به این عارضه بورسیت آشیل اقدامی پا هم می‌گویند. مواردی مانند راه رفتن با کفش پاشنه بلند، به شدت دویدن یا پریدن از ارتفاع خیلی بلند بدون آمادگی جسمانی می‌تواند باعث بروز این عارضه شود.
علائم التهاب تاندون آشیل عبارت‌اند از:
- درد خفیف در پشت ساق پا یا بالای پاشنه
- احساس درد شدیدتر پس از دویدن طولانی‌مدت یا بالا رفتن از پله با سرعت زیاد
- احساس حساسیت و سفتی هنگام صبح و برطرف شدن آن پس از کمی فعالیت
پارگی تاندون آشیل
زمانی که طناب فیبری متصل‌کننده عضلات پشت ساق پا به پاشنه دچار کشیدگی بیش از حد شود، احتمال پارگی آن وجود دارد. این پارگی می‌تواند به صورت کامل یا جزئی باشد. عواملی مانند دویدن در سربالایی، پریدن یا تغییر سریع سرعت و جهت می‌توانند باعث ایجاد پارگی آشیل شوند. در صورت بروز این عارضه شما صدای ترکیدن در پشت ساق پای خود احساس می‌کنید که با درد ناگهانی و شدید همراه خواهد بود. این وضعیت در اغلب موارد مانع از راه رفتن شما می‌شود.
دیگر علائم شایع پارگی تاندون آشیل عبارت‌اند از:
- درد و تورم در نزدیکی پاشنه پا
- عدم توانایی خم کردن پا به سمت پایین
- عدم توانایی فشار آوردن بر روی پای آسیب‌دیده هنگام راه رفتن
- ناتوانی در ایستادن بر روی انگشتان پای آسیب‌دیده
کوتاهی تاندون آشیل
این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که تاندون‌آشیل طول مناسبی نسبت به عضله ساق پا و استخوان پاشنه ندارد. در این حالت تاندون پا از حد طبیعی خود کوتاه‌تر است و باعث می‌شود پا مقداری آویزان بماند. افزاد مبتلا به این عارضه باید برای حرکت دادن ساق پای خود به سمت بالا و خم کردن آن به سمت عقب تلاش بیشتری کنند. کوتاهی تاندون آشیل مانع از انتقال صحیح نیروی فشاری موقع راه رفتن و دویدن می‌شود، در نتیجه فرد نمی‌تواند به درستی راه برود و اغلب این کار راه روی پنجه پا انجام می‌دهد.
علائم شایع کوتاهی تاندون آشیل پا عبارت‌اند از:
- احساس درد در پا
- لرزش مداوم پا
- ایجاد مداوم میخچه در کف پا
درمان تاندون آشیل
برای درمان ابتدا باید نوع آسیب ایجاد شده مشخص شود.
به طور کلی راهکارهای درمانی شامل موارد زیر هستند:
درمان خانگی
آسیب‌های جزئی تاندون آشیل اغلب خودبه‌خود بهبود می‌یابند.
برای سرعت بخشیدن به این فرآیند می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- به پای آسیب‌دیده استراحت دهید.
- برای راه رفتن از عصا کمک بگیرید.
- در صورت شدت درد هر ۲۰ دقیقه روی ناحیه آسیب‌دیده کمپرس سرد بگذارید.
- هنگام نشستن یا دراز کشیدن پای خود را روی یک بالش قرار دهید.
- برای کاهش درد و تورم می‌توانید مسکن‌های ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن مصرف کنید.
- با مشورت پزشک فعالیت بدنی سبک مانند شنا انجام دهید.
درمان جراحی
اگر بخواهیم برای بهبودی پارگی تاندون آشیل مقایسه ای بین درمان جراحی و غیر جراحی داشته باشیم، میتوان گفت بهترین روش برای درمان قطعی جراحی است. زمانی که آشیل شما کاملا پاره شده باشد، پزشک در کمتر از چهار هفته پس از آسیب‌دیدگی جراحی انجام می‌دهد.
در این میان هر چقدر شما جوان‌تر و فعال‌تر باشید احتمال موفقیت جراحی بیشتر خواهد بود. روش جراحی بدین شکل است که برش کوچکی در پشت مچ پا توسط جراح ایجاد می‌شود تا آشیل دچار پارگی را مجدد به همدیگر بدوزند. زمانی که فرد دچار پارگی آشیل، بسیار مسن است یا آسیب‌دیدگی این تاندون جزئی است، پزشک می‌تواند روش درمان غیر جراحی را انتخاب کند.
درمان غیر جراحی
زمانی که آسیب‌دیدگی تاندون آشیل جزئی باشد، پزشک روش غیر جراحی را توصیه می‌کند. با این روش‌ها مسیر طولانی برای بهبودی کامل خواهید داشت و در برخی موارد بیشتر در معرض آسیب مجدد تاندون قرار می‌گیرید.
با این حال برخی افراد که قادر به انجام جراحی نیستند، می‌توانند از روش‌های زیر استفاده کنند:
- فیزیوتراپی
- شوک درمانی
- گچ گرفتن مچ یا ساق پا
- استفاده از کاپ پاشنه پا
افراد در شرایط زیر باید از روش غیر جراحی برای درمان آسیب آشیل پا استفاده کنند:
- دیابت
- مصرف مداوم سیگار و قلیان
- مرصف کورتون
- کم تحرکی مفرط
درمان طب سنتی
برای درمان تاندون آشیل با طب سنتی می‌توانید از مواد طبیعی زیر استفاده کنید:
- ریشه زنجبیل
- روغن زیتون
- روغن کرچک
- زردچوبه
- رزماری
- میخک
- اکالیپتوس
ماساژ ناحیه آسیب‌دیده پا با این مواد طبیعی به درمان و کنترل درد ناشی از پارگی یا کشیدگی تاندون آشیل کمک می‌کند.
مراقبت‌های بعد از عمل تاندون آشیل چگونه است؟
جراحی تاندون آشیل به معنی اتصال ۲ طرف انتهای تاندون پاره شده است. بنابراین در هفته‌های اول، احساس خشکی، تورم یا بی‌حسی در محل آسیب‌دیده طبیعی خواهد بود. همچنین برخی افراد در اطراف ساق و مچ پا دچار کبودی و ورم شدید می‌شوند که میتوان با آن را با کمپرس سرد کنترل کرد.
با گذشت زمان و استراحت کافی، تاندون آسیب‌دیده قوی‌تر می‌شود. با این حال لازم است ۶ تا ۱۲ هفته پس از جراحی زیر نظر پزشک متخصص ارتوپدی پوتین یا محافظ پا داشته باشید. این محافظ برای عدم حرکت شدید پا و به سمت پایین نگه داشتن آن تجویز می‌شود.
اغلب افراد پس از گذشت یک هفته از جراحی برای بازتوانی ساق و مچ پا به تمرینات کششی زیر نظر فیزیوتراپیست نیاز پیدا می‌کنند. معمولا برای بازگشت به فعالیت ورزشی باید چهار تا ۶ ماه از عمل گذشته باشد.
درمان کوتاهی تاندون آشیل در کودکان و بزرگسالان
اگر متخصص ارتوپد با بررسی نحوه راه رفتن، دویدن و پریدن کودکان، ضعف عضلات ساق پای آن‌ها را ناشی از کوتاهی تاندون تشخیص دهد، از روش‌های زیر برای درمان استفاده می‌کند:
- پوشیدن کفش طبی
- تزریق بوتاکس
- گچ گرفتن پا
- تکنیک‌های کاردرمانی
معمولا روش جراحی برای ترمیم کوتاهی تاندون پای کودکان استفاده نمی‌شود، مگر این‌که فرزند شما پس از انجام تکنیک‌های غیر جراحی همچنان نتواند مچ پای خود را بچرخاند. در اغلب موارد از روش جراحی برای درمان کوتاهی تاندون آشیل در بزرگسالان استفاده می‌کنند. زمانی که این عارضه در کودکی درمان نشود، می‌تواند در بزرگسالی با مشکلات جدی یا اختلالات دردناک همراه باشد.
چگونه میتوان از آسیب‌دیدگی تاندون آشیل پیشگیری کرد؟
توجه به اقدامات زیر برای پیشگیری از این عارضه مهم هستند:
- تمرینات تقویت‌کننده عضلات پشت ساق پا انجام دهید.
- تمرینات ورزشی متنوع با شدت فشار کم و زیاد بر روی ساق پا انجام دهید.
- از دویدن روی سطح سفت یا لغزنده اجتناب کنید.
- برای راه رفتن، دویدن و پریدن کفش‌هایی با پاشنه نرم و مناسب بپوشید.
- شدت فعالیت ورزشی خود را در طول هفته به آرامی افزایش دهید.
راهنمای مراجعه به پزشک
تاندون آشیل قوی‌ترین تاندون متصل‌کننده عضلات ساق پا به استخوان پاشنه است. با این حال افراد زیادی دچار آسیب‌های مختلفی در این ماهیچه می‌شوند و درد شدیدی تجربه می‌کنند، به نحوی که انجام فعالیت روزمره برایشان دچار خواهد شد. در چنین وضعیتی شما باید برای بررسی دقیق و مشخص شدن علت این عارضه به متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
