به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، آیا می‌دانید درماتیت هرپتی فرم چیست؟برخی از افراد روی پوستشان برجستگی‌های تاول مانندی به وجود می‌آید که در وهله نخست شبیه به تب‌خال است. اما در واقع این برجستگی‌ها نوعی واکنش آلرژیک است که در اثر واکنش سیستم ایمنی در بدن این افراد ایجاد می‌شود.
به این نوع از حساسیت، درماتیت هرپتی فرم گفته می‌شود که بیشتر در افراد مبتلا به بیماری سلیاک ایجاد می‌شود. در این مقاله با علائم و دلایل این اختلال مزمن پوستی و شیوه‌های درمان آن آشنا می‌شویم.
درماتیت هرپتی فرم چیست؟
درماتیت هرپتی فرم یا هرپتی فرمیس نوعی اگزمای پوستی و واکنش حساسیت مزمن پوستی است که معمولا در افراد مبتلا به بیماری سلیاک ایجاد می‌شود. این افراد به گلوتن حساسیت دارند و در صورت مصرف آن، سیستم ایمنی بدن واکنش نشان می‌دهد. در این اختلال ایمنی بدن در واکنش به گلوتن، برجستگی‌ها و برآمدگی‌های خارش‌دار و تاول‌های سوزش داری روی سطح پوست ایجاد می‌شود.
درماتیت هرپتی فرم بزرگسالان
به صورت معمول اکثر افراد در بزرگسالی نشانه‌های بیماری را نشان می‌دهند. معمولا درماتیت هرپتی فرم را بیماری سنین ۳۰ تا ۴۰ سال در نظر می‌گیرند. در بیشتر موارد ابتلا به درماتیت هرپتیفرم در سنین بالاتر و در بزرگسالی مشخص می‌شود.
درماتیت هرپتی فرم در کودکان
به ندرت ممکن است عوارض و علائم درماتیت هرپتی فرمیس را در کودکان ببینیم و معمولا بیماری در سنین بالای ۱۵ سال بیشتر خود را نشان می‌دهد. اکثر کودکانی که زمینه ابتلا به بیماری را دارند، در دهه ۲۰ تا ۳۰ زندگی علائم را نشان می‌دهند. با این حال هنوز هم ممکن است برخی از کودکان نشانه‌های درماتیت هرپتیفرم را در سنین کودکی نیز داشته باشند.
درماتیت هرپتی فرم سلیاک
بیشتر افرادی که مبتلا به سلیاک هستند (بیماری که در آن افراد از لحاظ ژنتیکی تحمل گلوتن را ندارند و به آن واکنش نشان می‌دهند) ممکن است نشانه‌های اگزما هرپتی فرم را نشان دهند. در این افراد علائم گوارشی شایع‌تر و آزاردهنده‌تر می‌شود. البته هنوز هم سایر علائم بیماری ممکن است با شدت‌های مختلف دیده شود.
نام هرپتی فرمیس از تمایل به ظاهر شدن تاول‌ها به‌صورت خوشه‌ای شبیه هرپس سیمپلکس گرفته شده است. با این حال، درماتیت هرپتی فرم به دلیل عفونت ویروسی نیست.
متن انگلیسی:
Dermatitis herpetiformis causes clusters of small, itchy bumps on your skin as a result of a gluten sensitivity
ترجمه متن:
درماتیت هرپتی فرم در نتیجه حساسیت به گلوتن باعث ایجاد دسته‌هایی از برآمدگی‌های کوچک و خارش‌دار روی پوست می‌شود
علائم درماتیت هرپتی فرم
بیشتر علائم بیماری روی بخش‌هایی از زانو، آرنج، باسن و خط مو و پوست سر ظاهر می‌شود. بااین‌حال در کل علائم درماتیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
| علائم درماتیت هرپتی فرم | توضیحات |
|---|---|
| مشکلات پوستی | شایع‌ترین علائم درماتیت هرپتی فرمیس این است که روی پوست شما تأثیر می‌گذارد. ممکن است برجستگی‌های تغییر رنگ داده شده (ضایعات) و تاول‌های خارش‌دار و گاهی سوزاننده را تجربه کنید. این برجستگی‌ها و تاول‌ها می‌توانند روی بثورات ایجاد شوند. |
| مشکلات دهان | درماتیت هرپتی فرمیس می‌تواند مینای دندان شما را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است روی دندان‌های خود فرورفتگی، تغییر رنگ یا شیارهای افقی مشاهده کنید. اگرچه نادر است، اما ممکن است شما دچار آفت شوید. |
| مشکلات گوارشی | بسیاری از افراد مبتلا به درماتیت هرپتی فرمیس به گلوتن حساس بوده و به بیماری سلیاک مبتلا هستند. بیماری سلیاک باعث التهاب و آسیب به روده کوچک شما می‌شود. اگر به درماتیت هرپتی فرمیس نیز مبتلا هستید، ممکن است علائم بیماری سلیاک مانند نفخ، گرفتگی عضلات، اسهال، یبوست و درد معده را داشته باشید. |
عکس درماتیت هرپتی فرم
اگر به عکس‌ها و تصاویر کسانی که به اگزمای هرپتی فرم مبتلا هستند نگاه کنید، تاول‌های برجسته و پاپول‌های را می‌بینید که بسیار به تب‌خال شبیه هستند. ضایعات ممکن است در هر قسمتی از بدن ظاهر شوند؛ اما عمدتاً این ضایعات تاول مانند روی آرنج و بازوها بیشتر دیده می‌شود. در برخی از بیماران که شدت علائم بالاست، ممکن است سطح وسیعی از ضایعات قرمز رنگ با پاپول‌های برجسته روی شکم، قفسه سینه یا دست‌ها دیده شود.
علل درماتیت هرپتی فرم
واکنش خودایمنی به گلوتن باعث ایجاد درماتیت هرپتی فرمیس می‌شود. هنگامی که محصولات غذایی حاوی گلوتن را می‌خورید و هضم می‌کنید، سیستم ایمنی بدن شما فعال شده و آنتی‌بادی IgA را تولید می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها در پوست رسوب می‌کنند و باعث خارش و تاول می‌شوند.
در واقع این تاول‌ها و بثورات پوستی نتیجه پاسخ ایمنی غیرطبیعی بدن به گلوتن است که در آن آنتی‌بادی‌های IgA علیه آنتی‌ژن اپیدرم ترانس گلوتامیناز پوست تشکیل می‌شود. سابقه خانوادگی و ابتلا به بیماری سلیاک احتمال ابتلا به این نوع درماتیت را افزایش می‌دهند.
متن انگلیسی:
Dermatitis herpetiformis is caused by the deposit of immunoglobulin A (IgA) in the skin, which triggers further immunologic reactions resulting in lesion formation
ترجمه متن:
درماتیت هرپتی فرمیس در اثر رسوب ایمونوگلوبولین A (IgA) در پوست ایجاد شده که باعث واکنش‌های ایمونولوژیک بیشتر و در نتیجه تشکیل ضایعه می‌شود
راه های تشخیص درماتیت هرپتی فرم
یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا متخصص پس از معاینه فیزیکی پوست شما، درماتیت هرپتی فرمیس را تشخیص می‌دهد. آنها ممکن است آزمایشاتی را برای تأیید تشخیص ارائه دهند که برخی از آنها شامل موارد زیر می‌شود:
- بیوپسی پوست: پزشک ممکن است نمونه‌ای از پوست را برای بررسی شواهد درماتیت هرپتی فرمیس بگیرد و مورد بررسی قرار دهد. در اکثر موارد انجام بیوپسی پوست برای تایید درماتیت هرپتی فرم ضرورت دارد.
- آزمایش خون: دو آنتی‌بادی معمولاً در افراد مبتلا به بیماری سلیاک یافت می‌شود؛ آنتی اندومیزیال و ترانس گلوتامیناز ضد بافت. اگر آزمایش بیمار برای این آنتی‌بادی‌ها مثبت بود، و اگر بیوپسی پوست درماتیت هرپتی فرمیس را تأیید کرد، احتمالاً به بیماری سلیاک مبتلا هستید.
- بیوپسی روده کوچک: برخی از افراد برای تایید بیماری سلیاک نیاز به بیوپسی روده دارند.
- سایر تست‌های خونی که شامل تست شمارش کامل خون، آزمایش عملکرد کبد، سنجش کلسیم سرم، تست آهن، فریتین، روی و ویتامین B۱۲ می‌شود.
- تست‌های مربوط به عملکرد تیروئید
- آزمایش هاپلوتیپ HLA برای مجموعه‌ای از تغییرات DNA ممکن است HLA-DQ۲ یا HLA-DQ۸ را نشان دهد. این حالت تقریباً در تمام بیماران مبتلا به درماتیت هرپتیفرم و سلیاک وجود دارد.
این آزمایشات به تعیین اینکه آیا شما به این نوع درماتیت مبتلا هستید یا یک بیماری پوستی متفاوت دارید، کمک می‌کند.
راه های درمان درماتیت هرپتی فرم
درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و تقریباً می‌توان گفت که گزینه‌های درمانی موجود تنها می‌توانند بیماری و علائم آن را مدیریت کنند. به‌صورت کلی روش‌های درمان درماتیت هرپتی فرمیس شامل موارد زیر است:
- داشتن رژیم غذایی بدون گلوتن
- مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی (داپسون)
رژیم غذایی سخت بدون گلوتن تنها راه درمان بیماری زمینه‌ای است. حتی با یک رژیم غذایی بدون گلوتن، ممکن است نیاز باشد که درمان دارویی از چند ماه تا ۲ سال ادامه یابد.
از طرفی داشتن یک رژیم غذایی بدون گلوتن مادام العمر در بیماران مبتلا به درماتیت هرپتی فرمیس به شدت توصیه می‌شود؛ چرا که نیاز به مصرف دارو را به شدت کم می‌کند و شرایط تغذیه ای و تراکم استخوانی را به میزان زیادی بهبود می‌بخشد. از طرفی نیز خطر ابتلا به سایر بیماری‌های خود ایمنی را کاهش می‌دهد.
درمان دارویی درماتیت هرپتیفرم
درمان با داروها یکی از گزینه‌های اصلی برای مقابله با درماتیت هرپتی فرم است. داپسون خارش را به محض یک ساعت و معمولاً قبل از ۴۸ ساعت تسکین می‌دهد. اگر داپسون کمکی نکرد، پزشک ممکن است سولفاپیریدین یا سولفاسالازین را تجویز کند.
در برخی از افراد مبتلا به درماتیت هرپتیفرم ممکن است لازم باشد برای یک تا دو سال مصرف داپسون را ادامه دهند تا از ایجاد برجستگی‌ها و تاول‌های بیشتر درماتیت هرپتی فرمیس جلوگیری شود. سایر داروهایی که ممکن است در صورت عدم تحمل یا حساسیت به داپسون تجویز شوند شامل استروئیدهای موضعی فوق قوی، استروئیدهای سیستمیک و ریتوکسیماب می‌شود.
ژل داپسون ۵ درصد موضعی نیز به عنوان یک درمان کمکی برای درماتیت هرپتی فرم موثر است. در مقایسه با داپسون خوراکی، داپسون موضعی با بروز کمتر عوارض جانبی همراه است و می‌توان آن را با خیال راحت در بیماران مبتلا به کمبود گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز G۶PD تجویز کرد.
درمان خانگی درماتیت هرپتی فرم
هیچ درمان خانگی وجود ندارد که بتواند علائم درماتیت هرپتی فرمیس شما را تسکین دهد، به غیر از پیروی کردن از یک رژیم غذایی بدون گلوتن. این نوع از درماتیت مانند انواع دیگر درماتیت (مانند درماتیت تماسی) نیست که با مرطوب‌کننده‌ها، کرم‌ها و سایر درمان‌ها بهبود می‌یابند. استفاده از داروهای خانگی مانند سرکه سیب برای درمان درماتیت هرپتی فرمیس توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است پوست شما را تحریک کند.
درمان درماتیت هرپتی فرم در طب سنتی
در طب سنتی درمان مستقیمی برای درماتیت هرپتی فرمیس وجود ندارد. اما می‌توان از توصیه‌ها و درمان‌های طب سنتی برای کنترل بیماری سلیاک کمک گرفت تا به این ترتیب علائم درماتیت هرپتی فرم را نیز تسکین داد. برای مثال در طب سنتی به بیماران مبتلا به سلیاک مصرف ماست توصیه می‌شود، چرا که به رشد باکتری‌های مفید روده کمک می‌کند.
یکی دیگر از گزینه‌های درمان طب سنتی مصرف یک سری مکمل‌های ویتامینی است که به بهبود سیستم ایمنی بیماران مبتلا به سلیاک کمک می‌کند. بابونه، چای زنجبیل، چای زردچوبه و چای گیاه دم‌اسبی از دیگر گزینه‌های درمانی در طب سنتی برای بیماران مبتلا به سلیاک است که می‌تواند به جلوگیری از عود علائم درماتیت هرپتیفرم هم کمک کند.
عوارض درماتیت هرپتی فرم
بسته به سن افراد، سایر شرایط زمینه‌ای که دارند و از همه مهم‌تر همراه شدن هرپتی فرمیس با بیماری سلیاک ممکن است درماتیت هرپتی فرم یک سری عوارض را در برخی از افراد به دنبال داشته باشد. اصلی‌ترین عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- زخم‌ها و آفت‌های دهانی
- خشکی پوست، ناخن‌ها و ناهنجاری‌های مو مانند ریزش موها
- مشکلات دندانی از جمله نازک شدن مینای دندان‌ها
- مشکلات عصبی از جمله آتاکسی یا از دست دادن تعادل، پلی نوروپاتی و صرع
- مشکلات قلبی مانند پریکاردیت و کاردیومیوپاتی
- سقط‌های مکرر
- کبد چرب که منجر به تست‌های غیرطبیعی عملکرد کبد می‌شود.
- لنفوم غیرهوچکین (NHL) که روده یا هر قسمت از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
راه های پیشگیری از اگزمای هرپتی فرم
هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از درماتیت هرپتیفرمی وجود ندارد و نمی‌توان چند گزینه موثر را به عنوان پیشگیری از ابتلا به این بیماری معرفی کرد. دلیل آن هم علت ابتلا به این نوع از درماتیت است. تنها گزینه برای پیشگیری رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن است.
شما می‌توانید با خوردن یک رژیم غذایی بدون گلوتن، احتمال تشدید علائم خود را کاهش دهید. یک رژیم غذایی مخصوص بیماران سلیاکی شامل ممنوعیت مصرف شیر گاو، عدم مصرف محصولات تهیه شده از آرد سفید و مصرف قند و غذاهای شیرین می‌شود. به بیماران توصیه می‌شود که سعی کنند مصرف گوشت قرمز را نیز محدود کنند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
برخی از انواع بیماری‌های خودایمنی می‌توانند شرایط پیچیده‌ای را برای افراد ایجاد کنند. درماتیت هرپتی فرم یکی از آنهاست که در آن در نتیجه واکنش خودایمنی بدن، یک سری تاول‌ها و بثورات پوستی روی بخش‌های مختلف بدن ایجاد می‌شود. این تاول‌ها می‌توانند خارش و سوزش زیادی داشته باشند.
معمولا افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، با این مشکل مواجه می‌شوند؛ بنابراین تشخیص بیماری سلیاک در افراد و کنترل بیماری و علائم آن برای جلوگیری از شعله‌ور شدن عوارض بیماری بسیار مهم است.
اصلی‌ترین گزینه در کنار درمان دارویی برای بیماران مبتلا به درماتیت هرپتی فرم، داشتن یک رژیم غذایی بدون گلوتن است. رعایت این رژیم غذایی می‌تواند نقش مهمی در کنترل و مدیریت بیماری داشته باشد. در این خصوص یک متخصص تغذیه و یک متخصص بیماری‌های ایمنی می‌تواند به بیماران کمک کند. برای کاهش علائم این بیماری می‌توانید از دکتر متخصص پوست و مو مشورت بگیرید.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
