به گزارش تسریر، شاید در مرحله اول دستور العمل‌های پزشک راجع‌به مصرف دارو در زمان و حالت‌های مختلف خسته‌کننده به‌نظر برسد اما این توصیه‌ها به دلایل متفاوت و خاصی تجویز می‌شود. در ادامه روش‌های مختلف اثرگذاری داروها بر بدن و دلایل تجویز حالت‌های مختلف قرص را بسته به پر یا خالی بودن معده بررسی می‌کنیم. بدیهی است که این دستورات کلی است و ملاک اصلی مصرف دارو همواره نظر پزشک مربوط است.
عملکرد دارویی در معده خالی
هنگامی که یک دارو با معده خالی تجویز می‌شود، برای اطمینان از جذب بیشتر آن است چرا که جذب روده با غذا محدود می‌شود و بر اثربخشی این داروهای خاص تأثیر می‌گذارد. در برخی موارد، عناصر غذا مانند آهن یا کلسیم ممکن است به ساختارهای شیمیایی دارو متصل و مانع جذب موثر آن شوند به همین دلیل است که مصرف داروهای پوکی استخوان و آسم را با معده خالی توصیه می‌کنند.
در برخی از حالت‌ها هم غذا می‌تواند به عنوان یک مانع فیزیکی برای سطح دیواره روده عمل و از جذب برخی داروها به جریان خون جلوگیری کند. در موارد دیگر، تغییرات در ترشحات روده و فرایند گوارش می‌تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد.
عملکرد دارویی با یک وعده غذایی (یا میان وعده)
برخی از داروها عوارض جانبی مانند تحریک معده،سوء هاضمه، زخم یا التهاب دارند. خوردن آن‌ها همراه با وعده غذایی، این آثار ناخوشایند را کاهش می‌دهد. لازم نیست یک وعده غذایی کامل باشد، میان‌وعده‌های سبک مانند بیسکویت یا یک ساندویچ کوچک هم در برخی موارد کافی است. بهترین مثال این مورد درباره داروهای خوراکی دیابتی است که برای جلوگیری از افت قند خون (هیپوگلیسمی) تجویز می‌شود.
آنتی‌اسیدها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی معمولاً همراه با وعده‌غذایی یا میان‌وعده مصرف می‌شوند تا این مواد پوشش معده را در برابر اسید محافظت کنند. خوردن غذا باعث ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی متعدد از جمله افزایش جریان خون به روده، آزاد شدن صفرا و تغییر در pH (اسیدیته) و تحرک روده می‌شود.
این تغییرات فیزیولوژیکی می‌تواند بر مقدار داروی جذب شده از روده و بر پاسخ بدن به دارو تأثیر بگذارد. تغییرات فیزیولوژیکی هم مهم است، به عنوان مثال، کپسول ایتراکونازول (که برای درمان برخی عفونت‌های قارچی استفاده می‌شود) باید همراه با غذا و در برخی موارد حتی با نوشیدنی‌های اسیدی مانند نوشابه مصرف شود، زیرا این محصول برای جذب به محیط اسیدی نیاز دارد.
تاثیر میزان پر بودن معده
برای برخی از داروها، اندازه وعده غذایی مهم است. به عنوان مثال، «اورلیستات» برای کاهش وزن، جذب چربی از غذا را کاهش می‌دهد، بنابراین مصرف این دارو همراه با وعده‌های غذایی اصلی برای تأثیر بهینه مهم است. ترکیب غذا هم می‌تواند مهم باشد. خوردن غذاهای سرشار از فیبر، پروتئین یا چربی یا نوشیدنی‌هایی مانند چای، قهوه، شیر و آب‌میوه، می‌تواند بر نحوه عملکرد برخی داروها در بدن تأثیر بگذارد. در بعضی موارد هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند «سیپروفلوکساسین» باید از مصرف محصولات لبنی تا بعد از دو ساعت اجتناب شود.
لزوم توجه به برچسب‌های دارو
برچسب داروها را به دقت بررسی کنید. به جز مواردی که توصیه می‌شود، قرص‌ها یا کپسول‌ها باید با آب قورت داده شوند اگر روی برچسب نوشته شده است: «همراه یا بعد از غذا مصرف شود»، به این معنی است که دارو باید در حین غذا یا ظرف نیم ساعت پس از غذا مصرف شود. برای استفاده دارو با معده خالی، باید حداقل دو ساعت قبل و نیم ساعت بعد از خوردن دارو چیزی نخورید؛ مگر این که دستور پزشک نکته دیگری داشته باشد.
مسکن فقط با معده پر
بیشتر ضددردها همچون ایبوپروفن، مفنامیک اسید و دیکلوفناک در معده باز می‌شوند و معده درد را در برخی افراد تشدید می‌کنند، بنابراین باید با معده پرمصرف شوند. اگر فرد در زمان مصرف دارویی که باید با معده پر خورده شود، خوردنی یا غذایی در دسترس نداشته باشد، حتما باید دارو را با دو لیوان آب بنوشد تا باعث آسیب به مری و عوارض گوارشی و کلیوی نشود.
