به گزارش تسریر، ایجاد کوچک‌ترین تغییری در تعداد دفعات دفع ادرار علاوه بر اینکه می‌تواند برنامه کاری و زندگی افراد را تحت‌الشعاع قرار دهد، ممکن است علامت یک بیماری هم باشد. این عارضه مرد، زن، کودک و بزرگسال نمی‌شناسد و می‌تواند برای هر فرد در هر سنی پیش بیاید. امروزه بسیاری از افرادی که با این مشکل دست به گریبان هستند با مراجعه به پزشک عنوان می‌کنند که نه تنها هنگام خروج از خانه با مشکل روبه‌رو هستند بلکه بیدار شدن‌های مکرر از خواب، زندگی را برای شان سخت کرده است.
تکرر ادرار نیاز به دفع بیشتر از حد معمول ادرار گفته می شود؛ با این حال، واقعاً تعریف روشنی از «تکرار» در مورد تعداد دفعات ادرار کردن وجود ندارد.
کلید تصمیم گیری در مورد مشکل تکرر ادراراین است که آیا نیاز به تکرر ادرار باعث ایجاد چالش در زندگی شما می شود یا خیر. همچنین ممکن است وقتی تکرادرار دارید دور بودن از دستشویی باعث ایجاد اضطراب در شما بشود و دفع آن ممکن است با درد یا ناراحتی در مثانه یا مجاری ادراری همراه باشد.
علل شایع تکرر ادرار
عفونت های دستگاه ادراری شایع ترین علت تکرر ادرار هستند. علل دیگر عبارتند از:
- نوشیدن بیش از حد مایعات
- نوشیدن نوشیدنی های کافئین دار یا الکلی
- دیابت
- بارداری، به خصوص در سه ماهه سوم، زمانی که فشاری روی مثانه وجود دارد
- بزرگ شدن پروستات یا عفونت
- اضطراب
- دیورتیک ها
- سیستیت بینابینی، یک عفونت مزمن در مثانه
- مثانه بیش‌فعال
- عفونت واژن
علل کمتر شایع ادرار مکرر یا فوری عبارتند از:
- سکته مغزی یا سایر اختلالات سیستم عصبی
- تومور
- سرطان مثانه
- پرتودرمانی در ناحیه لگن
- آسیب به دستگاه ادراری
- دیورتیکولیت
تکرر ادرار و درمان نشدن آن می تواند خواب شما را مختل کند، که وضعیتی به نام شب ادراری منجر شده و معمولاً با بالا رفتن سن رخ می دهد؛ زیرا بدن شما تولید هورمونی را متوقف می کند که با افزایش سن مانع از ادرار شبانه می شود.
مثانه نیز با افزایش سن خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهد . این امر نگه داشتن ادرار را برای مدت طولانی دشوار می کند.
چه زمانی تکرر ادرار احتیاج به درمان دارد
اگر تکرر ادرار شما همراه با علائم دیگری نیست، ممکن است برای شما طبیعی باشد؛ با این حال، در بیشتر موارد، تکرر ادرار نشانه یک بیماری زمینه ای است.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- مشکلات ادراری بر سبک زندگی شما تأثیر می گذارد
- خون در ادرار شما
- ادرار به طورغیرمعمول کدر یا دارای بوی غیرعادی است
- تب، لرز یا خستگی
- استفراغ
- درد در شکم یا پهلو
- کاهش وزن ناگهانی
- افزایش اشتها یا تشنگی
- ترشح از آلت تناسلی یا واژن شما
همچنین اگر هر شب بیش از سه بار برای ادرار کردن از خواب بیدار می شوید، باید به پزشک مراجعه کنید.
عفونت مجاری ادراری و تکرر ادرار در زنان
احتمال ابتلا به عفونت دستگاه ادراری در زنان به نسبت مردان بیشتر است؛ زیرا مجرای ادرار زنانه نسبت به مردان کوتاه تر بوده و باکتری ها سریعتر می توانند مجاری ادراری را آلوده کنند.
عواملی که زمینه ساز ابتلا به عفونت مجاری ادراری در زنان می شود
- تحریک و التهاب واژن
- پاک کردن نامناسب (از پشت به جلو) پس از استفاده از سرویس بهداشتی، که مجرای ادرار را در معرض اشیریا کلی قرار می دهد.
- رابطه جنسی، که می تواند باکتری را به دستگاه ادراری وارد کند (ممکن است در مردان نیز رخ دهد، اما نادر است)
سایر شرایطی که می تواند منجر به تکرر ادرار در زنان شود
- بارداری
- فیبروم ها
- سطوح پایین استروژن در نتیجه یائسگی
- سرطان تخمدان
تکرر ادرار در مردان
شرایطی که پروستات را تحت تاثیر قرار می دهد ممکن است باعث تکرر ادرار مردانه شود. این شرایط عبارتند از:
- هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)، که بیشتر به عنوان بزرگی پروستات شناخته می شود
- پروستاتیت، یک بیماری التهابی که اغلب در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود
- سرطان پروستات
تشخیص و آزمایش تکرر ادرار
پزشک آزمایشاتی را برای تعیین علت تکررادرار شما انجام می دهد. آنها از شما سؤالاتی می پرسند، مانند:
- علائم شما از چه زمانی شروع شد؟
- چند بار ادرار می کنید؟
- چه علائم دیگری را تجربه می کنید؟
- آیا تراوش غیرمنتظره ادرار دارید؟ اگر چنین است، در چه شرایطی؟
آنها به احتمال زیاد از شما نمونه ادرار می خواهند تا موارد زیر را بررسی کنند:
- عفونت
- خون
- سایر یافته های غیر طبیعی مانند پروتئین و قند
پزشک شما همچنین شکم شما را معاینه خواهد کرد. آنها احتمالاً سایر معاینات فیزیکی را انجام خواهند داد، مانند:
- یک معاینه ی لگنی
- ارزیابی مجرای ادرار و واژن
- معاینه ی پروستات
پیشگیری از تکرر ادرار
شما می توانید به آسانی با انجام چند اقدام ساده از تکرر ادرار پیشگیری کنید.
رژیم غذایی
با نزدیک شدن به شب، سعی کنید از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی که احتمال ادرار شبانه را افزایش می‌دهند اجتناب کنید. نظیر:
- الکل
- آب مرکبات
- قهوه
- چای
- گوجه فرنگی
- شیرین کننده های مصنوعی
فعالیت بدنی
با مشاوره با پزشک می توانید تمریناتی را یاد بگیرید که به تقویت لگن شما کمک کرده و از ابتلا به تکرر ادرار جلوگیری می کند.
پولاکیوری یا تکرر ادرار در کودکان
پولاکیوری به عنوان تکرر ادرار ایدیوپاتیک خوش خیم نیز شناخته شده و به تکرر ادرار در طول روز در کودکان بدون علت خاصی اشاره دارد. اگرچه این بیماری در کودکان ۳ تا ۵ ساله شایع است، اما نوجوانان نیز می توانند به آن مبتلا شوند.
علائم آن چیست؟
پس از ۳ سالگی، کودک شما حدود ۱۲ بار در روز ادرار می کند. با بزرگتر شدن و بزرگ شدن مثانه، آنها از چهار تا شش بار در روز ادرار می کنند.
بارزترین علامت پولاکیوری این است که کودک شما به طور ناگهانی در طول روز خیلی بیشتراز آنچه که معمول در نظر گرفته می شود احساس می کند میل به دفع ادرار، اما در واقع خود را خیس نمی کند. به عنوان مثال، کودک شما ممکن است هر نیم ساعت یک بار یا کمتر به دستشویی برود. در برخی موارد، ممکن است نیاز باشد تا ۴۰ بار در طول روز نیز این کار را تکرار کند. آنها ممکن است متوجه شوند که هر بار که به دستشویی می روند فقط مقدار کمی ادرار خارج می شود.
چه چیزی باعث این وضعیت می شود؟
پزشکان نمی دانند که چه چیزی باعث بروز پولاکیوری می شود. در بسیاری از موارد، کودک شما ممکن است به دلیل یک تغییر بزرگ در زندگی خود، مانند رفتن به مدرسه برای اولین بار، دچار استرس شود. هر رویداد مهمی در خانه، مدرسه، یا در زندگی شخصی آنها نیز می تواند باعث ایجاد یک دوره پولاکیوری شود. اینها به عنوان محرک های روانی شناخته می شوند.
محرک های احتمالی عبارتند از:
- نقل مکان به یک خانه جدید
- داشتن یک عضو جدید خانواده، مانند خواهر یا از دست دادن یکی از اعضای نزدیک
- طلاق والدین یا احساس نگرانی در مورد آن
برخی از محرک های فیزیکی و روانی ممکن عبارتند از:
- سیستیت غیر باکتریایی
- تغییرات در مواد شیمیایی در بدن، مانند خوردن نمک زیاد
- التهاب در مجرای ادرار یا مثانه
- افزایش سطح کلسیم در ادرار
- اختلالات تیک، مانند سندرم تورت
- اختلالات اضطرابی
این وضعیت چگونه تشخیص داده می شود؟
ابتدا، پزشک کودک شما یک معاینه فیزیکی کامل انجام می دهد تا مطمئن شود که علائم دیگری از سایر بیماری ها وجود ندارد. پس از آن،آزمایشاتی را برای تشخیص مشکل و بیماری انجام می دهند:
- آزمایش ادرار: از کودک شما خواسته می شود که در یک قوطی یا روی یک میله ادرار کند. ممکن است ادرار برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده شود یا در مطب پزشک بررسی شود. این آزمایش می تواند نشان دهد که فرزند شما دیابت ، بیماری های کلیوی مانند سندرم نفروتیک یا عفونت مثانه ندارد.
- آزمایشات خون: در برخی موارد پزشک کودکان با استفاده از یک سوزن کوچک مقداری از خون او را گرفته و برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستد. این آزمایش همچنین می تواند وجود یا عدم وجود بیماری دیابت ، کلیه و مثانه را نشان دهد
مثانه‌های نورژنیک یا مثانه‌های عصبی عامل بروز تکرر ادرار
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ،دکتر حمیدرضا صفایی استادیار دانشگاه و فوق تخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار تکرر ادرار را چنین تعریف می‌کند: هر گونه افزایش غیر طبیعی در تعداد دفعات نیاز به دفع ادرار، به عنوان تکرر ادرار شناخته می‌شود، البته اگر میزان استفاده از مایعات افزایش نیافته باشد. تکرر ادرار به تنهایی بیماری نیست بلکه علائم بالینی یک بیماری محسوب می‌شود.
به گفته این پزشک متخصص، بروز چنین وضعی علل متفاوتی دارد. وی در تشریح این دلایل می‌گوید: گاهی این عارضه به دلیل افزایش حجم ادرار ناشی از یک بیماری روی می‌دهد. برای مثال قند در بدن فرد مبتلا به دیابت به عنوان ماده اسمزی عمل کرده و جذب آب توسط کلیه‌ها را بیشتر می‌کند. در چنین شرایطی بدن مجبور به دفع مکرر آب خواهد بود.دسته‌ای دیگر از بیماران که به دیابت بی‌مزه مبتلا هستند، آب بیشتری مصرف می‌کنند و این امر موجب افزایش حجم ادرار و به دنبال آن تکرر در دفع خواهد شد.
دکتر صفایی مثانه‌های نورژنیک یا مثانه‌های عصبی را عامل دیگری برای تکرر ادرار می‌داند و می‌گوید: برخلاف تصور عموم در این بیماری اضطراب و دلهره نقشی ندارد و آسیب مراکز عصبی کنترل مثانه عامل ایجاد آن است. در این بیماری‌آسیب دیدگی مراکز عصبی کنترل کننده عملکرد مثانه، موجب انقباض‌های خودبه خودی مثانه و بی‌اختیاری ادراری یا تکرر ادراری شدید در طول روز و شب می‌شود.
معمولاً افراد مبتلا به مثانه عصبی از یک بیماری زمینه‌ای مانند بیماری M.S، تومورهای نخاع و دیگر بیماری‌های نخاعی مادرزادی رنج می‌برند. اما گاهی هم مشاهده می‌شود که فرد به دلیل برخی عوامل خارجی از جمله ضربه‌های ناشی از تصادف و حتی رادیوتراپی دچار آسیب دیدگی مراکز عصبی کنترل مثانه می‌شود. این متخصص کلیه و مجاری با تأکید بر نقش بیماری‌های عفونی و التهابی ادامه می‌دهد: در گروه دیگری از مبتلایان، بیماری‌های التهابی و عفونی در مثانه می‌تواند موجب تحریک پذیری مثانه و در نتیجه، تکرر ادرار شود.
در حقیقت عفونت مثانه باعث تحریک اعصاب و عضلات مثانه بیمار شده به طوری که وی در بیشتر مواقع احساس دفع ادرار خواهد داشت هرچند میزان ادرار در هر مرتبه بسیار اندک است.او می‌گوید: این دسته از بیماران معمولاً دچار تب می‌شوند. سوزش و تغییر رنگ ادرار از دیگر علائم این بیماری است. البته در برخی مواقع نیز به دلیل انسداد مجاری ادرار توسط سنگ کلیه، بیمار در هر مرتبه نمی‌تواند مقدار زیادی ادرار دفع کند و در نتیجه حجم زیادی از ادرار در مثانه اش باقی می‌ماند و موجب پر شدن زودرس مثانه می‌شود.
این استادیار دانشگاه می‌افزاید: عده‌ای از بیماران نیز که با شکایت از تکرر ادرار به پزشک مراجعه می‌کنند، دچار اضطراب هستند. در این گروه هم به دلیل بروز عوامل اضطرابی، مثانه قبل از اینکه به حد کافی پر شود، تحریک شده و بیمار دچار تکرر ادرار می‌شود، اما این گروه از مبتلایان معمولاً با مشکل تکرر ادرار در روز روبه‌رو هستند و شب‌ها به آسودگی می‌خوابند.دکتر صفایی با اشاره به اینکه کودکان بیشتر دچار این وضعیت می‌شوند، خاطرنشان می‌کند: اضطراب‌های کودکانه می‌تواند ناشی از محیط اطراف یا عوامل درونی کودک باشد. پدر و مادر باید در صورت مشاهده تکرر ادرار کودک به پزشک مراجعه کنند. در چنین شرایطی اگر پزشک تشخیص دهد که کودک دارای شخصیت مضطرب است از روانپزشک برای درمان کمک خواهد گرفت و درصورتی که بیماری به دلیل اضطراب ناشی از محیط باشد مداخله روانکاو لازم خواهد بود. این متخصص در خاتمه می‌گوید: تکرر ادرار باید جدی گرفته شود زیرا در موارد شدید اگر درمان مناسب و سریع انجام نشود ممکن است، به مثانه و کلیه‌ها آسیب برسد.
