به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، در بسیاری از کشورهای جهان، طرح پزشک خانواده در حال اجرا است و بسیاری از مردم از مزایای اجرای این طرح بهره‌مند می‌شوند، در این طرح بیمار در ابتدا به پزشک خانواده مراجعه و اگر نیازمند درمان‌های تخصصی بود، توسط این پزشک به پزشک متخصص و فوق‌تخصص ارجاع داده می‌شود.
در نظام ارجاع هزینه‌های بیمار برای درمان بسیار کم می‌شود، همچنین پزشکان متخصص و فوق تخصص می‌توانند زمان بیش‌تری را صرف بیماران نیازمند دریافت خدمات تخصصی کنند، حال باید دید وعده‌ها برای اجرای این طرح به‌صورت کامل تا چه اندازه عملیاتی شده و اجرای این طرح در چه مرحله‌ای است؟ آیا عزمی برای اجرای این طرح توسط مسئولان بهداشت و درمان وجود دارد؟ نقش سازمان‌های بیمه‌گر در این طرح چیست؟
تعداد بالایی از پزشکان عمومی بیکار هستند، در طرح پزشک خانواده می‌شد از ظرفیت این پزشکان برای ارائه خدمات مطلوب پزشکی به بیماران استفاده کرد، اما به‌نظر می‌رسد هر چه زمان بیش‌تری از اجرای این طرح در کشور می‌گذرد، به جای حل مشکلات بر سر راه اجرای این طرح، شاهدیم که این طرح بیش از گذشته در حال کمرنگ شدن است.
طرح پزشک خانواده موفق نبود
ناصر خسروی- پزشک متخصص عفونی با اشاره به اینکه طرح پزشک خانواده در دهه هشتاد با طرح پزشک روستا آغاز شد، اظهار کرد: در این طرح مقرر شد که بیمار پس از مراجعه به پزشک خانواده در صورت ضرورت برای دسترسی به خدمات تخصصی پزشکی به پزشکان متخصص و فوق تخصص ارجاع داده شود.
وی افزود: این طرح یک شبه قابلیت اجرا نداشت، بنابراین در گام اول با مشکلاتی در اجرا مواجه شد، امروز نیز افراد تحت پوشش کمیته‌امداد امام خمینی(ره)، افراد تحت پوشش بیمه همگانی و بیمه‌های روستایی به همین شیوه ارجاع داده می‌شود.
خسروی با تاکید بر اینکه طرح پزشک خانواده مجدد در سال ۱۳۹۰ به‌صورت پایلوت در روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفرجمعیت به اجرا درآمد، گفت: این طرح موفق نبود، زیرا زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن فراهم نشده بود، تعامل لازم بین بیمه‌ها، پزشکان به‌عنوان مجریان و وزارت بهداشت و درمان به‌عنوان کارفرما در این طرح وجود نداشت.
پزشک متخصص عفونی افزود: در نظام ارجاع کنونی در طرح پزشک خانواده افرادی که تحت پوشش بیمه همگانی و یا روستایی رایگان هستند می‌توانند تنها به پزشکان شاغل در بخش دولتی مراجعه کنند، یعنی طرح کامل اجرا نشده است.
وی تاکید کرد: طرح پزشک خانواده زمانی می‌تواند موفق شود که زیرساخت، بودجه و فرآیندهای اجرا در کنار هم دیده شود، برای اینکه نتایج طرح مشهود شود، حداقل ۱۰ الی ۱۵ سال زمان نیاز است.
خسروی در پایان گفت: اجرای کامل طرح پزشک خانواده به ایجاد عدالت در سلامت کمک می‌کند، اما اگر ساختارها دچار ضعف باشند، این طرح موفق نمی‌شود، این طرح به‌صورت پایلوت در مازندران و شیراز اجرا شد، اما موفق نبود.
طرح پزشک خانواده با شکست مواجه شد
یکی از پزشکان عمومی در چهارمحال و بختیاری که تمایل نداشت نام او آورده شود، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه اجرای کامل این طرح مزایای بسیاری در سیستم بهداشت و درمان داشت، اظهار کرد: اما این طرح به‌علت فراهم نبودن زیرساخت‌ها و سیستم معیوب بهداشت و درمان کشور به درستی اجرا نشد و هدف در نظر گرفته شده برای این طرح تاکنون محقق نشده است.
وی ادامه داد: قطعا برای اجرای طرح پزشک خانواده باید زیرساخت‌های متعددی در کشور فراهم می‌شد، و علاوه بر سازمان‌های بیمه‌گر و پزشکان متخصص و فوق تخصص، مردم نیز باید با این طرح همراه می‌شدند.
این پزشک با بیان اینکه بدهی سازمان‌های بیمه‌گر به پزشکان موحب شد تا این قشر همراهی لازم را با طرح پزشک خانواده نداشته باشند، گفت: در سیستم ارجاع اگر شرکت‌های بیمه‌گر همراهی نداشته باشند، بیمار به‌علت عدم توانایی در پرداخت حق ویزیت از مراجعه به پزشکی که پزشک خانواده او را ارجاع داده است، خودداری می‌کند و ترجیح می‌دهد خود پزشک خود را انتخاب کند.
وی با بیان اینکه طرح پزشک خانواده با شکست مواجه شد، بیان کرد: افرادی که منافعشان با اجرای این طرح به خطر می‌افتاد اجازه ندادند این طرح در کشور اجرایی شود.
این پزشک با اشاره به آمار بالای مهاجرت پزشکان و تغییر شغل این قشر، یادآور شد: ویزیت پزشکان متناسب با تورم در جامعه افزایش پیدا نکرد، بنابراین پزشکان فوق تخصص و متخصص برای اینکه درآمد داشته باشند، به‌جای ویزیت بیماران تخصصی، بیمارانی را ویزیت می‌کنند که پزشکان عمومی نیز به راحتی می‌توانند آن‌ها را ویزیت کنند.
وی با تاکید بر اینکه در طرح پزشک خانواده، اقشار کم‌درآمد منتفع می‌شدند، بیان کرد: با تورم موجود در جامعه این طرح قابل احیا نیست، اگر دستمزد پزشکان بر اساس قواعد روز پرداخت شود، پزشکان فوق تخصص و متخصص بیماران تخصصی را ویزیت کنند و بیمه‌ها پوشش لازم برای ویزیت و دارو را داشته باشند، این طرح بسیار موفق خواهد بود و پزشکان عمومی و بیماران نیز بهره‌مند خواهد شد.
این پزشک افزود: اگر تعداد بیمار کم و هزینه ویزیت نیز واقعی نباشد، پزشک فوق تخصص و متخصص برای اینکه درآمد بالاتری داشته باشد، حتی حاضر به ویزیت بیماران با علائم سرماخوردگی نیز می‌شود.
وی توضیح داد: در سیستم بهداشت و درمان باید ۷۰ درصد ویزیت و هزینه دارو توسط بیمه پرداخت شود، اما در حال حاضر اینگونه نیست، بیمه‌ها از زیر بار تعهد شانه خالی می‌کنند، بسیاری از داروها تحت پوشش بیمه قرار ندارند، پزشکان به‌علت اینکه بیمه‌ها به تعهدات مالی خود عمل نمی‌کنند، تمایلی به انعقاد قرار داد ندارند، وضعیت پوشش بیمه‌ای در بیمه‌های روستایی و عشایری فلاکت‌بار است، پوشش بیمه باید کامل باشد، بیمه تکمیلی چه معنایی دارد؟ این شیوه در ارائه خدمات بیمه‌ای موجب نارضایی می‌شود.
اجرای طرح پزشک خانواده متوقف نشده است
علی احمدی- سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه همکاری بین بخشی، عدالت اجتماعی، مشارکت مردمی و استفاده از تکنولوژی مناسب در طرح پزشک خانواده مورد تاکید بود، اظهار کرد: عدالت در سلامت مهم‌ترین هدف اجرای این طرح در کشور است.
وی بیان کرد: سیستم بهداشت و درمان در اجرای طرح پزشک خانواده به دنبال این بود که مردم در روستاهای دورافتاده به همان میزان به امکانات درمانی دسترسی داشته باشند که مردم در شهرهای بزرگ دسترسی دارند.
احمدی با بیان اینکه در سیستم ارجاع بیمار، پزشک در مراکز خدمات جامع سلامت، اگر نتوانند برای بیمار کاری را انجام دهند با سیستم ارجاع، پزشک را به پزشک متخصص و فوق تخصص ارجاع می‌دهند، توضیح داد: اگر بیمار در این چارچوب خدمات سلامت را دریافت نکند، هزینه‌های درمان او به شدت افزایش پیدا می‌کند.
سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در پاسخ به این سوال که چرا اجرای طرح پزشک خانواده حرارت اولیه را ندارد، بیان کرد: خوشبختانه با تزریق اعتبار این طرح با قوت به جلو حرکت خواهد کرد، در طرح پزشک خانواده عشایر، روستائیان و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر به صورت ۱۰۰ درصد تحت پوشش هستند و مشکلات این طرح با تزریق اعتبار به‌صورت کامل حل خواهد شد، اجرای طرح متوقف نشده است.
وی یادآور شد: در طرح پزشک خانواده بیمار بر اساس شرایط جسمی و نوع بیماری توسط پزشک خانواده به پزشک متخصص و فوق تخصص ارجاع داده می‌شود، در این طرح هزینه‌های بیمار به شدت کاهش پیدا می‌کند، بیمار برای یک سرماخوردگی ساده نیاز به مراجعه به پزشک فوق تخصص ندارد.
احمدی با بیان اینکه طرح پزشک خانواده در بسیاری از کشورهای دنیا در حال اجرا است، گفت: این طرح عدالت در نظام سلامت را رقم می‌زند و در کشور ایران نیز در حال اجرا است و جزو افتخارات نظام درمانی محسوب می‌شود.
