به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، گیاه اسپند که در طب سنتی ایرانی برای موارد زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از یک گیاه علفی به دست می‌آید. نام علمی اسپند Peganum harmala است. با این حال اسپند به انگلیسی با اسم‌هایی مانند Harmal، Syrian Rue و African Rue نیز شناخته می‌شود. در زبان آلمانی نیز اسپند را با نام Pekannuss می‌شناسند.
این گیاه بومی مناطق آسیایی است و در بخش‌هایی از آمریکا و آفریقا هم رشد می‌کند. مطالعات مختلفی در خصوص فواید اسپند و کاربردهای درمانی و دارویی آن انجام شده، اما هنوز به مطالعات بیشتری در این خصوص نیاز است. برای اطمینان از بی‌خطر بودن اسپند می‌توانید با متخصص طب سنتی مشورت کنید.
اسپند چیست؟
اسپند به‌عنوان یک گیاه علفی چند ساله از خانواده Nitralidae که معمولاً به‌صورت زیرزمینی در خاک‌های شور بیابان‌های معتدل و مناطق مدیترانه‌ای رشد می‌کند. دانه‌های اسپند حاوی بتاکربولین‌هایی مانند هارمالین، هارمین و ترکیباتی مشابه است.
این گیاه از دیرباز در ایران شناخته شده بوده و به طور گسترده در آسیای مرکزی، آمریکای شمالی و خاورمیانه به عنوان یک گیاه دارویی مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی‌هایی که در خصوص این ماده انجام شده مشخص کرده که اسپند دارای آلکالوئیدهای فعال دارویی است. یکی از این تاثیرات، اثر ضدقارچی اسپند است. با این حال ویژگی‌های متعدد دیگری هم برای آن در نظر گرفته می‌شود که برخی از آنها هنوز به صورت قطعی و علمی تایید نشده است.
متن انگلیسی:
In vitro diagnosis with individual alkaloids of P. harmala showed significant antifungal activity against C. albicans
ترجمه متن:
بررسی‌های آزمایشگاهی انجام شده در خصوص آلکالوئیدهای منفرد هارملا یا اسپند، فعالیت ضدقارچی قابل‌توجهی را علیه کاندیدا آلبیکنز نشان داد
مواد مغذی اسپند
در جدول زیر می‌توانید مواد مغذی موجود در این ماده را مشاهده کنید:
| مواد مغذی | مواد موجود در هر دانه اسپند |
|---|---|
| ویتامین | ویتامین‌های A, C, E,K و ویتامین‌های B کمپلکس |
| مواد معدنی | کلسیم، پتاسیم، منیزیم، زینک |
| آنتی‌اکسیدان‌ها | بتا سیتوسترول، آلفا توکوفرول، گاما توکوفرول |
| پروتئین‌ها | حاوی اسیدهای آمینه‌های آلانین، هیستیدین، آسپارتات و اسید گلوتامیک و پروتئین‌های ضروری برای رشد و عضله‌سازی |
| اسیدهای چرب | اسید پالمیتیک |
| کربوهیدرات‌ها | ساکاروز، گلوکز و نشاسته |
| کالری ۱۰۰ گرم اسپند | ۶۹۱ کیلوکالری |
طبع اسپند در طب سنتی (اسپند خنک است یا گرم؟) (اسپند چه طبعی دارد؟)
در طب سنتی طبع اسپند گرم و خشک است. به همین دلیل است که از آن برای تنظیم مزاج افراد بلغمی استفاده می‌کنند. افراد بلغمی طبع سردی دارند و می‌توان علائم سرد مزاجی آنها را با طبع گرم و خشک اسپند در طب سنتی برطرف کرد. علاوه بر این به صورت کلی در طب سنتی از اسپند به دلیل طبع گرم آن برای از بین بردن سردی از جمله سردی رحم یا کلیه‌ها استفاده می‌شود.
خواص اسپند (اسپند برای چی خوبه؟)
اسپند چه خاصیتی دارد؟ اسپند دارای خواص دارویی و درمانی متعددی است و از آن خصوصاً در طب سنتی برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده می‌شود. برای اسپند خواص ضدباکتری، ضدقارچ، ضدسرطان، ضددرد، ضد ترومبوز و ضدالتهاب آورده شده‌است.
علاوه بر این برای این دارو خواص دیگری نیز در نظر گرفته شده است. از خواص اسپند می‌توان به ادرارآور بودن آن و تاثیر ضد دیابتی که دارد اشاره کرد. به‌صورت ویژه از فواید اسپند برای لاغری و همچنین تسکین بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود.
خواص ضدعفونی‌کنندگی اسپند و خواص آن برای رفع مشکلات هورمونی و گوارشی نیز در طب سنتی در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر این موارد یک سری خواص دیگر هم برای اسپند معرفی شده که هنوز نمی‌توان به‌صورت قطعی آنها را تایید کرد. خواص ضد صرع، تاثیر آن بر فلجی اندام‌ها و درمان بی‌حسی‌های موضعی از جمله دیگر فوایدی است که برای این ماده گیاهی در نظر گرفته می‌شود. با این حال هنوز باید تحقیقات بیشتری در خصوص فواید اسپند انجام شود.
۱. اسپند برای شپش (اسپند برای درمان شپش)
از اسپند برای از بین بردن شپش سر هم استفاده می‌شود. البته برای درمان خانگی شپش سر باید خمیر ریشه گیاه اسپند را به همراه روغن خردل ترکیب کرد و آن را به صورت استعمال خارجی روی پوست سر و ریشه موها مالید. علاوه بر این اسپند را به عنوان یک ضد حشره قوی هم می‌شناسند و می‌توان از آن برای از بین بردن حشرات دیگر هم استفاده کرد.
۲. اسپند برای اسهال
خواص اسپند آن را در لیست گیاهان دارویی و درمان‌های گیاهی توصیه شده برای اسهال قرار می‌دهد. از طرفی این ترکیب می‌تواند به دلیل خاصیت ضدمیکروبی و ضد انگلی در درمان عفونت‌ها و بیماری‌های گوارشی مفید باشد و از طرفی نیز در طب سنتی از دانه‌های اسپند برای درمان فوری اسهال استفاده می‌شود.
با وجودی که به تمام دانه‌ها یا بذرهای اسپند گیاه اسپند گفته می‌شود، با این حال بر اساس محل برداشت اسپندها و کیفیتی که دارند آنها را دسته‌بندی می‌کنند. برای مصرف اسپند، خصوصاً در صورتی که می‌خواهید آن را به‌صورت خوراکی مصرف کنید بهتر است مطمئن شوید که اسپندها فاقد سنگ‌ریزه باشند.
از طرفی اسپندها را می‌توان به‌صورت دانه‌های سیاه‌رنگ یا اسپند مخلوط خریداری کرد که در آن از دیگر ترکیبات هم به همراه اسپند استفاده شده است. با این حال اگر بخواهیم از اسپند به‌صورت خوراکی استفاده کنیم باید در نظر داشت که این گیاه دارویی به دو فرم اسپند خوراکی و اسپند غیرخوراکی موجود است و برای مصرف خوراکی آن باید حتماً اسپند را به صورت خوراکی تهیه کرد.
۳. اسپند برای لاغری شکم (دانه اسپند برای لاغری)
می‌توان از دانه‌های اسپند برای لاغری استفاده کرد. خواص اسپند برای لاغری مربوط به مواد و ترکیبات تشکیل‌دهنده این گیاه دارویی است. وجود پروتئین‌ها و اسیدهای چرب مغذی موجود در دانه‌های اسپند، ترکیبات کاملی از انواع مواد معدنی و ویتامین‌ها و همچنین تاثیری که این ترکیب روی کنترل دیابت و چربی خون دارد، آن را به یک گزینه موثر برای لاغری تبدیل کرده است.
۴. خواص اسپند برای ترک اعتیاد (ترک اعتیاد با اسپند)
از اسپند برای ترک اعتیاد نیز استفاده می‌شود. برای ترک اعتیاد با اسپند باید دانه‌های بو داده اسپند را آسیاب کرد و سپس آن را با کمی عسل مخلوط کرد. این ترکیب می‌تواند به‌صورت روزانه برای ترک اعتیاد مورد استفاده قرار بگیرد.
۵. اسپند برای سرماخوردگی
می‌توان از اسپند برای بهبود علائم سرماخوردگی مانند تنگی نفس و درمان سرفه‌های شدید استفاده کرد. این ترکیب همچنین برای درمان تب‌های شدید و مکرر هم مفید است. علاوه بر این از دود اسپند برای از بین بردن آبریزش بینی در سرماخوردگی استفاده می‌شود. با این حال باید به این موضوع توجه کرد که اسپند خاصیت ضدویروسی ندارد و نمی‌توان از آن برای از بین بردن ویروس‌های سرماخوردگی استفاده کرد.
۶. دود اسپند برای ابله مرغان
برخی از افراد به‌صورت درمان سنتی از دود اسپند برای درمان آبله‌مرغان استفاده می‌کنند. البته اسپند خاصیت ضدویروسی ندارد و نمی‌تواند ویروس‌ها را از بین ببرد. از دود آن برای سریع‌تر خشک کردن دانه‌ها و تاول‌های آبله‌مرغان استفاده می‌شود.
۷. اسپند قند خون
یکی از مهم‌ترین خواص اسپند که در چندین مطالعه نیز مورد تایید قرار گرفته، تاثیر آن روی کاهش قند خون است. این ترکیب می‌تواند با خواص ضد دیابتی خود به بیماران دیابتی کمک کند تا بتوانند سطح قند و چربی خونشان را در حد نرمال نگه دارند. برای استفاده از اسپند در کنترل قند خون عصاره آن را می‌گیرند و مصرف می‌کنند.
۸. اسپند برای معده (درمان سردی معده با اسپند)
اسپند برای درمان مشکلات و بیماری‌های گوارشی نیز خواص زیادی دارد. اول از هر چیزی می‌توان از اسپند برای درمان دردهای شدید معده استفاده کرد. علاوه بر این از آنجایی که طبع اسپند گرم و خشک است می‌توان از آن برای درمان سردی معده نیز استفاده کرد. برای درمان بلغم معده، از بین بردن نفخ و همچنین هضم بهتر غذا هم از اسپند استفاده می‌شود.
۹. اسپند برای باز شدن قاعدگی
از فواید اسپند می‌توان به تاثیر آن در رفع اختلالات قاعدگی اشاره کرد. اسپند در رفع قاعدگی‌های سخت و دردناک و همچنین تنظیم دوره‌های قاعدگی موثر است. می‌توان با مصرف آن قبل از شروع پریودی هم به باز شدن پریودی کمک کرد و هم درد و ناراحتی دوره را کاهش داد.
۱۰. خواص اسپند برای تنبلی تخمدان
در طب سنتی از اسپند برای رفع مشکلات زنان و درمان تنبلی تخمدان استفاده می‌شود. این گیاه با تاثیراتی که روی تنظیم هورمون‌ها دارد می‌تواند مشکلاتی همچون تاخیر در قاعدگی و تنبلی تخمدان را برطرف کند. علاوه بر این یکی از فواید اسپند در طب سنتی، تاثیر آن روی تقویت قوای جنسی و تقویت باروری است.
۱۱. فواید خوردن اسپند قبل از خواب
یکی از خواص اسپند برای درمان بی‌خوابی است. این گیاه خاصیت مخدر و خواب‌آور بودن دارد و می‌توان با مصرف آن قبل از خواب، از این داروی گیاهی برای درمان بی‌خوابی کمک گرفت.
۱۲. آیا دود اسپند ضدعفونی کننده است؟
خود دانه‌های اسپند خواص ضدمیکروبی دارند و می‌توانند برای از بین بردن عوامل عفونی موثر باشند. از دوران قدیم تاکنون از دود اسپند برای ضدعفونی کردن محیط استفاده می‌شود. با این که هنوز این موضوع از نظر علمی مورد تایید نیست، اما دود اسپند می‌تواند برای ضدعفونی کردن محیط هم استفاده شود.
۱۳. فواید جوشانده اسپند (اسپند جوشانده)
اسپند را می‌توان به‌صورت جوشانده نیز مصرف کرد. جوشانده اسپند فواید متفاوتی دارد. برای مثال می‌توان جوشانده آن را به مقدار ۱۵ تا ۳۰ میلی لیتر در روز برای درمان مشکلات مربوط به قاعدگی و باز شدن پریودی مصرف کرد. همچنین جوشانده اسپند در درمان لارنژیت یا همان التهاب حنجره نیز موثر است. یکی دیگر از خواص اسپند در تسکین مالاریا مزمن است. می‌توان دانه‌ها را به‌صورت دم‌کرده یا جوشانده برای درمان مالاریا استفاده کرد.
۱۴. خواص اسپند پخته (اسپند پخته برای چی خوبه؟)
اسپند پخته شده می‌تواند برای مواردی همچون رفع سردی معده، لاغری و کاهش وزن، از بین بردن تب، درمان اسهال و درمان مشکلات گوارشی و یبوست مفید باشد.
۱۵. خواص سوزاندن پوست سیر با اسپند
برای ضدعفونی کردن هر چه بهتر محیط برخی از خواص سوزاندن پوست سیر با اسپند استفاده می‌کنند. در واقع معتقدند ترکیب این دو می‌تواند به‌صورت موثرتری هوا را ضدعفونی کند.
۱۶. فواید روغن اسپند در ناف
از خواص اسپند می‌توان به‌صورت روغن نیز بهره برد. فواید ماساژ دور ناف با روغن اسپند شامل درمان دردهای سیاتیک، درمان دردهای مفصلی، درمان سردی رحم و درمان سردی کلیه‌ها می‌شود.
طریقه مصرف اسپند (اسپند را چطوری بخوریم؟)
بسته به هدف استفاده از این گیاه دارویی، برای استفاده از خواص اسپند می‌توان آن را به فرم‌های مختلفی مانند دم‌کرده یا دم‌نوش، جوشانده اسپند، به صورت پودر یا به صورت دود کردن اسپند مصرف کرد. برای مصرف اسپند به‌منظور لاغر شدن می‌توان کره اسپند را درست کرد.
همچنین در برخی از روش‌های درمانی طب سنتی از روغن اسپند برای روغن درمانی استفاده می‌شود. با این حال برای مصرف خوراکی اسپند می‌توان آن را به‌صورت جوشانده مصرف کرد یا این که دانه‌های اسپند را به‌صورت مستقیم و بدون جویدن و خرد کردن با مقدار زیادی آب بلعید. همچنین در برخی منابع نیز آن را با سایر ترکیبات مانند عسل مخلوط کرده و به این شکل مصرف می‌کنند.
عوارض و مضرات اسپند (مضرات اسپند زیاد خوردن)
با وجود فواید و خواص متعددی که برای اسپند در نظر گرفته شده است، مصرف دوزهای بالای آن می‌تواند خطر مسمومیت و واکنش‌های شدید را افزایش دهد. در صورت خوردن بیش از حد اسپند احتمال بروز واکنش‌های شدید روی سیستم عصبی وجود دارد.
سایر عوارض جانبی احتمالی و نادر می‌تواند شامل علائم عصبی – حسی، بی‌قراری، لرزش، آتاکسی، سقط جنین، استفراغ، توهم بینایی، برادی کاردی و افت فشارخون باشد. دود اسپند هم برای کسانی که مشکلات تنفسی، آسم و آلرژی دارند ضرر دارد و می‌تواند مشکل آنها را شدیدتر کند.
اسپند در بارداری
مصرف اسپند در دوران بارداری ممنوع است. در این دوران به دلیل اثرات اسپند روی سقط جنین و همچنین اثرات جهش‌زایی که دارد، مصرف اسپند ممنوع است.
متن انگلیسی:
P. harmala is contraindicated during pregnancy, due to its abortive and mutagenic activities
ترجمه متن:
اسپند در دوران بارداری به دلیل فعالیت‌های سقط جنین و جهش‌زا منع مصرف دارد
اسپند را کی بخوریم؟
در جدول زیر می‌توانید بهترین زمان مصرف اسپند و فواید این گیاه را مشاهده کنید:
| مصرف اسپند ناشتا | مصرف اسپند بعد از غذا | مصرف اسپند قبل از خواب |
|---|---|---|
| برای لاغری شکم و پهلو | برای هضم بهتر غذا و از بین بردن نفخ غذا | برای کاهش بی‌خوابی |
| برای درمان اگزما | بهبود عملکرد سیستم گوارش | برای تنظیم هورمون‌ها و رفع مشکلات قاعدگی |
| برای درمان تکرر ادرار | ملین | برای درمان نفخ |
| – | روان‌کننده شیر مادر | درمان سیاتیک و رماتیسم |
اشکال مختلف اسپند
اسپند را می‌توان در چند شکل مختلف تهیه و مصرف کرد که رایج‌ترین آنها شامل موارد زیر می‌شود:
- دانه‌های اسپند سیاه‌رنگ: این دانه را دود می‌کنند یا اینکه به‌صورت کامل به همراه مقدار زیادی آب می‌بلعند.
- اسپند با شاخه و برگ که بیشتر از آن برای ترک اعتیاد استفاده می‌شود.
- اسپند رنگی که معطر است و برای تهویه هوا استفاده می‌شود.
- پودر اسپند که می‌توان آن را در آب حل کرد و برای مواردی مانند لاغری آن را خورد.
- عصاره اسپند
- روغن اسپند برای روغن درمانی و ماساژ درمانی کاربرد دارد.
- کره اسپند که بیشتر برای لاغری با اسپند استفاده می‌شود.
- جوشانده اسپند در موارد مختلفی از جمله درمان مشکلات قاعدگی استفاده می‌شود.
علاوه بر این برای اینکه از خواص اسپند جهت رفع مشکلات مختلف استفاده شود ممکن است آن را با سایر مواد و ترکیبات مانند عسل ترکیب کنند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
گیاهان دارویی همیشه مخالفان و موافقان خود را دارد. اسپند از آن دست گیاهانی است که از دیرباز به‌عنوان یک ترکیب دارویی و ضدعفونی کننده، خصوصاً در ایران استفاده شده و هنوز هم در طب سنتی ایرانی توجه زیادی به آن می‌شود. تحقیقات مختلفی که روی این گیاه انجام شده برخی از خواص دارویی آن را تایید می‌کند. اما هنوز هم باید برای اثبات برخی خواص اسپند مطالعات بیشتری انجام شود.
با این حال برای استفاده از این ترکیب بهتر است با یک پزشک یا دکتر طب سنتی مشورت کنید، چرا که استفاده از اسپند در فرم‌های مختلف آن برای برخی از افراد ممنوعیت دارد و ممکن است خطرات جانبی زیادی داشته باشد. برای همین بهتر است بدون نظر یک کارشناس یا پزشک از این گیاه دارویی استفاده نکنید. علاوه بر این در دوز مصرفی اسپند و همچنین نحوه مصرف آن باید محتاط بود، چرا که مصرف بیش از حد آن می‌تواند خطر مسمومیت را افزایش دهد.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
