به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، شاید بهتر باشد اول به شما بگوییم ملتحمه دقیقا کجای چشم است؟ ملتحمه، لایه محافظ شفافی است که قسمت داخل پلک و روی سفیدی کره چشم را پوشانده و کارش تولید ترشح مخاطی برای محافظت و نرم کردن سطح چشم است. تمام بافت‌های ملتحمه ممکن است مبتلا به سرطان شوند.
تومورهای ملتحمه چشمی، نوعی ضایعات گوشتی هستند که در قسمت ملتحمه ایجاد می‌شوند. این تومورها شامل انواع خوش‌خیم و بدخیم هستند و علائمی مانند کاهش دید و بینایی ایجاد می‌کنند.
در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با تومورهای ملتحمه آشنا شویم.
سرطان ملتحمه چشم چیست؟
همان‌طور که گفتیم تومورهای ملتحمه از انواع سرطان چشم و تومورهایی هستند که در بخش ملتحمه چشم ایجاد می‌شوند. این تومورها شامل انواع نئوپلاسم‌های خوش‌خیم و بدخیم هستند که نوع آنها بسته به سن و نژاد، وضعیت سیستم ایمنی بدن و میزان قرار گرفتن در معرض اشعه فرق می‌کند. تومورهای ملتحمه به چهار شکل اکواموس، ملانسیتیک، لنفوتیک و سارکوم کاپوزی، چشم‌ها را درگیر کرده و باعث کاهش دید و بینایی می‌شوند.
یکی از شکل‌های شایع سرطان ملتحمه، کارسینوم سلول سنگفرشی است که لایه ملتحمه داخل پلک‌ها و اطراف قرنیه روی سطح چشم را درگیر می‌کند. سرطان ملتحمه به‌ندرت به سمت غدد لنفاوی حمله می‌کند. سرطان ملتحمه پیشرفته و تهاجمی باعث آسیب رساندن به چشم شده تا جایی که شاید چاره‌ای به غیر از برداشتن و خارج کردن حدقه چشم نباشد.
تومورهای ملتحمه دارای دو نوع خوش‌خیم و بدخیم هستند.
ملتحمه چشم کجاست؟
ملتحمه (Conjunctiva) به غشا شفاف و نازکی می‌گویند که قسمت داخلی پلک‌ها و بخش قدامی صلبیه چشم را می‌پوشاند. ملتحمه پشت پلک‌ها و جلوی صلبیه است که از لبه پلک به پوست و از قسمت وسط به قرنیه وصل شده و به دو بخش پلکی و پیازی (روی کره چشم) تقسیم می‌شود. جایی که این دو بخش ملتحمه به هم می‌رسند را چین ملتحمه‌ای می‌گویند.
علائم تومورهای ملتحمه
تومورهای ملتحمه معمولاً در نواحی از چشم ظاهر می‌شوند و کاملاً هم قابل دیدن هستند و با ایجاد لکه‌های تیره یا رگ‌های خونی یا به شکل خال، برجستگی یا زخم باعث تغییر در رنگ یا بافت بخشی از ملتحمه می‌شوند.
گاهی تومورهای ملتحمه در جاهایی ظاهر می‌شوند که در ابتدا بدون علامت هستند و در طول معاینه عادی چشم تشخیص داده می‌شوند. برخی تومورهای ملتحمه بزرگ شده و چشم را اذیت می‌کنند. شایع‌ترین نشانه‌های تومورهای ملتحمه شامل این موارد می‌شوند:
- احساس جسم خارجی در چشم
- آبریزش و اشک بی‌دلیل
- سوزش و درد در چشم
برخی از این نشانه‌ها با علائم دیگر بیماری های چشم یکی هستند. از این رو اهمیت دارد که علائم را جدی بگیرید و برای مشخص کردن دلیل ایجاد آنها به چشم پزشک مراجعه کنید.
تومورهای ملتحمه در بخشی از چشم ایجاد می‌شوند که قابل دیدن هستند؛ از این رو هرگونه خال، برجستگی، لکه یا زخم روش سفیدی چشم یا روی پلک نیاز به بررسی توسط چشم پزشک دارد
انواع تومورهای ملتحمه
تومورهای ملتحمه در دو نوع تومور خوش‌خیم و بدخیم ملتحمه هستند. کارسینوم ملتحمه جزء تومورهای بدخیم ملتحمه شبیه ناخنک چشمی است که شیار پلکی و لیمبوس را درگیر می‌کند. این تومور ملتحمه رشد تدریجی و آرامی دارد و معمولاً به ندرت متاستاز می‌دهد و برای درمان باید به صورت کامل تومور برداشته شود تا بیماری دوباره عود نکند. ملانوم بدخیم هم یکی از تومورهای ملتحمه نادر است.
از دیگر تومورهای ملتحمه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پاپیلوما
- تومور درموئید
- خال
- درمولیپوم
- لنفوم و هیپرپلازی لنفوئید
- التهاب گرانولوماتو
تومور سلول‌های سنگفرشی از انواع تومورهای بدخیم ملتحمه است که می‌تواند فرد را نابینا کند.
۱. تومورهای بدخیم ملتحمه
تومورهای قرنیه و ملتحمه از نوع سرطان‌های بدخیم هستند که سطح بیرونی چشم را مبتلا می‌کنند.
شایع‌ترین نوع تومورهای بدخیم ملتحمه شامل موارد زیر هستند:
- کارسینوم سلول سنگفرشی (squamous cell carcinoma)
- ملانوم بدخیم (malignant melanoma)
- لنفوم (lymphoma)
۲. تومورهای خوش خیم ملتحمه
تومورهای خوش‌خیم ملتحمه در معاینه بالینی معمولاً تشخیص داده نمی‌شوند. به محض اینکه علائم و نشانه‌های تومور ملتحمه در بیمار مشاهده شود و پزشک احتمال رشد توده سرطانی را بدهد، باید بیوپسی (بافت‌برداری) با جراحی انجام شود. از جمله انواع تومورهای خوش‌خیم ملتحمه می‌توان به تومورهای مادرزادی، ملانوسیتی، ضایعات اپیتلیال و استرومایی اشاره کرد.
انواع تومورهای خوش‌خیم ملتحمه را در ادامه بررسی می‌کنیم:
آنژیوم
آنژیوم رشد خوش‌خیم عروق خونی کوچک است که ممکن است هر جایی از بدن تشکیل شود. آنژیوم عنکبوتی (spider angiomas) و آنژیوم گیلاسی یا خال قرمز (cherry angiomas) از انواع آنژیوم هستند. معمولاً علت بروز این توده خوش‌خیم ملتحمه مشخص نیست. افزایش سن یکی از دلایل بروز آنژیوم خال قرمز در افراد است.
التهاب گرانولوماتو
التهاب گرانولوماتو به شکل ندول یا پلاک اطراف جسم خارجی ظاهر می‌شود و معمولاً با بیماری‌هایی مثل سارکوئیدوز بروز پیدا می‌کند.
پاپیلوما
پاپیلوم دو نوع دارد؛ پاپیلوم عفونی که کودکان را درگیر کرده و در نزدیکی کانتوس داخلی در فورنیکس تحتانی روی می‌دهد. پاپیلوم نوع دوم هم بزرگسالان را درگیر کرده و در اطراف لیمبوس ایجاد می‌شود.
تومور درموئید
توموری مادرزادی که توده زرد رنگ و صافی است که بزرگ شده و معمولاً موهایی هم روی آن در می‌آیند. تومور درموئید هم از نظر ظاهری و زیبایی برای فرد مشکل ایجاد می‌کند و هم باعث اختلال در بینایی می‌شود به همین خاطر در اکثر موارد آن را برمی‌دارند.
خال ملانوسیتی ملتحمه
تقریباً یک‌سوم خال‌های ملانوسیتی ملتحمه رنگ‌دانه ندارند و معمولاً بدخیم نیستند و به خاطر تأثیر روی ظاهر و بنا به دلایل زیبایی برداشته می‌شوند.
درمولیپوم
تومور مادرزادی درمولیپوم از توده‌های شایع است که اطراف کانتوس خارجی ایجاد می‌شود و معمولاً به درمان خاصی هم احتیاج ندارد، اما اگر درمولیپوم بزرگ شود و روی ظاهر و زیبایی تأثیر بگذارد می‌توان بخشی از تومور را برداشت، البته عمل جراحی به دقت بالایی نیاز دارد، چراکه این تومور در امتداد کاسه چربی چشم قرار گرفته و هرگونه تغییر در ساختار کاسه چشم ممکن است عوارض جدی برای چشم ایجاد کند.
تومورهای خوش خیم ملتحمه معمولا تنها از نظر زیبایی برای فرد مشکل‌آفرین می‌شوند.
لنفوم و هیپرپلازی لنفوئید
این نوع تومور به نسبت سایر تومورهای ملتحمه شایع نیست و بدون علائم و نشانه اولیه همراه با لنفوم سارکوم بروز پیدا می‌کنند. از آنجایی که هیپرپلازی لنفوئید خوش‌خیم و لنفوم بدخیم ظاهر شبیه به هم دارند برای تشخیص دقیق حتماً باید بیوپسی انجام شود. تومورهای لنفوئیدی بیشتر کاسه چشم را درگیر می‌کنند.
تومور پشت چشم چیست؟
تومور پشت چشم که به آنها تومور مداری هم گفته می‌شود، توده بافتی غیرطبیعی است که ساختارهای مختلف چشم را درگیر می‌کند. تومور پشت چشم می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد و در سنین مختلف به شکل‌های متفاوتی بروز می‌کند. شایع‌ترین نوع تومورهای پشت چشم شامل ضایعات عروقی، کیست‌ها، لنفوم‌ها، تومورهای نوروژنیک و ثانویه می‌شوند.
تومور پشت چشم معمولاً علائم و نشانه ندارد و به تدریج بروز می‌کند، اما گاهی هم به سرعت علائم را نشان می‌دهد. بیرون‌زدگی چشم از مدار و جمع شدن پلک‌ها، دوبینی، کاهش یا از دست دادن دید موقت، از نشانه‌های تومورهای پشت چشم هستند.
دلایل ایجاد تومورهای ملتحمه چیست؟
برخی تومورهای ملتحمه مستقیماً به خاطر قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید ایجاد می‌شوند. تومورهای ملتحمه‌ای مثل کارسینوم سلول‌های سنگفرشی معمولاً به خاطر عفونت‌هایی مثل پاپیلوم انسانی و ایدز به وجود می‌آیند. مصرف دخانیات و سیگار از علل بروز برخی تومورهای ملانوم ملتحمه هستند.
تشخیص سرطان ملتحمه
با انجام یک بیوپسی ساده می‌توان مشخص کرد که تومور ملتحمه، خال خوش‌خیم است یا ملانوز اولیه اکتسابی یا ملانوم ملتحمه. لنفوم ملتحمه هم از سرطان‌های شایع ملتحمه است که علائم مشابهی دارد مثل قرمزی چشم یا ایجاد لکه‌های رنگی روی چشم. هرچند بیشتر تومورهای ملتحمه خوش‌خیم هستند، اما برخی از این تومورها می‌توانند بدخیمی شوند.
انجام معاینات چشم پزشکی به صورت منظم یا ویزیت مرتب دکتر چشم بلافاصله پس از مشاهده نخستین علائم و نشانه‌ها بهترین راه تشخیص زودهنگام سرطان ملتحمه هستند.
درمان سرطان ملتحمه
درمان تومورهای ملتحمه مانند دیگر انواع سرطان بسته به نوع تومورها، محل قرار گرفتن تومور و اندازه آن فرق می‌کند. بیشتر تومورهای خوش‌خیم که علامتی ندارند را می‌توان با معاینه و پایش منظم کنترل کرد. تومورهایی که علائم ایجاد می‌کنند، قابل درمان هستند.
روش‌های درمان تومور ملتحمه بدخیم هم شامل این موارد می‌شوند:
- جراحی
- درمان با لیزر
- شیمی‌درمانی
- پرتودرمانی
- نظارت فعال یا نظارت دقیق بر روی بیماری
- درمان هدفمند
- کرایوتراپی (سرما و فریز کردن)
- رادیاسیون خارجی (EBRT)
- ترموتراپی (حرارت درمانی)
- استفاده از پلاک‌های ایزوتوپ رادیواکتیو
برای تشخیص زودهنگام تومورهای ملتحمه و درمان آن بهتر است چکاپ چشم خود را فراموش نکنید.
راهی برای پیشگیری از سرطان چشم وجود دارد؟
با توجه به اینکه هنوز علت دقیق ابتلا به سرطان چشم مشخص نامعلوم است، راه‌های پیشگیری از سرطان چشم هم شناخته‌شده نیستند. به طور کلی انجام معاینات پزشکی منظم چشم‌ها می‌تواند باعث تشخیص زودهنگام بشود و از سرطان چشم جلوگیری کند. دوری کردن از عوامل پرخطر یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از سرطان چشم محسوب می‌شود، مثلاً با ترک سیگار، ورزش کردن، انتخاب سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب می‌توان از ابتلا به انواع سرطان‌ها جلوگیری کرد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
تومورهای ملتحمه خوش‌خیم معمولاً خطری ندارند و صرفاً اختلال زیبایی چشم محسوب می‌شوند؛ بنابراین اگر حتی تا آخر عمر هم در چشم باشند مشکلی برای فرد ایجاد نخواهد شد، اما تومورهای ملتحمه بدخیم یا به ویژه ملانوم ملتحمه حتماً باید بعد از تشخیص بلافاصله درمان شوند.
نکته مهم درباره ملانوم ملتحمه میل شدید آن به متاستاز است. احتمال عود و بازگشت تومور ملتحمه بعد از عمل برداشتن تومور با جراحی بسیار بالا است. بنابراین توصیه می‌شود که حتماً معاینات چشم پزشکی به صورت منظم انجام شوند.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
انتهای پیام
