عمل سرکلاژ چیست؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، عمل سرکلاژ سرویکس، راهی برای بسته نگه داشتن دهانه رحم در دوران بارداری است که از زایمان زودرس ناشی از ضعیف بودن دهانه رحم جلوگیری می‌کند. در صورتی که سرویکس ضعیف شود، پزشک احتمالا عمل سرکلاژ را تجویز می‌کند تا جنین داخل رحم تا زمان زایمان سالم بماند.

در ادامه این مطلب با ما باشید تا با عمل سرکلاژ، انواع و کاربردهای سرکلاژ در بارداری بیشتر آشنا شوید. 

‏عمل سرکلاژ چیست؟

عمل سرکلاژ، روشی برای بسته نگه داشتن سرویکس در دوران بارداری است تا از زایمان زودرس جلوگیری کند. در زنان بارداری که دهانه رحم ضعیف و شل دارند، پزشک متخصص زنان این عمل را تجویز می‌کند و جنین تا رسیدن به زمان زایمان حفظ می‌شود. برای این هدف، پزشک یک یا چند بخیه در دهانه سرویکس می‌زند تا در طول بارداری بسته بماند. سرویکس درواقع قسمت تحتانی یا دهانه رحم است. رحم همانند کیسه یا کیف است و عمل سرکلاژ هم شبیه بندهایی است که در کیف را بسته نگه می‌دارند.

‏سرکلاژ یعنی چی؟

سرکلاژ (cervical cerclage) یک روش جراحی برای زنان با مشکلاتی مانند ناپایداری گردن رحم یا موارد مشابه است که به منظور کاهش احتمال سقط انجام می‌شود. در این روش که معمولا بین هفته‌های ۱۴ تا ۱۸ بارداری انجام می‌گیرد، دهانه رحم با استفاده از بخیه‌ها بسته می‌شود. البته در شرایط اضطراری ممکن است در هفته ۲۵ یا حتی بعد از آن نیز سرکلاژ انجام شود.

‏انواع عمل سرکلاژ

انواع عمل سرکلاژ عبارتند از:

‏کاربردهای عمل سرکلاژ

برخی از کاربردهای عمل سرکلاژ عبارتند از:

• پیشگیری و کاهش احتمال زایمان زودرس: در صورت بروز نشانه های زایمان زودرس باید به پزشک مراجعه کنید.
• تقویت گردن رحم و جلوگیری از باز شدن زودرس آن در زنانی که سرویکس ضعیف دارند.
• روش پیشگیری در زنانی که سابقه سقط مکرر دارند. ابتدا باید دلایل سقط مکرر بررسی شود.
• برای پیشگیری در زنانی که از ناهنجاری‌های ساختاری گردن رحم رنج می‌برند.

‏سرکلاژ در بارداری

سرکلاژ سرویکس، روش بستن موقت دهانه رحم با بخیه در دوران بارداری است که در سه‌ماهه دوم بارداری با هدف پیشگیری از زایمان زودرس انجام می‌شود. در زنان باردار، گردن رحم به عنوان مجرای ورود به رحم و شکاف بین رحم و مهبل عمل می‌کند.

در برخی موارد، این گردن رحم ضعیف می‌شود و قادر به نگه داشتن جنین درون رحم تا موعد زایمان نیست. در چنین شرایطی، سرکلاژ در بارداری انجام می‌شود. نوع و زمان انجام سرکلاژ در بارداری، به عواملی مانند سابقه بارداری قبلی، سابقه زایمان زودرس، ساختار گردن رحم و نظر پزشک معالج بستگی دارد.

‏عمل سرکلاژ برای چه کسانی مناسب است؟

طبیعی است که این عمل را نمی‌توان برای همه افراد تجویز کرد و به همین دلیل نیز فقط در صورتی که شرایط خاصی داشته باشید نیاز به انجام عمل سرکلاژ دارید.

متن انگلیسی:

An ultrasound-indicated cerclage may be considered for women who have a history of spontaneous loss or preterm birth at less than ۳۴ weeks gestation if the cervical length in a current singleton pregnancy is noted to be less than ۲۵ mm before ۲۴ weeks of gestation

ترجمه متن:
اگر طول دهانه رحم در حاملگی تک قلو فعلی، قبل از هفته ۲۴ بارداری، کمتر از ۲۵ میلی‌متر باشد، ممکن است برای زنانی که سابقه سقط خود به خود یا زایمان زودرس در کمتر از ۳۴ هفته حاملگی دارند، سرکلاژ با سونوگرافی در نظر گرفته شود

 

ncbi.nlm.nih

‏عمل سرکلاژ برای چه کسانی مناسب نیست؟

اگر طول سرویکس قبل از هفته ۲۴ بارداری کمتر یا مساوی ۲۵ میلی‌متر باشد و بیمار هم سابقه زایمان زودرس تک قلویی نداشته باشد، نیازی به انجام سرکلاژ نیست. حتی اگر دهانه رحم خیلی زودتر از موعد شروع به گشاد شدن کند، اگر بیمار شرایط زیر را داشته باشد، گزینه مناسبی برای سرکلاژ نخواهد بود:

• زایمان زودرس
• خونریزی واژینال
• عفونت در رحم

‏طول سرویکس برای سرکلاژ

اگر طول سرویکس بیشتر از ۳۵ میلیمتر باشد، به عنوان یک وضعیت طبیعی در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که طول دهانه رحم، کمتر از ۳۰ میلیمتر باشد، متخصص زنان به عمل سرکلاژ فکر می‌کند. 

‏مزایای عمل سرکلاژ

از مزایای عمل سرکلاژ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پیشگیری از سقط ناخواسته جنین
• جلوگیری از زایمان زودرس ناشی از گردن رحم ضعیف
• تولد نوزاد سالم
• ماندن جنین در رحم مادر در زمان نرمال

‏روش انجام عمل سرکلاژ (عمل سرکلاژ چگونه انجام میشود؟)

عمل بخیه زدن دهانه رحم با استفاده از یکی از روش‌های مک دونالد، شیرودکار یا شکمی انجام می‌شود. بسته به شرایط بیمار، پس از بررسی وضعیت سلامتی مادر و نوزاد، یکی از روش‌های بی‌حسی موضعی، نخاعی یا در موارد خاص اپیدورال برای بی‌حس کردن بیمار انتخاب می‌شوند.

در برخی موارد، دهانه رحم نیز با استفاده از مواد بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌شود؛ در مادرانی که مشکلات خاص دارند، استفاده از بیهوشی نیز ممکن است.

پس از آماده سازی بیمار، پزشک یک اسپکولوم را داخل واژن قرار می‌دهد تا آن را باز نگه دارد و سپس با استفاده از یکی از روش‌های مک دونالد یا شیرودکار، به انجام جراحی می‌پردازد. روش انجام این دو نوع جراحی از یکدیگر متفاوت است، اما نتایج آن‌ها یکسان است.

در صورتی که استفاده از روش‌های فوق امکان‌پذیر نباشد یا با شکست مواجه شود، پزشک متخصص زنان با ایجاد برش روی شکم بیمار، دهانه رحم را به بخش‌های بالایی اتصال می‌دهد. در این روش، به دلیل بسته شدن کامل دهانه رحم، زایمان حتما به صورت سزارین انجام می‌شود.

‏سرکلاژ تا چند هفتگی انجام میشود؟

عمل سرکلاژ در هفته‌های ۱۲ تا ۱۴ بارداری، یعنی قبل از هفته ۱۵ بارداری، انجام می‌شود و پس از آن تا هفته ۳۷ بارداری، سرکلاژ حفظ می‌شود. در پایان هفته ۳۷ یا ۳۸ بارداری، سرکلاژ باز می‌شود.

‏عمل سرکلاژ چند ساعت طول میکشد؟

این عمل، معمولا بسیار کوتاه مدت است و زمان زیادی از شما نخواهد گرفت. معمولا این جراحی حدود یک ساعت طول می‌کشد.

متن انگلیسی:

The procedure will take less than an hour. You may go home the same day. This procedure can help some high-risk pregnancies last longer. But it also has risks

ترجمه متن:
این روش کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. ممکن است در همان روز به خانه بروید. عمل سرکلاژ می‌تواند به برخی از بارداری‌های پرخطر کمک کند تا طولانی‌تر شوند؛ اما خطراتی نیز دارد

cham

‏آمادگی برای انجام جراحی سرکلاژ

ابتدا، به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و اطلاعات دقیقی درباره فرایند سرکلاژ، مزایا و معایب آن، و مراحل پس از عمل کسب کنید. پزشک بعد از معاینه و بررسی سوابق بیمار، آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون، سونوگرافی و سایر تست‌های تشخیصی جهت ارزیابی سلامت مادر تجویز می‌کند. 

به‌منظور آمادگی برای انجام عمل سرکلاژ حتما از اطلاعات دقیقی درباره عوارض و ریسک‌های احتمالی این روش مانند عفونت، خونریزی، پیش‌زایمان زودرس و تحرک سرویکس پس از عمل کسب کنید. رژیم غذایی، روش‌های مقابله با استرس، استراحت و محدودیت فعالیت‌های جسمی از دیگر مراحل آمادگی برای دوختن دهانه رحم هستند.

‏مراقبت های لازم بعد از انجام عمل سرکلاژ

بعد از عمل سرکلاژ، استراحت و آرامش کامل بسیار مهم است. دستورات پزشک درباره استراحت مطلق، عدم فعالیت سنگین، و پرهیز از راه رفتن طولانی را جدی بگیرید. در صورتی که پزشک داروهای ضدالتهاب و آنتی بیوتیک تجویز کرده باشد، حتما به موقع و دقیق مصرف کنید.

در صورتی که علائم غیرمعمولی مانند خونریزی شدید، درد شدید در ناحیه سرویکس، تب، تغییر رنگ ادرار دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. از دیگر دستورات مراقبتی لازم بعد از انجام عمل سرکلاژ سرویکس می‌توان به پرهیز از رابطه جنسی، رعایت بهداشت ناحیه تناسلی و عدم فشار به آن ناحیه اشاره کرد.

‏بعد از سرکلاژ چقدر استراحت کنیم؟

بعد از سرکلاژ نیاز به استراحت مطلق است تا بخیه‌ها فرصت کافی برای بهبود و التیام درست را داشته باشند. معمولا پزشک یک هفته تا ۱۰ روز استراحت می‌دهد و بیمار در طول این مدت باید از انجام فعالیت‌های جسمی شدید پرهیز کند.

‏نحوه خوابیدن بعد از سرکلاژ

نحوه خوابیدن بعد از سرکلاژ از آن نظر مهم است که باید پوزیشنی انتخاب شود که کمترین فشار به آن ناحیه بیاید. بهترین حالت خوابیدن بعد از سرکلاژ دهانه رحم، خوابیدن به پهلوی چپ در چند روز اول است.

‏تحریک شدن بعد از سرکلاژ (ارضا شدن بعد از سرکلاژ)

تحریک شدن و ارضا بعد از سرکلاژ باعث ایجاد فشار و تنش زیاد روی منطقه سرویکس می‌شود. بهتر است تا پایان بهبودی از رابطه جنسی همراه با دخول و ارضا شدن تا هفته ۳۷ بارداری پرهیز کنید. تحریک و تنش بیشتر در ناحیه سرویکس منجر به مشکلاتی مانند خونریزی، عفونت یا به تاخیر انداختن دوره بهبودی می‌شود.

‏عوارض و خطرات جراحی سرکلاژ

طی ۲۴ ساعت اول بعد از عمل ممکن است بیمار با عوارضی مانند پارگی دهانه رحم، خونریزی، آسیب یا تروما سرویکس، پاره شدن کیسه آب و زایمان زودرس، تب و عفونت شدید مادر مواجه شود.

از دیگر عوارض این عمل عبارتند از:

• عفونت
• تورم، درد، گرمی و قرمزی در ناحیه سرویکس
• خونریزی شدید و طولانی مدت
• افزایش فشار در ناحیه سرویکس و افزایش خطر نارسایی رحمی

‏احتمال سقط بعد از سرکلاژ

فرقی نمی‌کند که متخصص زنان از کدام نوع عمل سرکلاژ استفاده کند، در هر صورت خطراتی برای بارداری وجود دارد. دستکاری سرویکس می‌تواند باعث انقباضات رحمی، خونریزی یا عفونت شود که نتیجه آن سقط جنین ناخواسته یا زایمان زودرس خواهد بود. 

‏علائم باز شدن بخیه سرکلاژ (علائم باز شدن نخ سرکلاژ)

علائم باز شدن بخیه سرکلاژ شامل موارد زیر می‌شوند:

• خونریزی بیش از حد همراه درد یا تغییر در رنگ و بوی خون
• درد مزمن در ناحیه سرویکس که به مرور زمان شدت می‌گیرد.
• تغییر در ترکیبات واژنی و افزایش رطوبت، ترشحات واژنی غیرمعمول، بوی ناگوار یا تغییر در رنگ ترشحات واژن
• احساس فشار و تنش بیشتر در ناحیه سرویکس مانند دشواری در نشستن، راه رفتن یا حین تحرک
• درد پایین شکم و پاره شدن کیسه آب

خونریزی بعد از کشیدن بخیه سرکلاژ

خونریزی بعد از کشیدن بخیه سرکلاژ بنا به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد:

• آسیب دیدگی بافت دهانه رحم در اثر تحریک یا ضربه
• عفونت در ناحیه سرویکس
• ضعف رحمی و عدم نگهداری جنین

لکه بینی بعد از سرکلاژ

احساس فشار و گرفتگی یا لکه بینی بعد از سرکلاژ تا چند روز اول کاملا طبیعی است و بعد از چند روز برطرف می‌شود. کمی درد همراه لکه بینی خواهد بود که شدت آن نباید از درد پریودی بیشتر باشد. در صورتی که لکه بینی بعد از سرکلاژ ادامه‌دار شود حتما به پزشک مراجعه کنید. خون ریزی در دوران بارداری ممکن است نشانه خطر باشد.

‏ترشحات خطرناک بعد از سرکلاژ

ترشحات آبکی و شفاف بعد از سرکلاژ طبیعی است اما ترشحات شدید همراه با تب و بوی نامطلوب نشانه عفونت است و می‌تواند خطرناک باشد.

‏درد زیر دل و واژن بعد از سرکلاژ

درد زیر دل و واژن پس از سرکلاژ ممکن است به علت عوامل مختلفی رخ دهد. برخی از دلایل احتمالی این درد عبارتند از:

• التهاب و عفونت
• تنش عضلانی و فشار به واژن
• تحریک عصبی
• ضعف رحم

‏احساس فشار در واژن بعد از سرکلاژ

احساس فشار در واژن پس از سرکلاژ شایع است و بنا به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود:

• تنگی عضلات واژنی باعث احساس فشار در ناحیه واژن می‌شود.
• وجود بخیه سرکلاژ
• تغییرات عروقی در ناحیه سرویکس و واژن
• التهاب یا عفونت در ناحیه سرویکس و واژن

‏کمر درد بعد از سرکلاژ

تنش عضلانی و فشار به عضلات کمر، تغییرات وضعیتی و جسمی، عفونت و مشکلات ریه‌ای در اثر فشار به ناحیه شکم و کمر می‌توانند از علل احتمالی ایجاد کمردرد بعد از سرکلاژ دهانه رحم هستند.

‏قیمت عمل سرکلاژ

قیمت عمل سرکلاژ به عوامل مختلفی از جمله موقعیت جغرافیایی مرکزی که عمل در آن انجام می‌شود، تجهیزات آنجا و تخصص و مهارت پزشک بستگی دارد. جهت اطلاع از قیمت عمل سرکلاژ می‌توانید با کلینیک یا مرکز موردنظر تماس بگیرید.

‏نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

عمل سرکلاژ یک روش جراحی است که برای جلوگیری از زایمان زودرس و سقط جنین در دوران بارداری انجام می‌شود. دهانه رحم را بخیه می‌زنند. در این عمل، پزشک متخصص زنان، اطراف گردن رحم را بخیه می‌زند تا قوت و استحکام رحم را افزایش دهد و جلوی باز شدن زودرس رحم و زایمان زودرس را بگیرد.

عمل سرکلاژ برای زنانی تجویز می‌شود که سابقه سقط مکرر دارند و از ضعف رحم رنج می‌برند. این روش به طور معمول در ماه‌های اول بارداری و بسته به شرایط، قبل یا بعد از هفته بیستم بارداری انجام می‌شود. بهتر است قبل از تصمیم‌گیری در مورد انجام عمل سرکلاژ، با متخصص زنان زایمان خوب مشورت کنید و مزایا و معایب آن را به طور دقیق بررسی نمایید. پزشک بر اساس سابقه بارداری و شرایط بیمار، بهترین نوع سرکلاژ سرویکس را انتخاب می‌کند.

تسریر مراقب سلامتی شماست!