به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، سعید شاه‌حسینی رئیس بانک بافت، سلول و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی درباره اهدای بافت و نسوج از پیکر متوفیان گفت: نسبت به سال‌های قبل، پیشرفت در این زمینه وجود دارد. در سال ۹۸ موفق شدیم رضایت خانواده حدود ۸۰۰ پیکر را برای امر اهدای بافت و نسوج بگیریم. در سال ۹۹ این میزان به هزار پیکر متوفی رسید و ما توانستیم از خانواده‌های بیشتری رضایت در این زمینه کسب کنیم. در سال ۱۴۰۰ نیز حدود ۱۰۰۰ خانواده رضایت‌شان برای این منظور گرفته شد، البته به دلایلی یکی از واحدهای شهرستان سه ماه تعطیل شد که در آمار موثر بود.
راه اندازی واحد اهدای نسوج و بافت در مشهد
وی ادامه داد: همچنین در سال ۹۹ واحد جدید اهدای نسوج را در شهر مشهد افتتاح کردیم، در حالی که تا پایان سال ۹۸ فقط در دو شهر تهران و شیراز این کار انجام می‌شد. در تلاش هستیم که براساس سیاست‌های سازمان پزشکی قانونی در دیگر شهرها نیز واحدهای برداشت نسوج را راه اندازی کنیم.
رئیس بانک بافت، سلول و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی خاطرنشان کرد: البته در این حوزه همچنان نیازها وجود دارد و ممکن است ما را دچار چالش کند چراکه اتفاقا نیاز به نسوج برای درمان در شرایط بحران خود را نشان می‌دهد، به طور مثال در زمان وقوع بلایای طبیعی مثل زلزله و یا با توجه به آمار مصدومین حوادث جاده‌ای، این نسوج فرآوری شده موارد استفاده بیشتری دارد و اگر ما نتوانیم نیاز کشور را مرتفع کنیم و نیازمند واردات باشیم، همین نقطه آسیب ما است که مقدار زیادی از منابع مالی کشور را به خود اختصاص می‌دهد.
در حوزه محصولات بیوایمپلنت از نسوج آلوگرافت انسانی با کمبود مواجه هستیم
شاه‌حسینی با بیان اینکه کاری که در این زمینه انجام می‌دهیم، رو به جلو است، تاکید کرد: اما هنوز نیاز کشور در حوزه محصولات بیوایمپلنت از نسوج آلوگرافت انسانی به طور کامل رفع نشده است و حداقل در دو حوزه دریچه‌های قلبی و پوست و استخوان، همچنان با کمبود مواجه هستیم.
وی ادامه داد: به طور مثال بافت های برداشتی استخوانی، طی فرآوری به انواع پودرهای استخوانی در سایزها و اشکال مختلف تبدیل می شوند که برای انواع جراحی‌ها اعم از جراحی‌های ارتوپدی، ستون فقرات و دندانپزشکی استفاده می‌شود و طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها از محصولات پودر استخوان استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: همچنین دریچه‌های قلبی از مواردی است که بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و ما به آن همچنان نیاز داریم. به طور مثال کودکی با بیماری قلبی مادرزادی متولد می‌شود و جراح بعد از اقدامات درمانی دارویی، نیاز به پیوند دریچه قلب تشخیص دهد، این دریچه قلب یا باید از یک انسان گرفته شود و یا باید به صورت مصنوعی ساخته شود. اگر بخواهیم از انسان دریچه را بگیریم قاعدتا باید دریچه‌ای باشد که متناسب با سایز قلب و سن و سال بچه باشد و در این جا ما نیاز داریم که از پیکر کودک متوفی نیز برای نجات جان کودکان دیگر استفاده کنیم. البته همکاران ما تلاش می‌کنند تا پس ارائه توضیحات کافی، رضایت خانواده‌ها را در این زمینه کسب کنند. تاکنون نیز مواردی بوده است که با رضایت خانواده از پیکر کودکان برای این منظور نیز استفاده کرده‌ایم.
چه کسانی نمی‌توانند برای اهدای بافت اقدام کنند
رئیس بانک بافت، سلول و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر تا چه میزان نیاز کشور از این طریق مرتفع می‌شود، گفت: حدود ۵۰ درصد نیاز کشور در حوزه محصولات دریچه‌های قلبی و انواع محصولات پودر استخوان در داخل کشور تامین می‌شود و مابقی از خارج از کشور وارد می‌شود. در حوزه محصولات تاندونی مانند تاندون و رباط که در تصادفات نیز بسیار کاربرد دارد تقریبا نیاز کشور مرتفع شده است و ما در این حوزه‌ها کمتر محصولی را از خارج کشور وارد می‌کنیم.
شاه‌حسینی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا محدودیتی برای اهدای بافت وجود دارد، تصریح کرد: افراد برای اهدای بافت می‌توانند از طریق سایت پزشکی قانونی اقدام کنند. اما اهدای جسد برای اهداف درمانی دارای شرایطی است و جسد باید دارای شرایط خاص باشد از جمله اینکه در جسد آقایان سن متوفی نباید بیش از ۶۵ سال و برای بانوان نباید بیش از ۵۵ سال باشد. همچنین متوفی نباید مبتلا به بیماری‌های خاص مانند انواع سرطان ها باشد یا به هنگام فوت به بیماری کرونا مبتلا نشده باشد، همچنین دارای اعتیاد تزریقی نباشد و اگر سابقه زندان داشته باشد و یا تاتو کرده باشد نمی‌توانیم صرفا در شرایط خاص برای مقاصد درمانی از جسد استفاده کنیم.
وی ادامه داد: اگر فرد در زمان حیات خود برای ثبت نام در سایت اقدام کند ما همه این شرایط را به آن‌ها توضیح می‌دهیم اگر این شرایط را نداشته باشد نمی‌توانیم از جسد وی برای مقاصد درمانی استفاده کنیم. هر کدام از متوفی ها که مناسب برای برداشت بافت باشد، با خانواده شان صحبت می‌کنیم و در صورت رضایت خانواده از پیکر متوفی برای مقاصد درمانی استفاده می‌کنیم.
با استفاده از پروتز، ظاهر اجساد را حفظ می‌کنیم
رئیس بانک بافت، سلول و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در پاسخ به این سوال که از هر جسد تا چه میزان می‌توان بافت و نسوج برداشت کرد، ادامه داد: در برخی از اجساد می‌توانیم بخشی از بافت‌ها را برداشت کنیم به طور مثال فرد تصادف کرده است و برداشت از بافت استخوانی امکان‌پذیر نیست بنابراین صرفا می‌توانیم از بافت اعضای سالم استفاده کنیم. اما در حال حاضر اگر از یک جسد بتوانیم حداکثر برداشت را داشته باشیم به صورت معمول و متوسط حدود ۴۰ الی ۵۰ بیمار به صورت مستقیم یا غیرمستقیم می‌توانند از بافت‌هایی که از یک جسد برداشت می‌شود منتفع شوند. بعد از برداشت بافت‌ها و استخوان‌ها که عمدتا استخوان‌های درشت هستند از پروتز برای جسد استفاده می‌کنیم تا ظاهر جسد حفظ شود و وقتی پیکر را به خانواده تحویل می‌دهیم، ظاهر جسد کاملا سالم است.
به طور متوسط حدود ۳ تا ۶ ماه زمان برای فرآوری بافت‌ها لازم است
شاه‌حسینی درباره فرآوری بافت‌ها از اجساد گفت: تفاوت اهدای عضو و اهدای بافت در این است که وقتی فردی دچار مرگ مغزی در بیمارستان می‌شود و خانواده به اهدای عضو رضایت می‌دهند از این فرد تا زمانی که قلب او به دستگاه متصل است می‌توانند چند عضو مشخص برداشت کنند و تعداد محدودی از بیماران از این فرد بهره‌مند می‌شوند. اما در اهدای بافت داستان متفاوت است در زمانی که بافت از بدن متوفی برداشت می‌شود بلافاصله مورد استفاده برای بیماران قرار نمی‌گیرد در حالی که در اهدای عضو وقتی عضو از بدن فرد خارج می‌شود باید بلافاصله به فرد دیگری پیوند زده شود. اما در اهدای بافت شرایط متفاوت است یعنی وقتی بافت از بدن متوفی خارج می‌شود باید فرآوری شود به طور مثال استخوان برداشت شده به پودر استخوان تبدیل شود به طور متوسط حدود سه تا شش ماه زمان برای فرآوری این بافت‌ها لازم است. یک سری شرکت‌های دانش بنیان، بافت‌های جدا شده از اجساد را از پزشکی قانونی تحویل گرفته و فرآوری می‌کنند. البته این شرکت‌های دانش بنیان باید از وزارت بهداشت نیز مجوز لازم را داشته باشند. محصولات نهایی این شرکت‌ها به طور منظم توسط سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت کنترل می‌شود تا از استانداردهای لازم برخوردار باشند.
