ام آر آی زانو چیست و چگونه انجام می‌شود؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، آیا پزشک برای شما ام آر آی زانو را تجویز کرده است؟ تکنولوژی‌های تصویربرداری پزشکی در دهه‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشتند و نقش مهمی در تشخیص و ارزیابی مشکلات سلامتی بدن از جمله مشکلات زانو، ایفا کرده‌اند.

یکی از تکنیک‌های تصویربرداری پیشرفته که در ارزیابی مشکلات زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد، ام آر آی (MRI) زانو است. mri زانو با استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی، تصاویر دقیق و برشی از ساختارهای داخلی زانو ایجاد می‌کند.

در این مطلب نگاه کوتاهی به تکنیک تصویربرداری زانو، و کاربرد آن در تشخیص و ارزیابی مشکلات زانویی مانند شکستگی‌ها، آسیب‌های غضروفی و التهابات می‌اندازیم.

ام آر آی زانو چیست؟

ام آر آی چیست و چگونه انجام میشود؟ در جریان انجام این آزمایش، بیمار درون دستگاهی قرار می‌گیرد که میدان مغناطیسی قوی ایجاد می‌کند. سپس امواج رادیویی به بدن فرستاده می‌شوند و دستگاه بازتاب آن‌ها توسط بافت‌های داخلی زانو را دریافت و به تصویر تبدیل می‌کند.

mri زانو مشکلاتی مانند شکستگی‌، آسیب‌های غضروفی، التهاب و نقرس را نشان می‌دهد و برای ارزیابی عملکرد زانو بعد از جراحی‌های زانویی همچون جراحی رباط صلیبی یا ترمیم غضروف، به‌کار می‌آید.

متن انگلیسی:

Knee MRI (magnetic resonance imaging) is a test that uses a magnetic field and pulses of radio wave energy to make pictures of the organs and structures inside the body

ترجمه متن:
ام ار ای زانو یکی از تکنیک‌های تصویربرداری پزشکی برای تشخیص و ارزیابی آسیب‌های مربوط به زانو با استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی است

علت انجام ام ار ای زانو

پزشک بنا به دلایل مختلفی انجام ام ار ای زانو را تجویز می‌کند:

ام ار ای زانوی سالم

اگر زانوی شما سالم است و هیچ علائمی دال بر وجود آسیب و مشکل دیده نمی‌شود لزومی به انجام ام ار ای زانو نیست. این تکنیک معمولا برای تشخیص مشکلات زانویی تجویز می‌گردد که باعث درد، آسیب یا نقص عملکرد می‌شوند.

درصورتی که بیمار گاهی دچار مشکلاتی مانند تشخیص علت درد زانو، ورم، قفل شدن زانو، عدم استحکام یا محدودیت حرکت در زانو شود، ممکن است پزشک دستور انجام mri زانو بدهد تا علت دقیق مشکل را شناسایی و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند. در هر صورت، تصمیم نهایی در مورد انجام این آزمایش بر اساس ارزیابی کامل و پزشکی بیمار توسط پزشک اتخاذ خواهد شد.

چه کسانی باید ام آر آی زانو را انجام دهند؟

به‌طورکلی افرادی که علائم و عوارض زیر را دارند باید ام آر آی زانو انجام دهند:

• درد زانو ناشی از آسیب، التهاب یا عوامل دیگر جهت شناسایی منشا درد و تعیین درمان مناسب
• زانوی متورم شده جهت تشخیص آسیب های زانو، التهابات، آسیب‌های غضروفی، آرتروز و سایر مشکلات زانو
• زانویی که مستقیما آسیب دیده و دچار شکستگی استخوان، پارگی رباط صلیبی، پارگی غضروف و غیره شده باشد جهت ارزیابی دقیق وضعیت مصدومیت.
• قفل شدن زانو حین حرکت جهت بررسی و تشخیص مشکلاتی مانند ترشح غضروف، جسم خارجی در مفصل زانو و غیره
• عدم استحکام و محدودیت حرکت زانو

ام آر آی زانو برای چه افرادی مناسب نیست؟

Mri زانو روشی غیرتهاجمی و امن است که تقریبا برای بیشتر افراد مفید است. با این حال، در برخی موارد خاص، ممکن است مناسب نباشد یا دقت و احتیاط بیشتری بطلبد. انجام ام آر آی زانو برای افراد زیر توصیه نمی‌شود:

• افرادی که دارای تجهیزات پزشکی فلزی مانند پیچ، پین فلزی، پروتز قلبی یا سیستم‌های الکترونیکی هستند، نباید MRI را انجام دهند، مگر اینکه تجهیزات و سیستم‌ها با میدان مغناطیسی قوی آن سازگار شده باشند.
• برخی از تزریقات حاوی فلز مانند تزریق مواد رادیوپاک با تصاویر ام ار ای تداخل پیدا می‌کنند.
• ام آر آی زانو نیازمند حفظ ثبات تنفسی است. افرادی که دچار اختلالات جدی تنفسی هستند، ممکن است به صورت صحیح تنفس نکنند و در انجام این آزمایش دچار مشکل شوند.
• افرادی که کلاستروفوبیا، ترس یا اضطراب شدید دارند گزینه مناسبی برای این روش نیستند. معمولا این افراد سی تی می‌دهند.
• خانم‌های باردار یا شیرده هم حتما باید با مشورت پزشک و در صورت ضرورت این آزمایش را انجام دهند.

مزایای ام آر آی زانو

ام ار ای زانو تکنیکی به‌شدت ارزشمند برای تشخیص، مانیتورینگ یا ارزیابی مشکلات مختلفی است که زانو را درگیر می‌کنند. مهم‌ترین مزایای ام آر آی زانو عبارتند از:

• تشخیص دقیق علت مشکلات زانو
• عدم استفاده از پرتوهای مضر در مقایسه با رادیوگرافی و CT اسکن
• تمیزی و وضوح تصاویر با جزییات بسیار دقیق از ساختار زانو
• نیاز به تزریق ماده رادیوپاک کمتر برخلاف CT اسکن
• قابلیت تشخیص بالا در شناسایی بیماری‌هایی مانند آرتروز، پارگی رباط صلیبی، آسیب غضروفی، التهابات و ترشحات غضروفی

نحوه انجام  ام ار ای زانو

برای انجام mri زانو بیمار باید گان بیمارستان یا لباسی بدون زیپ و دکمه فلزی بپوشد. هرگونه اکسسوری فلزی مانند انگشتر، گوشواره، دستبند، ساعت، کیف پول و عینک را قبل از ورود به اتاق دربیاورید تا با میدان مغناطیسی قوی دستگاه تداخل پیدا نکند. این کار باعث پایین آمدن کیفیت وضوح تصاویر نهایی خواهد شد.

بیمار باید روی میز باریک متحرکی دراز بکشد که داخل اسکنر تونل مانند بزرگی می‌رود. در برخی آزمایش‌ها لازم است که ماده کنتراست (ماده حاجب) به‌صورت وریدی به دست قبل از آزمایش تزریق شود گاهی هم داخل مفصل تزریق می‌کنند. این ماده کنتراست باعث می‌شود که برخی نواحی خاص واضح‌تر و بهتر دیده شوند.

ام‌ ار ای زانو با تزریق

قبل از انجام ام آر آی زانو با تزریق، باید با پزشک مشورت کنید. تا پزشک توضیح دهد که چرا نیاز به تزریق کنتراست دارید و چگونه این فرآیند انجام می‌شود. ممکن است ماده حاجب به صورت وریدی به دست تزریق شود یا به تشخیص پزشک جهت بررسی مفاصل ممکن است به مفصل تزریق شود.

پس از تزریق بیمار باید تمام اقدامات احتیاطی لازم را انجام داده و طوری داخل دستگاه دراز بکشد که زانو در مرکز میدان مغناطیسی دستگاه قرار بگیرد. پس از اتمام تصویربرداری، می‌توانید از دستگاه خارج شوید. جهت دفع سریع‌تر ماده کنتراست از بدن بهتر است مایعات بیشتری مصرف کنید.

ام ار ای زانو چقدر طول میکشد؟

مدت زمان انجام ام آر آی زانو بسته به عوامل مختلفی مانند نوع تصویربرداری، میزان تصویربرداری و تجهیزات موجود متغیر است اما به‌طورکلی یک جلسه mri حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.

در برخی موارد خاص، ممکن است نیاز به تصویربرداری بیشتری باشد. برای مثال، در صورتی که پزشک مشکوک به وجود مشکلات خاصی مانند شکستگی، ترمیم غضروفی، شکستگی رباط صلیبی یا تشکیل توده‌های غیرعادی باشد، در این صورت مدت زمان انجام آزمایش طولانی‌تر می‌شود.

تفسیر جواب MRI زانو

تفسیر جواب mri زانو برعهده پزشک متخصص و رادیولوژیست است. نتیجه نرمال یعنی زانوها سالم هستند و مشکلی وجود ندارد.

نتایج غیرعادی آزمایش هم نشانه کشیدگی یا پارگی لیگامان‌ها در زانو یا به‌خاطر مشکلات زیر هستند:

• تغییرات ناشی از افزایش سن
• آسیب مینیسک یا غضروف
• آرتروز زانو
• نکروز بافت زانو
• تومور استخوان یا سرطان 
• شکستگی استخوانی و بیماری های استخوان
• تجمع مایع مفصلی پشت زانو (کیست بیکر)
• عفونت استخوان (استئومیلیت)
• التهاب
• آسیب کلاهک زانو

آمادگی قبل از ام آر آی زانو

ممکن است پزشک برای انجام آزمایش از بیمار بخواهد که ۴ تا ۶ ساعت قبل اسکن چیزی نخورد و نیاشامد. در صورتی که ترس از فضاهای بسته دارید، یا از مشکل استرس و اضطراب رنج می‌برید، مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس یا آسم دارید، یا نسبت به ماده کنتراست حساسیت دارید حتما از قبل به پزشک اطلاع دهید.

پزشک برای افراد مبتلا به کلاستروفوبیا آرامبخش یا مسکن‌های خواب‌آور می‌دهد تا استرسشان کمتر شود. لازم است قبل از انجام آزمایش درباره وجود پین، ایپملنت‌های فلزی، دریچه قلب مصنوعی، ایمپلنت گوش، بیماری کلیوی (یا اگر دیالیز می‌کنید)، مفصل مصنوعی دارید یا سابقه کار با فلزات و ریخته‌گری دارید حتما به پزشک معالج اطلاع دهید. چرا که میدان مغناطیسی قوی این دستگاه هر شی فلزی را به خود جذب می‌کند.

مراقبت پس از ام آر آی زانو

پس از انجام ام‌ آر آی زانو ، باید اقدامات مراقبتی زیر را انجام دهید:

• در صورت لزوم، پس از آزمایش استراحت کافی داشته باشید.
• ممکن است پزشک توصیه کند تا برخی فعالیت‌ها یا ورزش‌ها را تا زمان بهبودی زانو محدود کند. رعایت توصیه‌های پزشکی می‌تواند از آسیب‌های بیشتر جلوگیری و روند بهبودی را تسریع کند.
• در صورتی که پزشک داروهایی برای تسکین درد یا بهبود التهاب زانو تجویز کرده باشد، دستورات مربوطه را به دقت دنبال و داروها را به‌موقع و به‌طور منظم مصرف کنید.
• اگر زانو درد و التهاب دارید، استفاده از بسته‌های یخ می‌تواند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کند. توجه داشته باشید که یخ را مستقیم روی پوست قرار ندهید و بین پوست و بسته یخ یک پارچه نرم بگذارید.
• ممکن است بعد آزمایش نیاز به مراجعه مجدد به پزشک و بررسی نتایج و تفسیر باشد. فراموش نکنید که پیگیری کنید.
• حتما با پزشک مورد مراقبت‌های مخصوص به شرایط شما و جزییات بیشتر صحبت کنید.

عوارض و خطرات ام آر آی زانو

ام آر آی زانو از هیچ اشعه‌ای استفاده نمی‌کند و تا به امروز هم عوارض جانبی خاصی درباره تاثیر میدان مغناطیسی و امواج رادیویی این دستگاه منتشر نشده است. برخی از خطرات و عوارض احتمالی mri زانو عبارتند از:

• حساسیت و واکنش‌های آلرژیک به ماده کنتراست
• سرگیجه
• حالت تهوع
• استفراغ
• تغییر در طعم دهان
• محدودیت‌های فیزیکی به‌خاطر نیاز به ثابت ماندن در مدت طولانی
• تداخل ایمپلنت‌های فلزی داخل بدن بیمار با میدان مغناطیسی دستگاه

متن انگلیسی:

However, gadolinium can be harmful to people with kidney problems that need dialysis. If you have kidney problems, please tell your provider before the test

ترجمه متن:
گادولینیوم می‌تواند برای افراد مبتلا به مشکلات کلیوی که نیاز به دیالیز دارند مضر باشد. اگر مشکلات کلیوی دارید، لطفاً قبل از انجام آزمایش به پزشک خود اطلاع دهید

 

medlineplus

هزینه ام ار ای زانو

عوامل مختلفی روی هزینه ام ار ای زانو تاثیر می‌گذارند برای مثال هزینه‌ها در شهرهای بزرگ‌تر بیشتر از شهرهای کوچک‌تر هستند. هزینه‌ها ممکن است بسته به نوع مرکز تصویربرداری و تجهیزات مورد استفاده در آن هم متفاوت باشد.

مراکز با تجهیزات پیشرفته‌تر و فناوری بروزتر معمولا هزینه‌های بیشتری دارند. این تفاوت بین بیمارستان‌ها و کلینیک‌های خصوصی بیشتر دیده می‌شود. کلینیک‌های خصوصی معمولا هزینه‌ بالاتری نسبت به بیمارستان دارند. به‌علاوه اینکه برخی بیمه‌ها درصد بالاتری را متقبل می‌شوند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

ام ار ای یک تکنیک تصویربرداری پزشکی برای تشخیص مشکلات مربوط به زانو با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی است. این آزمایش التهاب زانو، آرتریت روماتوئید، آرتریت مفصلی و آرتریت ناشناخته، آسیب‌، شکستگی‌، وجود مایع در مفصل و تغییرات بنیادی در بافت‌های زانو را شناسایی می‌کند.

تشخیص نهایی و تفسیر تصاویر ام آر آی باید توسط پزشک متخصص رادیولوژی صورت گیرد. اگر پزشک برای شما mri زانو را تجویز کرده است، می‌توانید برای اطلاع از نحوه انجام این آزمایش با متخصص رادیولوژی و سونوگرافی یا دکتر ارتوپد مشورت کنید.

تسریر مراقب سلامتی شماست!