در زمان انتقال جنین که پزشک مشخص میکند، تخمک و یا جنین از حالت فریز خارج میشود. اگر تخمک فریز شده باشد، از حالت فریز خارج میشود و در آزمایشگاه به روش آی وی اف یا میکرواینجکشن، با اسپرم همسر ترکیب میشود تا جنینها شکل بگیرند و سپس، انتقال داده شوند.
انتقال جنین فریز امروزه بسیار متداول و شانس بارداری آن مشابه و یا حتی بالاتر از جنینهای غیرفریز یا فرش (fresh) است. نخستین پروسه موفقیتآمیز فریز و ذوب جنین برای انتقال ۴۲ سال پیش انجام شده است.
⏺️ چرا جنینها را فریز می کنیم؟
یک چرخۀ موفق آی وی اف یا تزریق داخل سیتوپلاسمی (میکرواینجکشن) معمولاً به شکلگیری چندین جنین منجر میشود. در این حالت با رضایت زوج صاحب جنین، جنینهای مازاد برای سیکلهای بعدی انتقال یا بارداریهای بعدی فریز میشوند.
همچنین در افرادی که لازم است جنینهایشان قبل از انتقال ارزیابی ژنتیکی (بررسی ژنتیکی قبل از لانهگزینی) شود تا جنینهای سالم منتقل شوند، تا زمان آماده شدن نتایج بررسی ژنتیکی جنینها فریز میشوند.
افزون بر این، فریز جنین یک فرایند حفظ باروری در آینده است. حفظ باروری مناسب برای افرادی است که تحت درمان هورمونی یا درمان سرطان یا دیگر مداخلات پزشکی که باعث کاهش باروریشان میشود، قرار میگیرند.
در بعضی موقعیتها، پزشکان جنینها را برای اجنتاب از عوارض سندرم تحریک بیش از حد تخمدان که با وقوع بارداری تشدید میشود، فریز میکنند. همچنین، در برخی موارد در سیکل آی وی اف یا میکرواینجکشن سطوح برخی هورمونها افزایش مییابد و در نتیجه، شانس بارداری کاهش مییابد. در این موارد پزشکان جنینها را فریز میکنند تا در زمان مناسب (پس از تنظیم سطوح هورمونی) انتقال جنین را انجام دهند.
⏺️ آمادگی برای فریز جنین چگونه است؟
در ابتدای سیکل عمل پانکچر تخمدان (تخمککشی) برای تشکیل جنین به روش آی وی اف یا میکرواینجکشن، وضعیت تخمدانها و سطوح هورمونهای تولید مثلی بررسی میشود تا پزشک ببیند که آیا تخمدانها آماده شروع فرایند تخمکگذاری هستند. سپس، داروهای تحریک تخمکگذاری تجویز میشود و طی دوره مصرف، سونوگرافیهای منظم برای پایش رشد فولیکولها (کیسههای حاوی تخمک) انجام میشود. زمانی که فولیکولها به رشد کافی رسیدند، داروی آزادسازی تخمک تجویز میشود و برای حدود ۳۶ ساعت پس از آن نوبت عمل تخمککشی یا پانکچر تخمدان داده میشود. در این عمل که تحت بیهوشی سبک انجام میشود تخمکها تحت گاید سونوگرافی با ابزار بسیار ظریف مخصوص از تخمدانها جمعآوری میشود. تعداد تخمکهای حاصل به میزان پاسخ هر فرد به داروهای تحریک تخمکگذاری بستگی دارد و این تخمکها به آزمایشگاه جنینشناسی برای فریز یا تشکیل جنین منتقل میشود.
جنینها در ظرف پتریدیش برای ۳ تا ۶ روز رشد میکنند. در این مرحله، نمونهبرداری (بیوپسی) از جنین برای بررسی ژنتیکی، بهویژه اگر خانم یا آقا ناقل یک بیماری ژنتیکی خاص باشند، انجامپذیر است. همچنین، جنینها از نظر شکل ظاهری در گروهها یا گریدهای خوب و متوسط و ضعیف دستهبندی میشوند تا جنینی که از نظر کروموزومی و شکل ظاهری خوب است و احتمال لانهگزینی و رشدش بیشتر است، منتقل شود تا باروری موفقیت آمیزی داشته باشیم.
در این مرحله، جنینهای سالم از نظر ژنتیکی و با شکل ظاهری خوب فریز می شوند. این کار فریز جنین نامیده میشود؛ جایگزینی آب داخل سلولهای جنین با مایع محافظ و گذاشتن در تانک ازت برای حفاظت از تشکیل کریستال یخ که سبب آسیب به سلولهای جنین میشود.
⏺️میزان موفقیت انتقال جنین فریز چقدر است؟
شانس باروری با انتقال جنین فریز بستگی به سن خانم در زمان آی وی اف یعنی زمان شکلگیری جنین بستگی دارد. افرادی که موقع پانکچر سن کمتر از ۳۵ سال دارند، احتمال باروری بالاتری دارند. گفتنی است بیش از ۹۵ درصد جنینهای فریز بعد از ذوب (برگشت از فریز) زنده میمانند.
⏺️فریز جنین چه مخاطراتی دارد؟
خود فرایند فریز جنین عوارضی ندارد اما مرحله پانکچر (گرفتن تخمک از تخمدان) که یکی از مراحل اصلی آی وی اف است، ممکن است با عوارضی همراه باشد که البته بسیار نادر است. همچنین، ممکن است برخی خانمها در روند تحریک تخمکگذاری با وضعیتی مواجه شوند که سندرم تحریک بیش از حد تخمدانها نام دارد. در این سندرم تعداد فولیکولها بسیار زیاد است و تخمدان بیش از اندازه بزرگ میشود و خانم نیاز به مراقبتهای دقیق دارد.
⏺️ فرایند انتقال جنین فریز چگونه است؟
در این فرایند مادر داروهای لازم برای تقویت دیواره داخلی رحم (آندومتر) دریافت میکند و سپس تحت درمان پروژسترون قرار میگیرد تا رحم پذیرنده جنین باشد، قرار میگیرد. پزشک با انجام سونوگرافیهای منظم ضخامت آندومتر رو ارزیابی میکند و زمانی که این ضخامت مناسب بود، انتقال جنین انجام میشود. در این عمل که بدون بیهوشی انجام میشود، پزشک یک کتتر را از راه واژن و دهانه رحم وارد رحم میکند و یک یا جنین دو بازشده از فریز را همراه با کمی مایع محیط کشت جنین وارد رحم میکند. سپس جنینشناس با دقت کتتر را زیر میکروسکوپ بررسی میکند برای اینکه مطمئن شود جنین داخل کتتر نمانده است. ۱۴ روز بعد از انتقال جنین، یک آزمایش خون بارداری درخواست میشود تا مشخص شود آیا بارداری صورت گرفته است یا نه.