به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، مالتیپل اسکلروز یا ام اس (MS) یک بیماری ناتوان‌کننده‌ی مغز و نخاع(سیستم عصبی مرکزی) است. این بیماری خود ایمنی در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به رشته‌های عصبی ایجاد می‌کند و غلاف حفاظتی آن را از بین می‌برد.
در نتیجه پیام‌های عصبی به درستی منتقل نمی‌شوند و در عملکردهای بدن اختلال ایجاد می‌شود. علائم ام اس چیست؟ این بیماری با چه سرعتی پیشرفت می‌کند؟ آیا راهی برای درمان وجود دارد؟ عوارض آن چیست؟
برای پیدا کردن پاسخ این سؤال‌ها و بررسی همه‌جانبه‌ی این بیماری بهتر است تا انتهای این مطلب همراه ما باشید. برای تشخیص و درمان بیماری MS باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
بیماری ام اس چیست؟
ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس یکی از شناخته‌شده‌ترین بیماریهای خودایمنی است در اثر حمله سیستم ایمنی به اعصاب بدن ایجاد می‌شود. در این بیماری در سیستم ایمنی بدن به غلاف حفاظتی فیبرهای عصبی (میلین) حمله می‌کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباط بین مغز و بقیه‌ی قسمت‌های بدن می‌شود و در نهایت، این بیماری می‌تواند باعث آسیب دائمی یا از‌بین‌رفتن اعصاب شود.
علائم و نشانه‌های MS متنوع هستند و به میزان آسیب عصبی و اعصاب درگیر بستگی دارد؛ مثلا در برخی افراد که شدت بیماری در آنها زیاد است، ممکن است فرد توانایی راه رفتن به صورت مستقل یا در کل این توانایی را از دست بدهند. در حالی‌که دیگران ممکن است برای مدت طولانی بهبود پیدا کنند و هیچ گونه علائم جدیدی را تجربه نکنند. هیچ درمانی برای مالتیپل اسکلروز وجود ندارد. با‌این‌حال، برخی درمان‌ها می‌توانند در سرعت بهبودی بعد از حملات، تغییر مسیر بیماری و مدیریت علائم آن کمک کنند.
اکثر افراد مبتلا به MS دارای دورههای عود بیماری هستند. افراد مبتلا دوره‌هایی همراه با علائم جدید یا عود بیماری را تجربه می‌کنند که چند روز تا چند هفته ادامه دارد. علائم مشاهده‌شده در این دورههای عود به طور کلی یا جزئی بهبود می‌یابد.
این عود ناشی از دوره‌ی بهبودی و خاموشی بیماری است، که می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. افزایش اندک دمای بدن می‌تواند به طور موقت علائم و نشانه‌های MS را بدتر کند، اما به معنای عود بیماری نیست.
حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به MS با عود مکرر و پیشرفت مداوم علائم با یا بدون دورههای بهبودی، دچار مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس پیشرونده‌ی ثانویه هستند. بدتر شدن علائم در این افراد معمولا شامل مشکلات حرکتی و راه‌رفتن می‌شود. میزان پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به MS پیشرونده‌ی ثانویه متفاوت است و بعضی افراد مبتلا به MS شروعی تدریجی و پیشرفت مداوم نشانه‌ها و علائم بدون عود را تجربه می‌کنند، که به عنوان ms پیشرونده‌ی اولیه شناخته می‌شود.
ام اس یک بیماری خودایمنی سیستم اعصاب است که در آن سیستم ایمنی بدن به غلاف حفاظتی فیبرهای عصبی حمله می‌کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه‌ی قسمت‌های بدن می‌شود
ام اس خفیف چیست؟
در مواردی ممکن است که فرد به بیماری ام اس خوش خیم مبتلا باشد. در این حالت فرد حملات خفیف را تجربه می‌کند. مالتیپل اسکلروز خفیف علائم جدی ایجاد نمی‌کند و چندان خطرناک نیست. از طرفی اگر به ام اس خفیف دچار شوید، بعد از سال‌های طولانی، تغییر چندانی در عملکرد و توانایی بدنی خود مشاهده نخواهید کرد.
علائم بیماری ام اس یا علائم ms چیست؟
حتما می‌خواهید بدانید که علائم ام اس چیست! اولین علائم و نشانه‌های مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس معمولا از سن ۲۰ تا ۴۰ سالگی ظاهر می‌شود و ممکن است از فرد به فرد و در دورههای گوناگون بیماری متنوع باشد، که بستگی به موقعیت فیبرهای عصبی آسیب‌دیده دارد.
این علائم اغلب روی حرکت تاثیر می‌گذارد، مانند:
- بی‌حسی یا ضعف در یک یا چند عضو که معمولا در یک طرف بدن به طور همزمان رخ می‌دهد، یا در پاها و تنه
- احساس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن رخ می‌دهد، به ویژه خم شدن گردن به جلو(نشانه‌ی لرمیت یا حساسیت الکتریکی)
- لرزش، فقدان هماهنگی یا راه رفتن نامناسب
- لکنت زبان
- خستگی
- سرگیجه
- مورمور شدن یا درد در قسمت‌های مختلف بدن
- مشکلات جنسی
- عدم تحمل سرما
- مشکل در عملکرد روده و مثانه.
مشکلات بینایی هم در این بیماری شایع هستند، از جمله:
- از‌دست‌دادن کامل یا قسمتی از بینایی، معمولا در یک چشم در یک زمان، اغلب همراه با درد در هنگام حرکت چشم
- دوبینی طولانی مدت
- تاری دید
ممکن است که فردی که به ام اس مبتلا است، فلج شود.
علائم ام اس در زنان چیست؟
برخی از علائم ام‌اس در زنان شامل موارد زیر است:
- خستگی شدید
- مشکلات و اختلالات بینایی
- بی حس شدن پوست و اندام‌ها و مور مور شدن بدن
- گرفتگی ماهیچه‌ها یا گرفتگی رگ دست
- مشکلات در حرکت
- درد
- افسردگی و اضطراب
بی‌حسی و ضعف در اندام‌ها، لرزش، مشکل در هماهنگی اندام‌ها یا راه رفتن، لکنت زبان، مورمورشدن، مشکل در عملکرد مثانه یا روده، خستگی و مشکلات بینایی مانند دوبینی و تاری دید از علائم اصلی ام اس است
علائم ام اس خاموش کدامند؟
ممکن است که از خود بپرسید علائم ام اس خاموش کدامند؟ چه زمانی می‌گوییم که فرد به ام اس مبتلا است اما این علائم خاموش هستند؟ معمولا علائم ام اس به طور ناگهانی با شدت زیاد بروز نمی‌کنند. بلکه حملات به میلین سلول‌های عصبی آرام آرام انجام می‌شود و علائم نیز به مرور زمان بروز می‌کنند.
ممکن است که علائم ام اس خاموش با سردرد و گزگز کردن اندام‌ها خود را نشان دهد. در مواردی نیز ممکن است که حافظه و حرف زدن با مشکل مواجه شوند. با دیدن هر یک از این علائم باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
با دیدن علائم ام اس به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای تشخیص و درمان بیماری MS باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین متخصصان مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به‌صورت اینترنتی و تلفنی مشورت کنید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست؟
علت مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس ناشناخته است و تصور بر این است که یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند؛ بدین گونه که نقص عملکرد در سیستم ایمنی موجب تخریب ماده‌ی چربی پوشش و محافظ الیاف عصبی در مغز و نخاع(میلین) می‌شود. برای درک بهتر این بیماری می‌توانید میلین را چیزی شبیه به پوشش عایق بر روی سیم‌های برق تصور کنید.
هنگامی که میلین آسیب ببیند و فیبر عصبی در معرض قرار گیرد، ممکن است پیام‌هایی که در امتداد این عصب حرکت می‌کنند مسدود شوند یا به کندی انتقال یابند و احتمال دارد خود عصب نیز آسیب ببیند. این موضوع که چرا بیماری MS در بعضی افراد پیشرفت می‌کند و در بعضی دیگر نه، هنوز مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی مسئول این پدیده است.
هنگامی که میلین آسیب ببیند و فیبر عصبی در معرض قرار گیرد، ممکن است پیام‌هایی که در امتداد این عصب حرکت می‌کنند مسدود شوند یا به کندی انتقال یابند و احتمال دارد خود عصب نیز آسیب ببیند.
عوامل خطر بیماری مالتیپل اسکلروزیس چیست؟
عوامل زیر خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس را افزایش می‌دهند:
- سن: MS ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما معمولا در افراد بین ۱۶ تا ۵۵ ساله رخ می‌دهد.
- جنسیت: احتمال ابتلا به MS در زنان بیش از ۲ تا ۳ برابر در مردان است.
- سابقه‌ی خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر مبتلا به MS باشند، فرد در معرض خطر ابتلا به بیماری است.
- برخی از عفونت‌ها: انواع ویروس‌ها با بیماری MS مرتبط هستند، مانند ویروس اپشتین بار که عامل مونونوکلئوز عفونی است.
- نژاد: افراد سفید پوست، به خصوص نسل شمال اروپا، بیشترین خطر ابتلا به MS را دارند و افراد آسیایی، آفریقایی یا بومی‌های آمریکا دارای کمترین احتمال خطر هستند.
- آب و هوا: MS در کشورهای دارای آب و هوای معتدل، از جمله کانادا، شمال آمریکا، نیوزیلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا، بسیار شایع است.
- ویتامین D: داشتن سطح پایین ویتامین D و کم در معرض نور خورشید بودن، با افزایش شانس ابتلا به MS مرتبط است.
- برخی بیماریهای خود ایمنی: بیماریهای تیروئیدی، دیابت نوع ۱ یا بیماری التهابی روده، احتمال ابتلا به MS را افزایش می‌دهد.
- سیگار کشیدن: امکان عود بیماری MS در افراد سیگاری دارای علائم آن، بیشتر از افراد غیر سیگاری است.
تشخیص بیماری ام اس با انجام آزمایش‌های مختلفی امکان‌پذیر است.
چگونه مالتیپل اسکلروزیس یا MS تشخیص داده می شود؟
تشخیص MS می‌تواند دشوار باشد، چرا که ممکن است علائم آن همانند سایر اختلالات عصبی باشد. در صورت اینکه پزشک شما به این بیماری شک کند، شما را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع می‌دهد و پزشک راجع به سابقه‌ی بیماری سوال‌هایی می‌پرسد و معاینات بالینی جهت تشخیص هرگونه آسیب به مغز، نخاع و عصب چشم انجام می‌دهد.
تشخیص MS تنها با یک آزمایش امکان پذیر نیست، بنابراین، به نقل از NHS، پزشک شما آزمایشات زیر را انجام می‌دهد:
- آزمایش خون: جهت افتراق بیماری‌هایی که علائم مشابهی دارند، مانند بیماری لایم و ایدز
- بررسی تعادل بدن: هماهنگی قسمت‌های مختلف بدن با هم، قدرت بینایی و سایر عملکردهای دیگر جهت چگونگی وضعیت اعصاب انجام MRI که تمامی جزئیات ساختار بدن را نشان می‌دهد.
- تجزیه و آنالیز CSF: مایعی که مغز و نخاع را در بر می‌گیرد، به نام مایع مغزی نخاعی(CSF)، که اغلب در افراد مبتلا پروتئین‌های خاصی در CSF دیده می‌شود.
- ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز: آزمون پتانسیل‌های برانگیزشی که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه‌گیری می‌کند.
تست ام اس در خانه چیست؟
آیا می‌توان در خانه فهمید که کسی به ام اس مبتلا است؟ آیا تشخیص این بیماری از طریق آزمایش‌های خانگی ممکن است؟ توجه داشته‌باشید که نمی‌توانید تست ام اس را با یک کیت ساده در منزل انجام دهید. برای بررسی این بیماری آزمایش‌های مختلفی انجام می‌شوند که در مطالب بالاتر به آنها اشاره کردیم.
اما می‌توان این آزمایش‌ها را در منزل هم انجام داد. تنها چاره‌ی آنها برقراری تماس با آزمایشگاه و درخواست انجام آزمایش در منزل است. تکنسین آزمایشگاه از شما در منزل آزمایش‌ها را می‌گیرد و نتیجه را بعد از مشخص شدن، اعلام می‌کند.
یکی از روش‌های تشخیص MS، انجام MRI از مغز است.
تشخیص های افتراقی مالتیپل اسکلروز یا ام اس چیست؟
گاهی ممکن است که بیماری ام اس با دیگر بیماری‌ها اشتباه گرفته‌شود. برخی از این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:
- بیماریهای خودایمنی/ التهابی
- اختلال طیفی نورومیلیت عصب بینایی
- آنسفالومیلیت منتشر حاد
- میلین الیگودندروسیت گلیکوپروتئین مرتبط با از‌بین‌رفتن غلاف میلین
- سندرم شوگرن
- لوپوس سیستم عصبی مرکزی
- سارکوئیدوز
- بیماری بهجت
- واسکولیت سیستم عصبی مرکزی
- عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی
- سیفلیس سیستم عصبی مرکزی
- بیماری لایم
- ویروس لنفوتروپیک T انسانی (HTLV)
- ایدز
- بیماریهای متابولیکی
- کمبود ویتامین B۱۲
- کمبود مس
- بیماری میتوکندریایی
- انواع لکودیستروفی
- درگیری‌های عروقی
- بیماری عروق کوچک
- سکته مغزی
- سندرم سوزاک
- سندرم کاداسیل(آرتریوپاتی مغزی اتوزومال غالب به همراه انفارکتوس ساب کورتیکال و لکوانسفالوپاتی)
- سندرم آنتی‌بادی ضدفسفولیپید
- سایر دسته‌ها
- لنفوم سیستم عصبی مرکزی
- میلوپاتی پارانئوپلاستیک
درمان MS چیست؟ (آیا ام اس درمان دارد؟)
در حال حاضر هیچ درمانی برای MS وجود ندارد؛ اما تعدادی از اقدامات می‌توانند عملکرد بدن را بهبود بخشند، همچنین پزشک می‌تواند با تجویز برخی داروها روند بیماری را کند کرده، از حملات جلوگیری یا آنها را درمان کند، علائم را کاهش دهد یا در کنترل استرس ناشی از بیماری به فرد کمک‌کند.
داروهایی که ممکن است به کند‌شدن روند بیماری یا به اعصاب آسیب‌دیده کمک‌کنند، عبارتند از:
- اینترفرون بتا(آونکس، بتاسرون، ربیف)
- کوپلیمر ۱(کوپاکسون)
- دالفام پریدین(آمپیرا)
- دی متیل فومارات(تکفیدرا)
- میتوکسانترون(نووانترون)
- ناتالیزوماب(تیزابری)
- اکلیزومب
- تری فلومونید
- داروهای استروئیدی: جهت کوتاه‌تر شدن و کاهش شدت حملات می‌توان از داروهای استروئیدی استفاده کرد.
- بوتاکس: برای کاهش اسپاسم عضلانی و درمان برخی دیگر از علائم می‌توان از شل‌کننده‌های عضلانی، آرام‌بخش‌ها یا سم بوتولینوم(بوتاکس) را امتحان کرد.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی با آموزش یک سری تمرینات به حفظ قدرت و تعادل و کنترل خستگی و درد کمک می‌کند و یک کار درمان می‌تواند راه‌های جدیدی برای انجام کارها به فرد مبتلا آموزش دهد تا کارها راحت‌تر و مراقبت فردی نیز آسان‌تر شود. اگر مشکل در راه‌رفتن است، استفاده از عصا، واکر یا آتل می‌توانند کمک‌کننده باشند.
- اقدامات حمایتی: همراه با درمان، می‌توان اقدامات دیگری برای کاهش علائم MS انجام داد، به طور مثال ورزش منظم و پرهیز از گرمای بیش‌از‌حد جهت افزایش انرژی و از پزشک خود درباره تاثیر یوگا بر کاهش خستگی یا استرس سوال کنید، همچنین مراقب سلامت احساسی خود باشید. از خانواده، دوستان و مشاور خود برای کنترل استرس یا اضطراب کمک بخواهید.
تیم درمان بیماری مالتیپل اسکلروزیس متشکل از چه دکترهایی است؟
برای درمان ام اس باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. توجه داشته‌باشید که در مواردی ممکن است که کاری از دکتر مغز و اعصاب برنیاید. در این موارد چه کسی بیشتر مغز و سیستم عصبی شما را می‌شناسد؟ جراح مغز و اعصاب! پس می‌توانید برای درمان این بیماری و یا کنترل علائم به دکتر جراح مغز و اعصاب هم مراجعه کنید.
ام اس درمان ندارد، اما با استفاده از دارو درمانی می‌تواند جلوی پیشرفت آن را گرفت و علائم را کنترل کرد
عوارض ام اس چیست؟
ام اس ممکن است که باعث بروز برخی عوارض در بیمار شود. عوارضی که در ام اس بروز می‌کند شامل موارد زیر هستند:
- سفتی یا گرفتگی ماهیچه: ممکن است که بیمار دچار گرفتگی عضلات باشد و او را در انجام کارهای روزانه آزار دهد.
- برخی از افرادی که به ام اس دچار هستند در صحبت کردن خود با مشکل مواجه می‌شوند.
- افسردگی یکی دیگر از عوارضی است که در این بیماری بروز می‌کند. ام اس بیماری است که همه‌ی جنبه‌های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند بر روی روحیه و خلق او نیز تاثیر بگذارد.
- فلج شدن، معمولا در پاها
- تغییرات ذهنی مانند فراموشی و نوسانات خلقی
- صرع و تشنج از دیگر عوارض این بیماری است.
یکی از ویژگی‌های بیماری ام اس، کند شدن سرعت ارسال پیام عصبی از نورون‌هاست.
آیا ام اس باعث فلج شدن می‌شود؟
ام اس بیماری است که می‌تواند بر روی توانایی حرکت هم تاثیر بگذارد. یکی از مشکلاتی که ممکن است برای فرد ایجاد شود، فلج است. کسانی که ام اس می‌گیرند، در صورت ابتلا به نوع پیش‌رونده و عدم کنترل آن، ممکن است در نهایت فلج شوند.
طول عمر بیماران ام اس چقدر است؟
کسانی که به بیماری ام اس مبتلا می‌شوند، معمولا ۵ تا ۱۰ سال کمتر از دیگران زندگی می‌کنند. مخصوصا اگر این بیماری باعث ایجاد عوارض جدی و خطرناک شود.
اسپاسم عضلانی، مشکل در صحبت کردن، افسردگی، فلج به خصوص در پاها، مشکلات ذهنی و حافظه و تشنج از عوارض اصلی این بیماری است
آیا می‌توان از ام اس پیشگیری کرد؟
از آنجا که علت این بیماری مشخص نیست و ام‌اس یک بیماری خودایمنی است، برای پیشگیری از آن روش خاصی وجود ندارد. می‌توان برای پیشگیری از این بیماری روش‌هایی که در آلزایمر استفاده می‌شود را به کار برد. مثلا می‌توانید از پازل و جدول استفاده کنید. همچنین بهتر است که ورزش‌های ذهنی که برای ورزیدن و تقویت ذهن و مغز مفید هستند را انجام دهید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
بیماری ام اس یکی از بیماریهای خودایمنی است که علت بروز آن مشخص نیست. اما این بیماری می‌تواند بسیار پیشروی کند. ام اس بیماری عصبی است که در آن سلول‌های ایمنی بدن به غلاف میلین سلول‌های عصبی حمله می‌کنند و باعث کند ارسال شدن پیام‌های عصبی می‌شوند. این بیماری علائمی ایجاد می‌کند که می‌توان برای پیشگیری از پیشرفت آنها به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
انتهای پیام
